Læknablaðið - 15.10.2000, Blaðsíða 56

UMRÆÐA & FRÉTTIR / A F MALÞINGI Ll
Læknar á „frjálsum markaði"
Málþingið
Læknar á
„frjálsum
markaði“.
Framtíð í ljósi
útboða og
samkeppnis-
reglna? var
haldið í tengslum
við aðalfund
Læknafélags
íslands á ísafirði
þann 26. ágúst
síðastliðinn.
Atli Árnason sagði meðal
annarsfrá álitisgerð
sainkeppnisráðs fyrr á
árinu.
Frummælendur voru Atli Arnason yfirlæknir á
Heilsugæslustöðinni Grafarvogi og formaður
stjórnar Læknavaktarinnar ehf. og Þorkell Bjarnason
framkvæmdastjóri og sérfræðingur hjá Röntgen í
Domus Medica.
Atli rakti stöðu heimilislækna á samkeppnis-
markaði og fjallaði meðal annars um álit og úrskurði
Samkeppnisstofnunar fyrr á þessu ári. Alit sam-
keppnisráðs frá 27. janúar síðastliðinn var á þá lund
að heimilislæknar störfuðu ekki á samkeppnis-
markaði á sama hátt og aðrir sérfræðingar. Þetta álit
kærðu heimilislæknar til áfrýjunarnefndar sam-
keppnismála og féll úrskurður hennar þann 6. apríl. I
álitinu var meðal annars sagt að grunnlæknisþjónusta
væri „ekki samkeppnismarkaður“. í úrskurðinum
var álit samkeppnisráðs staðfest í meginatriðum. I
honum segir meðal annars um heimilislækna og aðra
sérfræðinga: „Er því ekki hœgt að líta svo á að þessir
sérfrœðihópar séu keppinautar í skilningi sam-
keppnisréttar. íþví sambandi er rétta að geta þess að
samkvœmt umrœddum samningi um sérfrœðings-
lœknishjálp er lœkni, sem starfar samkvœmt þeim
samningi, óheimilt að starfa jafnframt sem almennur
lieimilislœknir. “
Læknaskortur hefur áhrif á
samkeppni milli lækna
Annað meginefni framsögu Atla voru þrjú atriði sem
hafa veruleg áhrif á lækna á samkeppnismarkaði:
1. Skortur á framboði á læknum.
2. Útboð.
3. Ekkert tryggir að læknar séu þeir sem stýri
uppbyggingu verkefna á samkeppnismarkaði.
Um þessi atriði spunnust nokkrar umræður að
loknum framsöguerindum. Drepið var á nýleg dæmi
um uppbyggingu stofnana fyrir aldraða sem sýni að
þar geti ýmsir komið af málum án þess að hafa
læknisfræðileg sjónarmið að leiðarljósi. Atli benti í
framsögu sinn á að í sumum útboðum er erfitt að
viðhafa mælingar og því væru verk misvel fallin til
útboða. Einar Stefánsson sló því fram hvort hægt
væri að taka upp blandað kerfi að hætti Vega-
gerðarinnar í útboðum er snertu læknisþjónustu.
Vegagerðin, sem er ríkisfyrirtæki, hefur þann hátt á
að sjá um hluta verkefna sinna sjálf en bjóða aðra
hluta út á frjálsum útboðsmarkaði og fela einka-
aðilum þá. Hún sér um allt skipulag verkefna niður í
smæstu atriði og ber endanlega ábyrgð gagnvart
neytendum á þeim verkum sem hún býður út, eins og
eigin verkum.
Þola læknar ekki samkeppni?
Þorkell Bjarnason hóf mál sitt á því að setja fram þá
fullyrðingu að læknar þyldu ekki samkeppni og vakti
sú yfirlýsing kátínu fundargesta en misgóðar undir-
tektir. Hann fjallaði efnislega um reynsluna af rekstri
myndgreiningarstöðvarinnar Röntgen í Domus
Medica, sem rekin hefur verið í allmörg ár. Ytri
aðstæður setja samkeppnisstöðu Röntgen skorður og
rýra samkeppnismöguleika myndgreiningarstöðvar-
innar gagnvart röntgenþjónustu sjúkrahúsanna.
Hann tók sem dæmi að Verðlagsstofnun hefði, á
meðan hún var og hét, sent frá sér verðlista þar sem
einn taxtinn var svo lágur að hann dugði ekki einu
sinni fyrir efniskostnaði. Taldi hann að sami andi svifi
enn yfir vötnunum þótt Verðlagsstofnun væri ekki
lengur við lýði.
Endurvakning tryggingarhugtaksins
Þorkell lagði áherslu á að auka þyrfti kostnaðar-
vitund almennings ætluðu menn sér að reka
læknisþjónustu á samkeppnismarkaði. Hann mælti
eindregið með því að að tryggingarhugtakið yrði
endurvakið. Hann varpaði einnig fram þeirri
spurningu hvort samkeppni gæti í raun verið virk ef
þriðji aðili borgaði? Það kveikti þá spumingu hvort
Tryggingastofnun teldist þriðji aðili eða hvort henni
væri ætlað að vera fulltrúi neytenda. Allmargir tóku
þetta atriði upp í umræðum á eftir og voru ekki á eitt
sáttir um hvort Tryggingastofnun gæti talist þriðji
aðili eða ekki eða hvort það skipti yfir höfuð máli.
Spurningin snerist fremur um hvort einkavæðing

692 Læknablaðið 2000/86