Læknablaðið - 15.10.2000, Blaðsíða 58

r
S MÁS JÁI N
Fjölbreytt úrræði fyrir
unga vímuefnaneytendur
á Fjóni
■ VÍMUEFNAVANDAMÁL ERU VÍðast
hvar fyrir hendi en sennilega er neyslu-
mynstrið hér á landi líkast því sem
gerist í nágrannalöndunum. Forvarna-
fulltrúar á Fjóni í Danmörku tala um
að „stafræna kynslóðin", 14-25 ára,
noti vímuefni til að kveikja og slökkva
á sjálfri sér, rétt eins og tölvunum sem
hún notar. Flún kveikir á sér með
örvandi lyfjum á borð við helsælu og
kókaín en slævandi efni af ýmsum
styrkleika eru slökkvitakkinn, hvort
sem er hass eða heróín.
Á Fjóni er starfandi miðstöð sem
ungt fólk í vímuefnaneyslu getur
leitað til. Um 170 ungmenni leita
þangað á ári hverju, þar af um 80 af
hundraði að eigin frumkvæði. Starfs-
menn eru 19 talsins, bæði læknar,
sálfræðingar, kennslufræðingar og
félagsráðgjafar. Unglingarnir geta
komið í eitt viðtal án þess að gefa
upp nafn eða sýna persónuskilríki.
Miðstöðinni er ætlað að laða að
unglinga, þeir geta þvegið af sér þar,
fengið kaffisopa og kökur ef þeir
vilja og smokkar liggja frammi. Oft
leiðir þessi fyrsta nálgun unglingsins
til þess að hann ákveður að halda
áfram samstarfi við miðstöðina og
fara í meðferð. Eiginleg meðferð er
ákveðin í samvinnu við heimilislækni
viðkomandi og samráði við félags-
málayfirvöld sveitarfélagsins.
Sveitarstjórnirnar standa straum
af helmingi kostnaðar við viðtals-
meðferðina ef um ungmenni innan
18 ára aldurs er að ræða. Ef ákveðið
er að fara út í meðferð eru félags-
legar aðstæður unglingsins kann-
aðar, hann fer í læknisskoðun og að
því búnu er gerð meðferðaráætlun
fyrir hvern einstakling fyrir sig. Til-
gangur miðstöðvarinnar er ekki síst
sá að nálgast unglinga seni ella gerðu
lítið eða ekkert í sínum málum og
geta hagnýtt sér göngudeildar-
þjónustu.
Opið bréf til formanns Læknafélags Islands
„Alltaf Ijótt að stela“
Formaður góður. Ástæða er til að spyrja hvers vegna voru
í Morgunblaðinu þann 13. september
birtist pistill með ofangreindum titli. Hann
gefur tilefni til að spyrja hvernig stjórn
Læknafélags íslands ætli að bregðast við
því, sem þar er fjallað um, sölur lækna sem
vinna á ríkisreknum spítölum á niður-
stöðum rannsókna, sem þeir gera þar, til
einkafyrirtækja. Þcssar sölur hafa urn
nokkurt skeið verið á almannavitorði, þó
að ekki hafi verið talað hátt um þær.
Sölurnar urðu í raun opinberar þegar
deCode genetics sótti um skráningu á
NASDAQ á fyrri hluta þessa árs. Með
þeirri umsókn, sem var blásin út í
fjölmiðlum, fylgja samningar við nokkra
lækna um rannsóknir á tilteknum sjúk-
dómum og er tiltekið í þeim að læknarnir
fái greiðslur, sem trúnaðar er óskað um.
í samningunum segir meðal annars: „IE
will pay to the Collaborating Physicians
jointly [CONFIDENTIAL TREATMENT
REQUESTED] on signature of this
Agreement, and thereafter an annual
amount of [CONFIDENTIAL
TREATMENT REQUESTED] during the
course of the Research Project, the total
amount never to exceed
[CONFIDENTIAL TREATMENT
REQUESTEDJÞessir sömu læknar
skuldbinda sig til að hefja ekki rannsóknir
með öðrum á arfgengi þeirra sjúkdóma
sem um ræðir meðan á samvinnunni við IE
stendur og í fimm ár eftir að henni lýkur,
hafi eitthvað fundist: „The Collaborating
Physicians covenant not to work, jointly or
separately, with otliers on research into the
heredity of.... during the course of the
Research Project. The individual
Collaborating Physicians covenant not to
enter into collaboration with other parties
on the part ofthe Research Project whicli led
to a discovery for five years following the
conclusion ofthe Research Project pursuant
to tliis Agreement. However, ifthe Research
Project does not lead to a discovery,
individual Collaborating Physicians are
entitled to take up collaboration with other
parties regarding research into the heredity
of.......following the conclusion of the
Research Project. “
þessar solur og takmarkamr a rannsoKnar-
frelsi lækna ekki sérstaklega á dagskrá
aðalfundar Læknafélags íslands í lok
ágústs? Það hefði verið mun hreinlegra og
betra að læknar hefðu rætt þetta í sínum
hópi, og félagið tekið afstöðu til málsins,
áður en þeir væru neyddir til þess með
blaðaskrifum eins og tilvitnuðum Morgun-
blaðspistli sem lýkur með eftirfarandi
orðum: „Hér er ekki verið að tefla um
smáaura heldur milljónir og hugsanlega
tugmilljónir króna í greiðslum sem oftast
munu vera hlutafé í einkafyrirtækjunum
sem fá að hagnýta sér niðurstöður
rannsóknanna. Og væri ekki ráð að læknar
gerðu grein fyrir þessum tengslum sínum
við fyrirtækin opinberlega eins og einn
þeirra mun hafa gert á fundi Læknafélags
íslands fyrir skömmu.“
Hvernig ætlar Læknafélag íslands að
bregðast við?
Með kollegial kveðju,
17. september 2000
Tómas Helgason
694 Læknablaðið 2000/86