Skessuhorn - 12.03.2014, Blaðsíða 16

16 MIÐVIKUDAGUR 12. MARS 2014
Tillaga vinnuhóps að nýju deili-
skipulagi fyrir hluta neðri bæjarins
í Borgarnesi var kynnt á íbúafundi
í Hjálmakletti síðastliðinn þriðju-
dag. Það var Sigursteinn Sigurðs-
son arkitekt sem kynnti tillöguna
en hann hefur unnið að gerð henn-
ar ásamt vinnuhópnum sem skip-
aður var af byggðarráði fyrir tæpu
ári síðan. Allir fjórir framboðs-
listar í sveitarstjórn eiga fulltrúa í
hópnum, en þeir eru Ragnar Frank
Kristjánsson (V), Jóhannes Stefáns-
son (S), Ari Björnsson (D) og Sig-
ríður G. Bjarnadóttir (B) sem er
formaður hópsins. Þá var Sigur-
steinn Sigurðsson arkitekt skipaður
sem ráðgjafi hópsins og hönnuð-
ur en hann hefur undanfarin þrjú
ár stýrt eigin rannsóknarverkefni á
skipulagi Borgarness. Jökull Helga-
son forstöðumaður framkvæmda-
sviðs sveitarfélagsins var hópnum
einnig innan handar.
Íbúar vildu búa
niðri í bæ
Deiliskipulagstillaga vinnuhópsins
nær yfir svæðið þar sem athafna-
svæði Kaupfélags Borgfirðinga var
lengstum, við Skúlagötu, Brákar-
braut, Egilsgötu og hina nýju götu
Brákarsund. Byrjað var að móta
núgildandi skipulag svæðisins árið
2003 og tók það gildi árið 2006.
Það gerir ráð fyrir blandaðri byggð
með íbúðum, verslunum og þjón-
ustutengdri starfsemi. Stærð þess
eru tæpir 6.000 fermetrar. Á grunni
skipulagsins, sem unnið var af VA
arkitektum, voru tólf byggingalóðir
skipulagðar og var þeim öllum út-
hlutað á árunum fyrir bankahrun.
Sjö fjölbýlishús á tveimur hæðum
með risi voru reist á lóðunum áður
en hrunið skall á, eitt við Brákar-
sund, tvö við Skúlagötu og fjögur
við Brákarbraut. Óbyggt er því á
fimm lóðum sem allar eru við göt-
una Brákarsund en Borgarbyggð
hefur leyst lóðirnar til sín.
Páll S. Brynjarsson sveitarstjóri
Borgarbyggðar segir að sú hugsun
hafi verið ráðandi við mótun skipu-
lagsins að á svæðinu yrði íbúabyggð
til að ná að nýta það vel. Á þessum
tíma hafi illa gengið að úthluta nýj-
um lóðum í Bjargslandi því fólk
vildi fremur eiga húsnæði í neðri
hluta bæjarins. Til að geta skipulagt
nýjar lóðir hafi sveitarfélagið fest
kaup á athafnasvæði KB og þurft að
reiða fram um 30 milljónir króna.
Inni í þeirri upphæð voru sláturhús-
ið við Brákarbrú sem síðar var rifið,
timburplan KB og Gamla mjólkur-
samlagið sem þá þurfti á töluverðu
viðhaldi að halda. Af þessum sök-
um hafi áherslan verð sett á íbúa-
byggð í skipulaginu og að sveitarfé-
lagið næði að fá eitthvað til baka út
úr fjárfestingunni.
Umdeilt skipulag
Gildandi deiliskipulag svæðisins
hefur hlotið nokkra gagnrýni með-
al íbúa frá því að byrjað var að reisa
byggingar á því. Meðal þess sem
gagnrýnt hefur verið er að bygg-
ingarnar þykja of stórar miðað við
anda neðri bæjarins, nýting húsanna
hefur verið of einhæf miðað við al-
mennt notagildi húsa á svæðinu og
að skipulagið bjóði upp á takmark-
aða torgamyndun. Að auki er nú
þegar komið upp bílastæðavanda-
mál við Brákarsund, þrátt fyrir að
einungis eitt hús af fimm sé þar ris-
ið. „Þetta eru sjónarmið sem mað-
ur hefur hefur orðið var við síð-
ustu ár,“ segir Sigursteinn Sigurðs-
son arkitekt. „Þau hafa t.d. kom-
ið fram í viðhorfskönnunum sem
framkvæmdar hafa verið á liðn-
um árum. Þessu komst ég til dæm-
is fljótlega að þegar ég gerði sjálf-
ur könnun í verkefninu mínu fyrir
fáeinum árum.“ Sigursteinn bæt-
ir því við að hópurinn hefur verið
ötull við að kalla eftir sjónarmið-
um íbúa og aðila í fyrirtækjarekstri
í neðri bænum á starfstíma sínum.
„Sem dæmi héldum við íbúafund
þar sem málin voru rædd í fyrra og
þá höfum við haldið úti sérstakri
fésbókarsíðu um vinnuna.“
Brákartorg verði
upphafspunktur
Að sögn Sigursteins vildi hópurinn
taka mið af endurheimt náttúru
svæðisins í vinnu sinni og einnig
að draga úr byggingarmagni. Þá sé
sérstakur undirtónn að auka flæði
milli svæða og auka útsýni. „Það
má segja að grunnur tillagnanna sé
að lofta um svæðið og skapa á því
góðan miðpunkt fyrir gamla bæ-
inn. Borgarnes á ekkert torg - torg
sem er miðpunktur mannlífsins
í bænum. Tillagan gerir ráð fyrir
að torg rísi í suðvesturhluta svæð-
isins þar sem nú er bílastæði fyr-
ir Landnámssetrið og tómar bygg-
ingalóðir. Þetta torg gengur undir
vinnuheitinu Brákartorg. Torgið
verður samkvæmt tillögunni nokk-
urs konar upphafspunktur Borgar-
ness. Þar verði „sleppistæði“ fyrir
rútur og bíla og er hugsunin sú að
frá því liggi göngustígar umhverf-
is bæinn. Hugmyndir hafa verið
uppi um uppbyggingu stíga með-
fram strandlengjunni í Borgarnesi
og alla leið upp að Hamri, Vind-
ási og Einkunnum. Borgarbyggð
hefur verið að leggja nýja stíga hér
og þar í bænum við góðar undir-
tektir sem vonandi koma til með
að mynda hring utan um bæinn að
lokum.
Fimm fjölbýlishúsum sem eftir
átti að reisa á Brákartorgi er hafn-
að í tillögunni, en í staðinn verði
skipulagðar lóðir fyrir fjögur hús
sem yrðu mun lágreistari en þau
sem nú þegar hafa risið. Hæð húsa
á svæðinu mun því trappast niður
og mynda jaðar fyrir torgið til að
skapa ákjósanlegar aðstæður fyr-
ir almenningsrými. Við viljum að
nýju húsin verði í stíl sem minn-
ir á fyrstu timburhúsin á Íslandi en
yrðu byggð samkvæmt kröfum nú-
tímans. Þau munu skilja að Brák-
artorg og Brákarsund. Á óbyggðu
lóðunum tveimur milli Brákar-
sunds og Skúlagötu gerum við
síðan ráð fyrir litlum garði með
göngustíg,“ segir Sigursteinn.
Gamla Vöruhús
KB hverfi
Róttækasta breytingin í tillögunni
er að Egilsgata 11, gamla Vöruhús
KB, verði rifið. Í staðinn er lagt til
að byggð verði allt að ellefu lágreist-
ari hús á lóðinni með gangstéttum á
milli til að tengja betur Egilsgötuna
við svæðið. Þannig verði flæði aukið
á milli efri hluta gamla bæjarins við
þann neðri. Bílakjallari verði und-
ir nýju húsunum. Sigursteinn seg-
ir vitaskuld skiptar skoðanir á þessu
atriði en það hafi hins vegar orðið
ofan á að leggja þetta til í hópnum.
„Rökin sem eru á móti niðurrifinu
eru t.d. að húsið hefur sögulegt- og
tilfinningalegt gildi fyrir bæinn, að
burðarvirki þess sé í lagi og að hægt
sé að nýta það í blandaðri notkun
fyrir íbúðir og atvinnustarfsemi ef
ráðist yrði í endurbætur. Rök með
eru að húsið þykir of stórt fyrir
svæðið og virki í raun sem veggur á
milli svæða í gamla bænum. Það er
einnig mjög illa farið og hefur ver-
ið úrskurðað óíbúðarhæft sökum
myglu. Þá þykir ljóst að það muni
kosta gríðarlegar fjárhæðir að gera
það upp í viðunandi horf. Með því
að rífa húsið má segja að Egilsgat-
an kæmist aftur í upprunalegt horf.
Áður en vöruhúsið var reist voru
þar nokkur smærri hús, álíka öðr-
um húsum við götuna í dag. Það er
einmitt sú mynd sem við viljum ná
fram með tillögunni,“ segir Sigur-
steinn. Egilsgötu 11 var breytt á ár-
unum 2001-2002 í fjölbýlishús og
eru þar í dag 27 íbúðir. Það var úr-
skurðað óíbúðarhæft fyrir tveimur
árum en húsið er í eigu Íbúðalána-
sjóðs.
Markaður á
„Samlagsplani“
Þá er gert ráð fyrir því að gras-
flötin á bakvið húsin að Brákar-
braut 4-8 verði færð til nær Gamla
mjólkursamlaginu við Skúlagötu.
Grasflötin er á „Kaupfélagsplan-
inu“ svokallaða sem vinnuhópur-
inn hefur kallað „Samlagsplanið“ í
vinnu sinni. „Í staðinn verði bíla-
stæðin sem þar eru færð nær hús-
unum. Skuggavarp er umtalvert þar
sem núverandi grasflöt er og verð-
ur flötin í meira sólskini með til-
færslunni,“ segir Sigursteinn sem
segir grasflötina geti jafnvel verið
nýtt fyrir útimarkað á sumrin eða
jólamarkað. Sú hugmynd kom frá
íbúa í vinnuferlinu. Aðrar breyting-
Skipulagsmál í Borgarnesi:
Vinnuhópur skilar tillögu að nýju
deiliskipulagi í neðri bænum
Tölvugerð yfirlitsmynd af nýju deiliskipulagi neðri bæjarins í Borgarnesi sem sýnir tillögu vinnuhópsins.
Sigursteinn Sigurðsson.
Á þessari yfirlitsmynd má sjá núgildandi skipulag. Svörtu flekkirnir fyrir miðri
mynd sýna óbyggðu lóðirnar fimm við götuna Brákarsund. Rauðlitaði flekkurinn
hægra megin sýnir Egilsgötu 11 eða gamla Vöruhús KB sem vinnuhópurinn leggur
til að verði rifið.
Borgarnes séð frá Brákartorgi samkvæmt tillögunni.