Skessuhorn - 30.07.2014, Blaðsíða 24

24 MIÐVIKUDAGUR 30. JÚLÍ 2014
Sigurður Villi Guðmundsson var 38 ár vélstjóri á Víkingi
Víkingur var vönduð smíði og hefur svo sannarlega skilað sínu
Þeir eru ekki margir sem hafa verið
í sama skipsrúmi jafn lengi og Sig-
urður Villi Gumundsson yfirvél-
stjóri á Víkingi. Jafnvel er það eins-
dæmi að sami maður skuli vera svo
lengi á sama skipi og jafnframt að
alla tíð skuli skipið hafa haft sama
nafn og sömu heimahöfn. Siggi
Villi, sem er rótgróinn Skagamaður,
byrjaði á Víkingi haustið 1976 en þá
hafði verið ákveðið að breyta togar-
anum Víkingi endanlega í nótaskip.
„Ég var búinn að vera vélstjóri í eitt
ár á nýjum skuttogara í Garðinum,
Erlingi. Þar áður hafði ég verið á
Krossvík AK en þetta voru skip sem
voru smíðuð á sama stað en Erling-
ur var styttri en Krossvík. Á þessum
árum stoppuðu togarasjómenn í 30
tíma í landi milli túra og mér fannst
fara alltof mikill tími í að koma sér
heim á Akranes. Við Dagbjört kona
mín vorum hvorugt sátt við þetta
og hvorugt okkar tilbúið að flytja
suður í Garð. Þess vegna fór ég
að leita eftir vinnu aftur hér heima
þegar til stóð að Krossvík hf. keypti
annað skip. Ég lenti hins vegar fyr-
ir tilviljun á Víkingi í staðinn. Ég
talaði við Valdimar Indriðason, sem
var stjórnarformaður í Krossvík hf.,
um pláss á togara en hann spurði
í staðinn hvort ég vildi ekki fara á
Víking því nú ætti að breyta hon-
um í nótaskip. Ég sló til eftir svo-
litla umhugsun því Víkingur var
kominn í talsverða niðurníslu þeg-
ar þetta var.“
Um borð frá því Vík-
ingur varð nótaveiðiskip
Siggi Villi hefur því verið í áhöfn
Víkings allan þann tíma sem skipið
var sérútbúið nótaveiðiskip eða í 38
ár. Hann fór út til Noregs með skip-
inu í breytingar í september 1976.
„Þetta var unnið hjá skipasmiðju
Georg Eide og söner í skerjagarð-
inum rétt utan við Bergen. Þarna
var byggt yfir dekkið, skipinu var
svo lokað að aftan en opið hafði
verið inn á ganga. Svo var útbú-
inn nótakassi og lestunum breytt
fyrir lausan farm. Síðan voru sett í
hann ný spil og hann var útbúinn
fyrir kolmunnaveiðar með flott-
rolli. Víkingur átti að vera tilbúinn
þarna um áramótin en þetta fyrir-
tæki hafði eingöngu unnið við ný-
smíði og aldrei breytt gömlu skipi
áður þannig að það urðu ýmsar taf-
ir og þetta dróst fram í mars 1977.
Við vorum þarna allan tímann ég og
Viðar Karlsson skipstjóri, skruppum
bara aðeins heim um jólin.“
Eftir að Víkingur kom úr breyt-
ingunum var haldið beint á loðnu
og veiðar gengu vel. „Við kom-
um bara alveg í lok loðnuvertíðar-
innar þarna í mars en héldum síð-
an á kolmunnaveiðar með flottroll í
maí en það gekk hins vegar alla vega
enda var þetta tilraunastarfsemi um
leið.“ Siggi segir talsverða breyt-
ingu hafa verið að koma yfir á Vík-
ing frá því að vera á nýjum togara.
„Þarna um borð var 220 volta jafn-
straumur í fyrstu og það var oft erf-
itt að fá varahluti í þetta dót sem var
víðast hvar búið að leggja af. Mað-
ur þurfti því oft að bjarga sér með
alls konar reddingum. Svo var vél-
arrúmið auðvitað gamaldags miðað
við nýju togarana.“
Vélaskipti í Danmörku
Árið 1981 var svo Víkingur sendur í
vélaskipti og keypt í hann ný Alpha
vél sem sett var um borð í Fredriks-
havn í Danmörku og um leið var
nýtt rafkerfi sett í skipið með 380
volta riðstraumi. „Það var kominn
tími á þetta allt saman og við vorum
að gefast upp á þessu krami. Vélin
var farin að leka vatni og þetta var
orðið á síðasta snúningi. Sem betur
fer var um leið farið út í að breyta
rafkerfinu því þetta rakst hvert á
annars horn með tæki og annað
sem tilheyrði vélinni. Þar var ekki
gert ráð fyrir jafnstraumi enda var
ekki orðið hægt að fá neitt. Þetta
var allt gert á sama stað í Fredriks-
havn og þar stóð allt eins og stafur
á bók. Við sigldum Víkingi þangað í
maí og ég man að skipið átti að vera
tilbúið 25. september, það stóðst
og við sigldum heim þá. Það var
mjög gott að vera þarna og vönduð
vinnubrögð.“
Lönduðu þriðja hvern
dag á Seyðisfirði
Siggi segir að yfirleitt hafi allt geng-
ið mjög vel á misjöfnum vertíðum.
„Í fyrstu var bara landað þar sem
styst var að fara í löndun en svo varð
þróunin sú að við fórum að sigla allt-
af heim með aflann enda átti Síldar-
og fiskimjölsverksmiðjan hér skip-
ið. Eftir að SFA sameinaðist svo
HB&Co var nánast alltaf siglt heim
með aflann nema þá að allt væri að
drukkna í fiski hér heima. Á þess-
um tíma fórum við fimm sinnum
á rækjuveiðar að sumri til og það
gekk mjög vel. Það var ágætis til-
breyting að fara á rækjuna. Þá vor-
um við fáir á, yfirleitt bara sjö í stað
14-15 og við lönduðum alltaf á Ísa-
firði. Þetta var yfir hásumarið oft-
ast í góðu veðri og veiðisvæðið var
alveg frá Grænlandssundi og aust-
ur fyrir Kolbeinsey. Það var kominn
talsverður rækjukvóti á skipið þeg-
ar þessu lauk. Við lönduðum alltaf
á sjöunda degi því rækjan þoldi ekki
lengri geymslu um borð. Árið 1993
var leyfð sumarveiði á loðnu og þá
var alveg mokveiði, ég man ekki eft-
ir öðru eins. Við vorum bara þriðja
hvern dag með fullfermi á Seyð-
isfirði. Loðnan var of viðkvæm á
þessum árstíma að sigla með hana
alla leið heim því hún veiddist út af
Norðurlandi og við vorum nánast
með fast pláss hjá SR á Seyðisfirði
ásamt fleiri bátum.“
Beint samband úr koj-
unni í gegnum hljóðpípu
Vélarrúmið í Víkingi var auðvitað
barn síns tíma og aðbúnaður vél-
stjóra þætti ekki merkilegur mið-
að við það sem gerist í nýjustu skip-
unum. „Þetta var allt með gamla
laginu en eftir vélaskiptin breytt-
ist mikið. Þá varð hægt að stjórna
flestu ofan úr brú, hraðabreyting-
um og öðru, sem þurfti að gera í
vélarrúmi áður. Íbúðirnar breytt-
ust ekkert í skipinu við allar breyt-
ingar á því, þær voru eins og í upp-
hafi. Klæðningin var meira að segja
sú sama á klefanum hjá mér alla tíð
og líka öllum klefunum niðri. Það
voru bara gerðar breytingar á skip-
stjóra- og stýrimannaíbúðum uppi
þegar sett var ný brú á skipið á Ak-
ureyri. Þetta sýnir bara hversu gott
efni var notað í skipið þegar það var
smíðað og hve vönduð vinna Þjóð-
verjanna var. Það var ennþá rör eða
hljóðpípa úr vélarúminu upp í klef-
ann hjá mér ofan við kojuna með
flautu á endanum þar sem ég gat
talað í gegnum, þótt það hafi ekk-
ert verið notað í áratugi enda löngu
kominn sími niður ef eitthvað þurfti
að gera. Ég veit nú ekki hvað viður-
inn hét sem var í klæðningunum en
þetta var vandaður harðviður.“
Býst við að sjómennsk-
unni sé lokið
Siggi Villi segir það ekki hafa verið
svo skrítið eða sárt að yfirgefa skip-
ið í Danmörku núna þegar það var
komið á endastöð. „Maður var bú-
inn að sætta sig við allt þá. Þetta
er búinn að vera góður tími þarna
um borð og Víkingur er búinn að
skila sínu og vel það.“ Hann sagði
að auðvitað væri eftirsjá af skipinu
eftir að hafa verið þar um borð í all-
an þennan tíma og vita í raun ekki
hvað tæki við. „Mér fannst eigin-
lega skrítnara að fara frá Akranesi í
síðasta sinn af því að maður fann að
fólk saknaði skipsins. Þessi mann-
fjöldi sem var á bryggjunum og allt
bílflautið og kveðjuflautið hjá okk-
ur kom aðeins við mann.“ Eftir að
úthaldið fór að styttast hjá Víkingi
í seinni tíð var nóg að gera hjá yfir-
vélstjóranum við að halda öllu við
og hafa skipið til taks þegar kallið
kæmi um að halda til veiða. Hann
var eini skipverjinn í starfi allt árið,
„Þetta var eiginlega fyrirbyggj-
andi viðhald sem ég var að sinna
milli vertíða. Útgerðin vildi alltaf
hafa hann klárann þannig að hægt
væri að fara með stuttum fyrirvara
þannig að þetta var nóg starf. Ég
fór nokkra afleysingatúra á Faxan-
um á þessum tíma. Eftir að Víking-
ur var settur á sölu í fyrrahaust var
hætt allri vinnu um borð. Þá fór ég
bara að vinna í smiðjunni hjá HB
Granda hér á Skaganum í átta tíma
á dag meðan verið var að sjá hvað
yrði úr þessu með skipið.“ Siggi
Villi segist ekki búast við að fara
meira á sjó. „Ég verð 68 ára núna
í haust þannig að þetta er senni-
lega búið. Kannski fer maður einn
og einn afleysingatúr að gamni sínu
en ég á örugglega eftir að kíkja um
borð í þessi nýju skip þegar þau
koma,“ segir Sigurður Villi Guð-
mundsson, nokkuð sáttur við orð-
inn hlut.
Daninn fórnaði höndum
Þess má að lokum geta að þegar
Víkingur kom í höfn í Grenå spurði
skipshöndlarinn, sem tók á móti
áhöfninni, hver það væri sem væri
búinn að vera mjög lengi í áhöfn-
inni og hve lengi hann væri bú-
inn að vera þar. Þegar honum var
bent á vélstjórann og sagt að hann
hefði verið 38 ár um borð, fórn-
aði sá danski höndum og sagð-
ist varla trúa þessu. Sagði að þetta
væri örugglega met hvar sem leitað
væri. hb
Siggi Villi horfir til lands þegar komið var í höfn í Grenå í Danmörku.
Lokahandtökin um borð í Víkingi. Yfirvélstjórinn slekkur á öllu í höfninni í Grenå.
Það er að ýmsu að huga í vélarúminu við lokafráganginn.
Íbúð yfirvélstjórans hefur verið óbreytt frá því Víkingur kom nýr frá Þýskalandi
1960. Á veggnum ofan við kojuna er talpípan með flautu á endanum. Í gegnum
hana mátti hafa samband beint úr kojunni í vélarúmið.
Í skoðunarferð á 7.500 fermetra véla- og tækjalager Færnes endurvinnslunnar.
Þar mátti sjá báta- og skipavélar af öllum stærðum. Hér er danskur starfsmaður
Færnes að leiða menn í allan sannleikann og ánægjan leynir sér ekki á andliti
yfirvélstjórans.