Læknablaðið - 15.01.2002, Blaðsíða 57

UMRÆÐA & FRÉTTIR / BREYTINGAR Á HEILBRIGÐISÞJÓNUSTU
Miklar tilfærslur í heilbrigðísþjónustu
höfuðborgarínnar
- Hver er ástæða þess að ferliverkin flytjast út af spítölunum til sérfræðinga í
einkarekstri á sama tíma og heilsugæslan heldur ekki í við fólksfjölgun?
Pað fer ekkert á milli mála að töluverðar
hræringar eru í íslensku heilbrigðiskerfi þessi misser-
in. í úttekt sem VSÓ ráðgjöf gerði fyrir heilbrigðis-
ráðuneytið og vitnað var til í desemberhefti Lækna-
blaðsins kom fram að veruleg tilfærsla hefur orðið á
verkefnum í heilbrigðisþjónustu á höfuðborgarsvæð-
inu frá stofnunum hins opinbera til einkarekstrar
lækna. Óhjákvæmilega hafa menn velt því fyrir sér
hvað veldur og viðbrögðin eru þegar farin að birtast,
meðal annars í formi skýrslu um ferliverk sem nefnd
á vegum Landspítala háskólasjúkrahúss skilaði
skömmu fyrir jól.
Svo rifjaðar séu upp helstu niðurstöður VSÓ ráð-
gjafar þá eru þær á þann veg að á árunum 1997-2000
urðu þessar breytingar helstar:
• Fjöldi ferliverka á sjúkrastofnunum hélst nánast
óbreyttur en komum á göngudeildir og slysa- og
bráðamóttöku fjölgaði.
• Pað dró úr heildarfjölda aðgerða á sjúkrastofnun-
um á árunum 1997-1998 en hann hefur verið
óbreyttur síðan.
• Komum til lækna í heilsugæslunni á höfuðborgar-
svæðinu hefur ekki fjölgað til jafns við fólksfjölg-
un á svæðinu.
• Komur á Læknavaktina hartnær þrefölduðust á
árunum 1997-2000.
• Komum til sérfræðinga fjölgar um þriðjung og
einingum um tæplega 60%.
• Aukning er hjá öllum sérgreinum en langmest hjá
skurðlæknum, einingafjöldi þeirra rúmlega tvö-
faldast.
Fyrsta spurningin sem vaknar við þennan lestur er
að sjálfsögðu: Hvað hefur breyst í starfsumhverfi
heilbrigðisþjónustunnar á þessum tíma? Má rekja
þessar breytingar til einhverra tiltekinna ákvarðana
stjórnvalda? Þessa spurningu lagði blaðið fyrir Svein
Magnússon skrifstofustjóra í heilbrigðis- og trygg-
ingamálaráðuneytinu.
Samverkandi orsakir
„Pað er engin ein ákvörðun sem veldur þessu heldur
koma þarna til margir samverkandi þættir. Sú hug-
mynd að færa ferliverkin út af sjúkrahúsunum ruddi
sér til rúms hér á landi upp úr 1990. Þróunin varð
hraðari með ferliverkasamningunum frá 1998 sem
leyfðu tiifærslu verka út af spítölunum ef menn kusu
það. Margir nýttu sér þann valkost og þeir hafa tví-
mælalaust aukið ferliverkin utan spítalanna. Sjúkra- Sveinn Magnússon skrif-
húsin sitja svo eftir með þyngri aðgerðirnar,“ sagði stofustjóri í heilbrigðis-
Sveinn. ráðuneytinu.
Tölur sem birst hafa sýna þetta og sanna. Ferli-
verkin hafa með vaxandi hraða verið á leið út af
sjúkrahúsunum og árið 2000 var svo komið að fleiri
slík verk voru unnin á stofum sjálfstætt starfandi
sérfræðinga utan sjúkrahúsanna heldur en í tengslum
við Landspítala háskólasjúkrahús. Tryggingastofnun
ríkisins greiðir árlega fyrir 11,3 milljónir eininga
vegna ferliverka sem unnin eru í tengslum við Land-
spítalann en fyrir 12 milljónir eininga vegna ferli-
verka sem unnin eru utan spítalans. AIls greiðir TR
um fjóra milljarða króna fyrir þessi ferliverk sem
skiptast nokkuð jafnt milli sjúkrahússins og sjálfstætt
starfandi sérfræðinga.
Vitaskuld hefur þetta kallað á viðbrögð. Eins og
áður var nefnt skipaði Magnús Pétursson forstjóri
Landspítala háskólasjúkrahúss nefnd í september til
að gera úttekt á ferliverkum sem unnin eru á sjúkra-
húsinu, hvernig greitt er fyrir þau, meta hvort af-
kastahvetjandi launakerfi geti flýtt fyrir eflingu
göngu- og dagdeilda og hvernig slíkt kerfi samrýmist
kennslu- og rannsóknarhlutverki spítalans.
Nefndin skilaði áliti sínu 7. desember og var það
gert opinbert viku síðar. Ljóst er að sjúkrahúsið telur
sig þurfa að hafa nokkrar áhyggjur af þróuninni enda
Læknablaðið 2002/88 57