Læknablaðið - 15.11.2002, Blaðsíða 17

FRÆÐIGREINAR / HENOCH-SCHÖNLEIN PURPURA
Tafla II. Einkenni viö skoöun og/eöa rannsóknir hjá
sjúklingum meö Henoch-Schönlein purpura.
Útbrot 101 100%
Liöverkir 73 72,3%
Kviðverkir 46 45,5%
Jákvætt leyniblóðpróf 32 31,7%
Vökvi í kvið 3 3,0%
Bjúgur á pung 3 3,0%
Blóðug uppköst 1 1,0%
Garnasmokkun 1 1,0%
4: Nýrungaheilkenni (nephrotic syndrome). 5:
Blanda af bráðu nýmabólguheilkenni og nýrunga-
heilkenni.
Skráð var hvort sjúklingar höfðu fengið meðferð
með barksterum.
Árinu var skipt upp í vetrarmánuði (nóvember -
apríl) og sumarmánuði (maí - september) til að bera
saman fjölda tilfella með tilliti til árstíma.
Tíðni sjúkdómsins var borin saman við tíðni sýk-
inga af völdum Streptococcus pyogenes (P-hemolytic
streptococcus, group A), inflúensu eða hlaupabólu.
Gögnin voru athuguð með nákvæmnisprófi
Fisher’s, poisson líkindadreifingu og tvíhliða pöruðu
t-prófi. Tölfræðilega marktækur munur var talinn
sem p-gildi lægra en 0,05. Samfelldum gögnum var
lýst sem meðaltölum og staðalfrávikum en flokkun-
arbreytum lýst í prósentum.
Rannsóknin var gerð með leyfi Vísindasiðanefnd-
ar Landspítala og tilkynning send Persónuvernd.
Niöurstööur
Alls greindist 101 sjúklingur, 51 stúlka og 50 drengir
með HSP á rannsóknartímabilinu, eða að meðaltali
5,9 tilfelli á ári (5,9 ± 3,1 sjúklingar á ári; dreifing 2-15
á ári; miðgildi 6 á ári) (mynd 1). Meðalaldur hópsins
var 5,4 ár (5,4 ± 3,3 ár, 6 mánaða til 16 ára, miðgildi
5,0 ár) og voru 80 eða 79,2% yngri en átta ára og 90
eða 89,1% yngri en tíu ára (mynd 1).
Flest tilfelli greindust árið 1996,15 talsins, en fæst
1989 og þá tvö tilfelli (mynd 2). Fleiri sjúklingar
greindust með HSP að vetrinum (nóvember-apríl),
0,62 tilfelli á mánuði að meðaltali, en 0,37 tilfelli á
mánuði yfir sumartímann (maí-október) (p= 0,045)
(mynd 3). Þegar notuð var poisson dreifing til að
meta mismun á fjölda tilfella milli mánaða var ekki
um tölfræðilegan mun að ræða.
Fjöldi tilfella og ársveiflur HSP gáfu vísbendingu
um tengsl við sýkingar (Streptococcus pyogenes,
inflúensa og hlaupabóla) en tölfræðilegir útreikning-
ar voru ekki gerðir (mynd 4a-c).
Allir sjúklingarnir höfðu purpura án blóðflögu-
fæðar (nonthrombocytopenic purpura), stór hluti
sjúklinganna hafði einkenni frá liðum eða kvið en
önnur einkenni voru sjaldgæfari (tafla 1 og 2). Flestir
sjúklinganna, 80,2%, höfðu einkenni auk útbrota
fyrir innlögn, 45,5% höfðu haft hálssærindi, kvef eða
almennan slappleika, 38,6% kviðverki, niðurgang
eða höfðu kastað upp síðustu dagana fyrir innlögn
(tafla 1).
Nítján sjúklingar fengu stera (18,8%), flestir
þeirra vegna kviðverkja. Þrjátíu og sjö (36,6%) sjúk-
lingar höfðu merki um nýmabólgu. Tuttugu og fjórir
(23,7%) sjúklingar höfðu smásæja/augsæja (micro-
scopic/macroscopic) blóðmigu með lágmarks prótín-
migu (flokkur 1). Sjö (6,9%) höfðu blóðmigu með
mikilli prótínmigu (flokkur 2), enginn fékk greining-
una brátt nýrnabólguheilkenni (flokkur 3) eitt og sér
en tveir (2%) höfðu nýrungaheilkenni (flokkur 4).
Auk þess reyndust fjórir hafa blöndu af þeim tveimur
síðastnefndu (flokkur 5) (mynd 5). Alls höfðu 29
sjúklingar (28,7%) prótínmigu í einhverjum mæli í
sjúkrahússlegunni og 25 sjúklingar (24,8%) blóðmigu
í einhveijum mæli í legunni. Samtals fengu 37
Mynd 4. Algengi Henoch-
Schönlein purpura borin
saman við sveiflur í
algengum smitsjúkdómum
1984-2000.
4.a. Algengi hlaupabólu
samanborið við Henoch-
Schönlein purpura.
4.b. Algengi inflúensu
samanborið við Henoch-
Schönlein purpura.
4.c. Algengi hálsbólgu af
völdum Streptococcus
pyogenes samanborið við
Henoch-Schönlein
purpura.
Læknablaðið 2002/88 809