Læknablaðið - 15.09.2003, Síða 57

UMRÆÐA & FRÉTTIR / LÖG UM SJÚKLINGATRYGGIN
G U
eða starfsfólki verður á mistök við lyfjagjöf. Einnig
er hugsanlegt að bótaréttur stofnist ef heilsutjón
hlýst af lyfi og því hefði mátt afstýra með annarri
jafngildri meðferð, nema það hefði haft í för með sér
sambærilega hættu á að sjúklingur yrði fyrir heilsu-
tjóni (23).
I greinargerð með lögunum er vísað til þess að
tjón vegna eiginleika lyfja fáisl yfirleitt bætt hjá þeim
sem er bótaskyldur samkvæmt lögum um skaðsemis-
ábyrgð. A hinum Norðurlöndunum hafa verið settar
á fót sérstakar lyfjatjónstryggingar sem eru hliðstæð-
ar sjúklingatryggingu. Framleiðendur og innflytjend-
ur lyfja bera kostnað af þeim tryggingum og þær eru
í umsjón vátryggingafélaga (24).
Endurkröfuréttur
Endurkrafa verður aðeins gerð á hendur bótaskyld-
um aðila eða starfsmanni ef hann hefur valdið tjóni
af ásetningi. Stórfellt gáleysi nægir ekki til að endur-
krafa sé heimil. Rökin fyrir því eru þau að ótti heil-
brigðisstarfsmanna við skaðabótakröfu gæti í ein-
hverjum tilfellum spillt fyrir rannsókn á orsökum
tjóns (25).
Fyrning
Bótakrafa fymist þegar fjögur ár eru liðin frá því að
tjónþoli fékk eða mátti fá vitneskju um tjón sitt en þó
eigi síðar en þegar liðin eru tíu ár frá tjónsatvikinu (26).
Bœtur
Bætur sjúklingatryggingar greiðast samkvæmt regl-
um skaðabótalaga. Skilyrði er að tjón nemi að lág-
marki 50 þúsund kr., bætur eru ekki greiddar fyrir
minna tjón. Hámark bóta er hins vegar fimm milljón-
ir sem getur vart talist sérlega hátt. Pessar fjárhæðir
hækka einu sinni á ári og eru fjárhæðirnar vegna
atvika sem verða árið 2003 55.591 kr„ það er að segja
lágmarkið, og hámarkið er 5.559.129 kr. (27).
Það sem gerir bótauppgjör sjúklingatryggingamála
flóknari en flestra annarra skaðabótamála er sú
staðreynd að nánast allir þeir sem öðlast bótarétt eru
veikir fyrir. Tryggingunni er ekki ætlað að bæta heilsu-
tjón af vötdum sjúkdóma heldur einungis það um-
framtjón sem hlýst af bótaskyldu tjónsatviki. Því þarf
að meta hvernig búast hefði mátt við að heilsufar sjúk-
lings hefði þróast ef meðferð hefði gengið klakklaust
fyrir sig og bera saman við raunverulegan gang mála.
Það er mismunurinn á þessurn tveimur atburðarásum
sem á að bæta. Greinargóðar upplýsingar frá læknum
geta einfaldað mjög og flýtt fyrir bótauppgjöri.
Framkvæmd
Það er í höndum sjúklinga sjálfra að sækja um bætur
úr sjúklingatryggingu. Sjúklingur fyllir út sérstakt
umsóknareyðublað og skilar því inn til TR eða vá-
tryggingafélags, eftir því sem við á. í 15. gr. STL er
TR veitt víðtæk heimild til að afla gagna. Stofnunin
getur krafið heilbrigðisstofnanir og heilbrigðisstarfs-
menn um hvers konar gögn, þar á meðal sjúkra-
skýrslur, sem hún telur skipta máli við meðferð máls.
Það skiptir miklu við afgreiðslu mála að gögn frá
meðferðaraðilum séu vel úr garði gerð og greinar-
gerðir skýrar. TR hefur útbúið sérstakt eyðublað sem
ætlast er til að læknar fylli út vegna meintra sjúklinga-
tryggingaratvika.
Innan TR hefur teymi tveggja lækna og tveggja
lögfræðinga umsjón með framkvæmd hinna nýju
laga. Samráðsfundir eru haldnir reglulega og farið
sameiginlega yfir öll mál, aðsend gögn, tilkynningar
og greinargerðir. Leitað er upplýsinga hjá embætti
landlæknis þegar við á og samvinna er við forstöðu-
lækna hinna ýmsu sérgreina. Leitað er til sérfróðra
lækna innan og utan TR varðandi mat á kvörtunum
sjúklinga og ákvörðun um bótaskyldu er tekin sam-
eiginlega af teyminu.
Reynslan hefur sýnt að þessi mál eru þung í vöfum
og alla jafna líða nokkrir mánuðir frá því að umsókn
berst og þar til ákvörðun um bótaskyldu liggur fyrir.
Gagnaöflun er tímafrek og niðurstaða fæst ekki
nema nteð samvinnu margra.
Þann 1. júlí 2003, tveimur og hálfu ári eftir gildis-
töku laga um sjúklingatryggingu, höfðu TR borist 87
tilkynningar um meint atvik samkvæmt lögunum. Um
er að ræða atvik innan helstu sérgreina læknisfræð-
innar, skurðlækninga, lyflækninga, kvensjúkdóma og
fæðingarhjálpar, heimilislækninga og barnalækninga.
Flestar tilkynningar varða lýtalækningar og bæklun-
arlækningar. Þann 1. júlí 2003 hafði bótaskylda verið
samþykkt í 24 málum en 30 málum verið synjað eða
vísað til vátryggingafélags. Er það svipað hlutfall og
hjá dönsku sjúklingatryggingunni. 33 mál voru óaf-
greidd. Flest málin sem samþykkt eru falla undir 1.
eða 4. tölulið 2. gr., það er mistök í víðtækri merkingu
eða sanngirnisregluna.
Kærur til úrskurðarnefndar almannatrygginga
Níu synjanir um bótaskyldu samkvæmt sjúklinga-
tryggingu hafa verið kærðar til úrskurðarnefndar al-
mannatrygginga. I einu þeirra endurskoðaði TR mál-
ið á grundvelli nýrra gagna og við nánari athugun var
fallist á bótaskyldu. Tvö mál eru óafgreidd hjá nefnd-
inni en í hinum sex málunum var niðurstaða TR stað-
fest af úrskurðarnefnd almannatrygginga.
Hér á eftir er lýst atvikum þeirra kærumála sem
úrskurðarnefnd almannatrygginga hefur fjallað um.
Fylgikvillar eftir garnastyttingaraðgerð. Bótaskylda
ekki fyrir hendi
Kvörtun 39 ára sjúklings um rof á görn og sýkingu í
kjölfar garnastyttingaraðgerðar vegna offitu. Kvaðst
sjúklingur hafa fengið að borða á fjórða degi eftir
aðgerð sem leitt hefði til þessa tjóns.
Læknablaðið 2003/89 701