Læknablaðið - 15.09.2007, Blaðsíða 28

FRÆÐIGREIN / LUNGNABÓLGA
markvert ónæmisbældir og virðast umfram annað
vera viðkvæmir fyrir lungnasýkingum.
Umræða
f tilfellinu sem kynnt er hér fékk HlV-neikvæð
kona lífshættulega P. jiroveci lungnabólgu, sýkingu
sem eingöngu leggst á ónæmisbælda. Hún neytti
verulegs magns áfengis daglega og tók metótrexat,
í skammtinum 10 mg á viku, sem telst lágskammta-
meðferð. Einnig notaði hún Arthrotec, sem er í
flokki NSAID-lyfja, sem geta aukið áhrif metót-
rexats. Hún hafði einnig sögu um sóraliðagigt, sem
líkt og gigtsjúkdómar almennt, tengist bælingu og
breytingu ónæmissvarsins og hefur verið tengd við
myndun sýkinga,svo sem PCP (63). Hún hafði ekki
aðrar þekktar orsakir ónæmisbælingar og ekki var
grunur um endurvakningu brjóstakrabbameins, né
önnur krabbamein. Athyglisvert er að hún var með
fækkun eitilfrumna í blóði og við deilitalningu var
fækkun mest á T-frumum. Eitilfrumufæð er mjög
vel þekkt í sjúklingum með PCP en er fremur talin
orsök en afleiðing sýkingarinnar (29).
Pað er álit höfunda að orsök eitilfrumufæð-
arinnar og P. jiroveci sýkingarinnar í þessu tilfelli
hafi verið sambland af áhrifum etanóls, metótrex-
ats og sóraliðagigtar. Þar sem metótrexat skammt-
urinn var lágur og sóraliðagigtin ekki á háu stigi,
virðist okkur etanólið óvenju sterkur áhættuþáttur
í þessu tilfelli.
Mikilvægt er að hafa P. jiroveci lungnabólgu
ávallt í huga sem mögulega mismunagreiningu hjá
fólki á ónæmisbælandi meðferð, svo sem metótrex-
ati og barksterum og þeirra sem eru ónæmisbældir
vegna sjúkdóma svo sem alnæmis, krabbameins,
gigtsjúkdóms eða áfengissýki. Einnig þurfa læknar
að hafa í huga hvort einstaklingur sem tilheyrir of-
annefndum hópum þurfi forvarnarmeðferð gegn
PCP, í lengri eða skemmri tíma.
Að síðustu er rétt að geta þess að áfengissýki er
skráð frábending fyrir metótrexatmeðferð (32), og
nauðsynlegt er að læknar spyrji alla þá sem hefja
slíka meðferð ítarlega um áfengisnotkun.
Þakkir
Þakkir fær starfsfólk röntgendeildar Landspítala
við Hringbraut fyrir aðstoð við afritun mynd-
gagna, til notkunar í þessari grein.
Heimildir
1 Wilkin A, Feinberg J. Pneumocystis carinii pneumonia: a
clinical review. Am Fam Physician 1999; 60:1699-708,1713-4
2 Morris A, Beard CB, Huang L. Update on the epidemiology
and transmission of Pneumocystis carinii. Microbes Infect.
2002; 4:95-103.
3 Lundgren B, Elvin K, Rothman LP, Ljungstrom I, Lidman
C, Lundgren JD. Transmission of Pneumocystis carinii from
patients to hospital staff. Thorax. 1997; 52:422-4.
4 BenfieldTL. Clinical and experimental studies on inflammatory
mediators during AIDS-associated Pneumocystis carinii
pneumonia Dan Med Bull 2003; 50:161-76
5 Hanano R, Kaufmann SH. Pneumocystis carinii and the
immune response in disease.Trends Microbiol 1998 Feb; 6:71-
5
6 Shellito JE. Alcohol and host defense against
pulmonary infection with Pneumocystis carinii.
Alcohol Clin Exp Res 1998; 22 (5 Suppl):208S-211S.
7 Shellito JE, Olariu R. Alcohol decreases T-lymphocyte
migration into lung tissue in response to Pneumocystis carinii
and depletes T-lymphocyte numbers in the spleens of mice.
Alcohol Clin Exp Res. 1998; 22:658-63.
8 Barry SM, Johnson MA. Pneumocystis carinii pneumonia: a
review of current issues in diagnosis and management. HIV
Med 200; 2:123-32.
9 Mansharamani NG, Garland R, Delaney D, Koziel H.
Management and outcome patterns for adult Pneumocystis
carinii pneumonia, 1985 to 1995: comparison of HIV-
associated cases to other immunocompromised states. Chest
2000 Sep;118(3):704-ll
10 Procop GW, Haddad S, Quinn J, Wilson ML, Henshaw
NG, Reller LB et al. Detection of Pneumocystis jiroveci
in respiratory specimens by four staining methods. J Clin
Microbiol 2004 Jul;42(7):3333-5.
11 Pitchenik AE, Ganjei P,Torres A, Evans DA, Rubin E, Baier H.
Sputum examination for the diagnosis of Pneumocystis carinii
pneumonia in the acquired immunodeficiency syndrome. Am
Rev Respir Dis 1986 Feb;133(2):226-9.
12 Huang L, Hecht FM, Stansell JD, Montanti R, Hadley WK,
Hopewell PC. Suspected Pneumocystis carinii pneumonia with
a negative induced sputum examination. Is early bronchoscopy
useful? Am J Respir Crit Care Med. 1995 Jun;151(6):1866-71.
13 Limper AH, Offord KP, Smith TF, Martin WJ 2nd.
Pneumocystis carinii pneumonia. Differences in lung parasite
number and inflammation in patients with and without AIDS.
Am Rev Respir Dis. 1989 Nov;140(5):1204-9.
14 Kawagishi N, Miyagi S, Satoh K, Akamatsu Y, Sekiguchi
S, Satomi S. Usefulness of beta-D: glucan in diagnosing
Pneumocystis carinii pneumonia and monitoring its treatment
in a living-donor liver-transplant recipient. J Hepatobiliary
Pancreat Surg. 2007;14(3):308-11.
15 Tasaka S. Hasegawa N, Kobayashi S, Yamada W, Nishimura
T, Takeuchi T, et al. Serum indicators for the diagnosis of
pneumocystis pneumonia. Chest. 2007 Apr;131(4):1173-80.
16 Colby C, McAfee S, Sackstein R, Finkelstein D, Fishman J,
SpitzerT. A prospective randomized trial comparing the toxicity
and safety of atovaquone with trimethoprim/sulfamethoxazole
as Pneumocystis carinii pneumonia prophylaxis following
autologous peripheral blood stem cell transplantation. Bone
MarrowTransplant. 1999 Oct;24(8):897-902.
17 Safrin S, Finkelstein DM, Feinberg J, Frame P, Simpson G, Wu
A et al. Comparison of three regimens for treatment of mild
to moderate Pneumocystis carinii pneumonia in patients with
AIDS. A double-blind, randomized, trial of oral trimethoprim-
sulfamethoxazole, dapsone-trimethoprim, and clindamycin-
primaquine. ACTG 108 Study Group. Ann Intern Med. 1996
May l;124(9):792-802.
18 Sattler FR, Cowan R, Nielsen DM, Ruskin J. Trimethoprim-
sulfamethoxazole compared with pentamidine for treatment
of Pneumocystis carinii pneumonia in the acquired
immunodeficiency syndrome. A prospective, noncrossover
study. Ann Intern Med. 1988 Aug 15;109(4):280-7.
19 Kovacs JA, Hiemenz JW, Macher AM, Stover D, Murray
HW, Shelhamer J et al. Pneumocystis carinii Pneumonia:
A Comparison Between Patients with the Acquired
Immodeficiency Syndrome and Patients with Other
Immunodeficiencies. Ann Intern Med. 1984 May;100(5):663-
71.
20 2002 USPHS/IDSA guidelines for the prevention of
opportunistic infection in persons infected with human
immunodeficiency virus: US Public Health Service (USPHS)
and Infectious Diseases Society of America (IDSA). Vefsíða:
http://www.aidsinfo.nih.gov/guidelines/
21 Leoung GS, Stanford JF, Giordano MF, Stein A, Torres RA,
Giffen CA et al.Trimethoprim-sulfamethoxazole (TMP-SMZ)
dose escalation versus direct rechallenge for Pneumocystis
Carinii pneumonia prophylaxis in human immunodeficiency
virus-infected patients with previous adverse reaction toTMP-
SMZ. J Infect Dis.2001 Oct 15;184(8):992-7.
612 Læknablaðið 2007/93