Læknablaðið - 15.09.2007, Qupperneq 44

UMRÆÐA & FRÉTTIR / VINNUTÍMI
var af deildarlæknum sem ráku deildirnar meira
og minna undir handleiðslu sérfræðinga. Peir voru
með mikla viðveru á deildunum en sérfræðing-
arnir höfðu meiri tíma til að sinna handleiðslu,
fræðastörfum og kennslu. Staðan í dag er gerbreytt
hvað þetta varðar, deildarlæknum hefur fækkað
og eru að auki mikið burtu vegna breyttra hvíld-
artímaákvæða í kringum vaktir. Sérfræðingarnir
vinna alla pappírs- og grunnvinnu á deildum og
samtímis hefur álagið á móttökudeildirnar aukist
og er orðið miklu meira en áður. Daglegt álag er
miklu meira en áður var en þó er rétt að taka fram
að þetta er ekki bara vandi okkar hér á geðdeild
Landspítala, heldur er þetta meira og minna vandi
alls spítalans. Ef læknir tekur næturvakt þá á hann
frí bæði virkan dag á undan og eftir vaktinni.
Pegar fáir deildarlæknar þurfa að taka margar
vaktir og allir þurfa sín frí þá gefur augaleið að
viðvera á dagvinnutíma er stundum ansi lítil. Af
þessum ástæðum lendir meginþungi dagvinnu á
sérfræðingunum sem eru hér á þessum tíma. Við
höfum reyndar haft nokkrar áhyggjur af því að
mikið vaktaálag á deildalæknum bitni á starfsnámi
þeirra því lækningar eru svo miklu meira en bara
bráðalækningar,” sagði Guðlaug Þorsteinsdóttir.
„Það er alveg óhætt að fullyrða að sérfræðing-
um þykja þetta hin mestu ólög,” segir Jóhannes.
Umtalsverður kostnaðarauki
„Tilskipunin hefur mest áhrif á vinnutíma aðstoð-
ar- og deildarlækna og veldur því að oft reynist
erfitt að fullmanna dagvaktir. Þetta gildir að lang-
mestu leyti um þennan hóp en þó eru ákveðnar
sérgreinar þar sem sérfræðilæknar ganga bundnar
vaktir, t.d. svæfingalæknar, þar sem þetta kemur
fram með sama hætti.”
Pað liggur í orðanna hljóðan að hvíldartíminn
skuli vera fyrir og eftir vakt til að lœknir sé í sem
bestu formi til að vinna vinnu sína. Hefur verið sóst
eftir að „safna” hvíldartímanum til að geta tekið
lengra frí?
„Nei, enda er það ekki heimilt samkvæmt
reglunum. I upphafi þessara reglna þá skapaðist
talsvert mikill frítökuréttur hjá ákveðnum hópum
sérfræðinga sem gengu bundnar vaktir. Þetta var
einkum á árunum rétt fyrir 2000 og það eru hópar
sem eiga mikið af uppsöfnuðu fríi og það er skuld
sem fellur fyrr en varir og verður spítalanum býsna
dýr því dæmi eru um lækna sem eiga allt að 2 ár af
óteknu fríi. Margir hverjir hafa hugsað sér að taka
það út við starfslok.”
Hefur ykkur tekist að komast fyrir þetta?
„Að mestu leyti hefur það tekist, já.”
Hver er kostnaðarauki Landspítalans við þetta
fyrirkomulag?
„Hann er að líkindum umtalsverður en erfitt
að reikna nákvæmlega. Mér telst svo til að
unglæknum sem starfa við spítalann hafi fjölgað
um 20 ársverk frá ársbyrjun 2005. Að því gefnu að
sú fjölgun tengist mestmegnis EES ákvæðunum
má ætla að kostnaðaraukinn nemi grunnlaunum
þessa hóps auk launa- og réttindatengdra gjalda
sem er nálægt 90 - 100 milljónum króna á ári.
Otalinn er þá kostnaður af verkum sem kunna að
falla á aðra sem áður voru unnin af unglæknunum.
Það voru aldrei settir sérstakir peningar í þetta þó
öllum sé ljóst að þetta krefjist umtalsvert meiri
mönnunar með viðeigandi kostnaði en þetta er
allt gert í því skyni að vinnuálag sé ekki úr hófi
og ungt fólk gerir vaxandi kröfu um slíkt,” segir
Jóhannes.
Bjarni Þór Eyvindarson. þáverandi formaður
Félags ungra lækna, orðaði skoðun sína á þessu
einmitt ágætlega í viðtali í 8. tbl. Læknablaðs-
ins 2006. „Imyndin sem unglæknar höfðu á sér
var að þeir ynnu myrkranna á milli og á frekar
lélegum launum. Okkur hefur þó tekist að breyta
þessari ímynd og breyta starfs- og launakjörum
unglækna í þá veru að þetta sé fólki bjóðandi.
Lengi var sú hugmynd uppi að til þess að verða
fullnuma sérfræðingur í læknisfræði þá þyrfti
fólk að ganga í gegnum eins konar hreinsunareld
yfirgengilegrar vinnu um nokkurra ára skeið.
Við höfum viljað beita okkur fyrir því að kjör
unglækna séu með þeim hætti að ungt og efnilegt
fólk treysti sér í læknisfræði þó það sé ekki tilbúið
að fórna samveru við fjölskyldu langtímum saman
vegna starfsins. Unglæknar eiga að geta notið
starfsins og annarra gæða sem lífið hefur að bjóða
rétt eins og aðrir.”
Undir þetta tekur Jóhannes „Viðhorfin til
þessara löngu viðvista sem tíðkuðust þegar mín
kynslóð var að hefja störf sem læknar eru ger-
breytt. Það er sem betur fer horfið að unglæknar
standi vaktir allt upp í þrjá sólarhringa samfellt.
Hinsvegar hefur þetta áhrif á samfellu starfsins og
skapar erfiðleika á öðrum sviðum. Það er t.d. erfitt
fyrir unglækni að fylgja eftir sjúklingum sem þeir
hafa séð og eiga í rauninni að læra af þegar þeir
missa kannski úr tvo daga á undan og eftir einni
næturvakt. Þá hefur teymisvinna við lækningar
þróast á undanförnum árum og það reynist oft
erfitt að halda teymunum saman vegna fjarvista.
Nefna má sem dæmi um þetta að í lyflækningum
er mikið byggt á teymisvinnu. Þar eru teymin
samsett af einum sérfræðingi og tveimur aðstoð-
ar- eða deildarlæknum. Iðulega vantar annan
þeirra og stundum báða. Þetta truflar sannarlega
þá starfsrútínu sem hefur skapast á deildunum
og sérfræðingunum þykir með réttu sem ýmis
hefðbundin störf sem aðstoðar- og deildarlæknar
628 Læknablaðið 2007/93