Læknablaðið - 15.09.2007, Blaðsíða 59
UMRÆÐA & FRÉTTIR
Minningaorð um
Ólaf Gunnlaugsson
Ólafur Gunnlaugsson læknir andaðist 28. júní
eftir stutta legu. Banameinið var heilablæðing.
Hann var fæddur 6. október 1934 í Reykjavík.
Foreldrarnir voru Ólína Magnea Jónsdóttir hús-
freyja og Gunnlaugur Jónsson verkamaður.
Bernsku sína og æsku ól hann austast í aust-
urbænum þess tíma í Þverholtinu og gekk í Aust-
urbæjarskólann. Snemma þótti hann námsfús sem
skilaði honum greiðlega inn í MR þaðan sem hann
útskrifaðist stúdent tvítugur að aldri með góðri
einkunn.
Vissulega hefur það verið gott samfélag á fyrri
hluta síðustu aldar, sem gerði svo mörgum börnum
efnalítilla foreldra kleift að ganga menntaveginn.
En fleira þurfti til að koma og umfram allt gáfur
og vinnusemi ungmennisins sjálfs. Ólafur kostaði
með eigin vinnu hluta af sínu námi frá upphafi.
Ungur mun hann hafa sett stefnu á læknisnám.
Hann innritaðist í læknadeild HI og lauk þaðan
embættisprófi 1962. Sem ungur maður átti hann við
meltingarkvilla að stríða og seint á námstímanum
ágerðist hann svo að skurðaðgerð var nauðsynleg,
en í kjölfar hennar urðu innvortis blæðingar svo
gríðarlegar að lífi hans var ógnað. Það er í minnum
haft að læknanemar, félagar hans skiptust á um að
vaka yfir honum á nóttunni og má segja að það hafi
verið gjörgæsla þess tíma.
Óhjákvæmilega hafa þessi veikindi gert honum
námið torsóttara, en eftir hremmingarnar náði
Ólafur prýðisheilsu sem hélst lengst af síðan.
Sérnámið í Bandaríkjunum var vel heppnað. Hann
valdi meltingarsjúkdóma sem sérgrein. Látið hefur
verið að því liggja að veikindin hafi ráðið nokkru
þar um og væri það ekki einsdæmi. Medicine
cura te ipsum sagði einhvers staðar. Ólafur var
vandlátur á staði vestanhafs til náms, var fyrst á
Northwestern Hospital og síðan á Mayo Clinic í
Minnesota 1964-1969 og loks á Temple University
Hospital í Philadelphia 1968-1969.
Ólafi fór þó sem fleirum að hugurinn leitaði og
bar hann heim að fósturjarðar ströndum. Hann hóf
störf annarsvegar á einkastofu, sem hann sinnti
þar til yfir lauk og hinsvegar á sjúkrahúsi St. Jós-
efssystra í Landakoti. Starfið þar átti einkar vel
við Ólaf. Spítalinn var sérstakur að því leyti að
hann var í einkaeigu. Mikil samheldni var milli
læknanna og samráð um erfiðari sjúkratilfelli og
ekki síður var náið persónulegt samband Iæknis og
sjúklings. Það var Ólafi mikils virði að sinna sínum
sjúklingum og sparaði þá hvorki tíma né fyrirhöfn
á degi sem nóttu. Um þetta vitna þeir sem gerst
þekkja. Ófáar voru þær uppákomur innan fjöl-
skyldu og í vinahópnum sem fóru forgörðum hjá
Ólafi af þessum sökum. Við sameiningu Landa-
kots- og Borgarspítala fluttist starfsvettvangur
Ólafs inn á Sjúkrahús Reykjavíkur og síðan á
Landspítala. Óhætt er að segja að Ólafi hafi ekki
þótt sérlega mikið koma til þessara breytinga og
hann hafi saknað andans af gamla Landakoti.
Það má segja að lungann úr síðustu öld hafi
íslenskir læknar sótt sérfræðiþekkingu til útlanda
og flutt heim allar framfarir á hverjum tíma, ekki
einasta fræðilega þekkingu heldur og lyfja og
tæknilega kunnáttu. Þetta var þjóðinni dýrmætt og
alveg ókeypis. Helsta áþreifanlega framlag Ólafs
að þessu leyti var innri speglun á meltingarveg-
inum, á því sviði var hann meðal brautryðjenda.
Hann tók af áhuga þátt í fræðafélagi melting-
arlækna og var þar formaður í tvígang, 1971-1972
og 1993-1997. Hann sat einnig í stjórn Sérfræð-
ingafélags lækna á árunum 1983-1986, en á þeim
tíma voru tilvísanamál mjög á döfinni og allhart
tekist á um þau við stjórnvöld.
Ólafur var glæsimenni tilsýndar, hár og grann-
vaxinn, hægur en öruggur í framgöngu, dökk-
hærður og andlitsfallið reglulegt. Við nánari
kynni komu mannkostirnir fram. Góðar gáfur og
vinnusemi voru þegar nefnd, en staðfesta kom þá í
ljós er á reyndi og það var aldrei djúpt á kímninni.
Umfram annað var hann þó mikill mannvinur og
dýra og gerði beinlínis ekki flugu mein. Hann
eignaðist góða konu mikilla mannkosta, Sigríði
Ásgeirsdóttur, og fjögur mannvænleg börn.
Með Ólafi er genginn gegn maður og góður
Iæknir í þess orðs bestu merkingu. Við hinstu
kveðju er honum vottuð virðing og eiginkonu og
börnum hluttekning.
Jón Hilmar Alfreðsson
MINNINGARORÐ ■
Ólafur Gunnlaugsson
Læknablaðið 2007/93 643