Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2004, Blaðsíða 107

FRÁ FULLTRÚALÝÐRÆÐITIL ÞÁTTTÖKULÝÐRÆÐIS
Þær aðgerðir sem sænsk stjórnvöld hafa gripið til eða eru nú að und-
irbúa byggjast á eftárfarandi markmiðum:
a) Auka þátttöku. Leiðin til að auka þátttöku og virkni í samfélaginu
felst í að leggja áherslu á þekkingu og bætt upplýsingaflæði til almenn-
ings.83 Svíar leggja áberslu á mikilvægi stjórnmálaflokka í að efla samfé-
lagslega þátttöku og því þarf að styrkja þá. Stjómvöid ætla að gera úttekt
á nýjum hreyfingum og félagsformum til að átta sig á breytingum og
þörfum þessara samtaka. Þá á að endurskoða stjómarskrána og ýmis lög
með tiHiti til lýðræðis, réttinda borgaranna og þátttöku þeirra.84
b) Aðgerðir til að ýta hindrunum úr vegi. Kerfislægar hindranir verða
gerðar sýnilegar og vinna á gegn þeim. Þar má t.d. benda á aðkomu fatl-
aðra og mismunandi stöðu karla og kvenna sem Svíar leggja mikla
áherslu á að leiðrétta. I tillögum sænsku stjómarinnar segir að nýta eigi
feminisk íræði til að greina hvemig lýðræðið virkar og beita kynjasjónar-
homi til að sjá hvað stendur í vegi jaíhréttis kynjanna. Það þarf að greina
miklu betur hvað það er sem viðheldur valdi karla á fjölmörgum sviðum
samfélagsins.85
c) Ognanir sem steðja að lýðræðinu. Gera á rannsóknir á því hvað ógnar
lýðræðinu, hverjir standa þar að baki og hvemig best er að bregðast við.86
d) Jafnari þátttaka. Skoða á aðstæður kjörinna fulltrúa (þar með talin
laun og vinnutími) og bæta kjörin þannig að fólk treysti sér til að bjóða
sig fram. Bjóða á kjömum fulltrúum upp á endurmenntun. Skoða á
hvaða aðferðir duga best til að hafa áhrif á samfélagið og kordeggja
reynslu af tihaunum til að bæta samskipti kjörinna fulltrúa og borgar-
anna. Kanna á þjóðfélagsumræðuna, samræðuna milli hinna ýmsu aðila,
hverjir hafa aðstæður til að taka þátt og hverjir ekki. Ef samræðan er ekki
opin og greið þá ýtir það undir vantraust á stjómmálamönnum.87
Sveitarstjómir fá mikið rými í sænsku tillögunum og er lögð áhersla á
að styrkja stöðu þeirra. Vald og ábyrgð sveitarstjóma verða að vera skýr,
segir í tillögunum. I Svíþjóð er hefð fyrir miklu samstarfi ríkis og sveit-
arfélaga t.d. við uppbyggingu félagsþjónustu. Nú er vilji til að efla sjálf-
ræði sveitarfélaganna enn meir. Ymsar leiðir hafa verið farnar til að auka
83 Þess má geta að sænsk stjómyöld hafa gefið út mikið efiú um lýðræði og hinar
mörgu hhðar þess.
84 Regeringens skrivelse 2003/04:110, bls. 47-61, 76-99.
85 Sama heimild, bls. 76—9.
86 Sama heimild, bls. 44-5.
87 Sama heimild, bls. 12-143.
io5