Bæjarins besta - 31.01.2008, Blaðsíða 12

FIMMTUDAGUR 31. JANÚAR 200812
„... sem stendur næ ég að skrapa saman nógu miklu til að þrauka. En það er bölvað puð. Gríðar-
lega mikil vinna, en svo snýst þetta líka að miklu leyti um heppni - ég veit auðvitað sjaldan hvaðan
ég fæ næst pening, og nánast aldrei hvenær ég fæ greitt fyrir verk. Ekki fyrir víst, í öllu falli. En ég
hef átt góða að, sem hafa ráðið mig í stærri verk, svo sem bókaþýðingar, og svo hef ég verið að
dunda mér í ýmsu öðru. Stundum fæ ég greitt fyrir að lesa upp, eða skrifa eitthvað um ljóðlist.“
Ljóðlistin er ekki
til þess að gera
lífið léttara
- segir Eiríkur Örn Norðdahl rithöfundur
frá Ísafirði, sem búsettur er í Finnlandi
Eiríkur Örn Norðdahl rithöfundur
frá Ísafirði er tæplega þrítugur að
aldri og hefur verið áberandi í ís-
lensku menningarlífi í allmörg ár. Nú
um stundir er hann búsettur í Finn-
landi ásamt þarlendri eiginkonu sinni.
Hún heitir Nadja Sophie Teresa Wid-
ell og þau gengu í hjónaband á liðnu
sumri. Við spjölluðum saman um
heima og geima í fyrstu viku hins nýja
árs, Eiríkur Örn í Helsinki, undir-
ritaður við Breiðafjörðinn.
– Það er langt síðan þú komst
til Finnlands í fyrsta sinn ...
Ég kom hingað fyrst haustið
2001 og þá til þess að heim-
sækja vin minn Dóra - Halldór
Arnar Úlfarsson, myndlistar-
mann og m.a. fyrrverandi
starfsmann á Bræðratungu á
Ísafirði - og vinkonu mína
Nödju. Ég kynntist henni á
vinabæjamóti á Túnsbergi í
Noregi árið 1993 en þar var
hún fulltrúi Linköping í Sví-
þjóð. Hún fluttist síðar til
Finnlands, enda af alfinnskum
ættum. Þá vann ég hér í nokkra
mánuði, þreif fylleríisferjur og
eldaði hádegismat ofan í leik-
skólabörn og burðaðist með
timbur og ýmislegt annað til-
fallandi, og kunni vel við mig
og ætlaði að staldra við.
Jahve peninganna
Foreldrar mínir buðu mér
heim í jólafríinu, en þar biðu
mín slíkir reikningar og hótan-
ir að ég varð að takast á við
það. Sjálfur er ég lítill trú-
maður á peninga yfir höfuð,
en virði það þó við aðra - og
þegar skuldir mínar eru við
það að lenda á öðru fólki er ég
reiðubúinn að gera nokkurn
veginn hvað sem er til að valda
ekki því trúfólki ama í sam-
skiptum sínum við sinn Jahve.
Ég sem sagt fékk gamla
herbergið mitt í Sundstrætinu
á Ísafirði og þrælaði mér út í
nokkra mánuði og ætlaði alltaf
að koma til baka hingað til
Finnlands.
Á næstu árum kom ég í
nokkrar heimsóknir hingað út.
Meðal annars var mér boðið á
ljóðahátíðina Runokuu (Ljóða-
mánuðurinn / Ljóðamáninn)
sumarið 2006. Þá fórum við
gamla vinkona mín að draga
okkur saman, þó það yrði ekki
alvarlegt fyrr en um jól þegar
hún kom í heimsókn heim.
Ég bað hennar í febrúar í fyrra,
ég flutti hingað í apríl og við
giftum okkur í ágúst.
Reyndar ætlum við líklega
að vera á Íslandi næsta sumar,
ef Nadja fær vinnu, og svo
förum við líklega héðan eitt-
hvert annað eftir eitt ár eða svo.
Þá verður frúin búin í námi og
spurning um ýmislegt - meðal
annars Svíþjóð, Holland,
Moskvu, Berlín og fleiri spenn-
andi staði til að eiga heima.
Pappírsörkin ...
– Ertu í fullu starfi sem
skáld og rithöfundur og þýð-
andi eða fæstu við eitthvað
annað óskylt? Geturðu lifað
af ritstörfunum?
Já, sem stendur næ ég að
skrapa saman nógu miklu til
að þrauka. En það er bölvað
puð. Gríðarlega mikil vinna, en
svo snýst þetta líka að miklu
leyti um heppni - ég veit auð-
vitað sjaldan hvaðan ég fæ
næst pening, og nánast aldrei
hvenær ég fæ greitt fyrir verk.
Ekki fyrir víst, í öllu falli. En
ég hef átt góða að, sem hafa
ráðið mig í stærri verk, svo
sem bókaþýðingar, og svo hef
ég verið að dunda mér í ýmsu
öðru. Stundum fæ ég greitt
fyrir að lesa upp, eða skrifa
eitthvað um ljóðlist. Á dögun-
um gerði ég útvarpsþátt um
hljóðaljóðlist fyrir RÚV.
Það fer óttalega mikill tími
í að leita sér að verkefnum
sem maður fær greitt fyrir. Því
eilífðin borgar ekki neitt. Ein-
hver benti á að auð pappírsörk
hefði garanterað gildi, hana
er alltaf hægt að selja fyrir
pening. En strax og maður
prentar ljóð á örkina er hún
orðin verðlaus, ef hún rænir
mann ekki beinlínis pening-
um.
Tilraunastarf
– Hver er að þínum eigin dómi
sérstaða þín á sviði bókmennta?
Jahérna hér. Það er ekki létt
að segja. Ætli ég leggi ekki
meiri áherslu á tilraunamenn-
sku en flest núlifandi íslensk
skáld - ég hef mikinn áhuga á
að taka tungumálið í sundur.
Er eiginlega hrifnari af kakó-
fónískum setningum en óm-
þýðum - og skil satt að segja
ekki allar þessar lofræður um
„unaðslegan prósa“ og hvað
það heitir. Það er bara annar
Da-Vinci handleggur, önnur
trixbók.
Íslenskar bókmenntir - og
þar með talin ljóðin - eru
smám saman að breytast í
riddarasögur, eða einhvers
konar rauðar ástarsögur. Allt
þetta paþos tour-de-force til-
finningaklám er svo sem nógu
vel gert, stundum svo að
manni svimar af afrekinu. En
það situr ekki lengi í manni.
Það breytir engu um veröld-
ina. Hefur ekki teygt á merk-
ingarvefnaði samfélagsins.
Og er þannig ekki beinlínis
„list“ í þeim allra þrengsta
skilningi - heldur einmitt af-
þreying.
Jónas þá og nú
– Þú ert sumsé lítið fyrir að
feta troðnar slóðir ...
Ég er kannski lítið fyrir
samferðamenn - finnst ágætt
að vera einn. En í raun er ég
mjög hrifinn af hefðinni, og
vil heldur gera „eins og“ hefð-
armennirnir en að herma eftir
þeim. Það er - ég vil vera eins
og Jónas, en ég vil ekki skrifa
sonnettur.
Ég vil vera í kontakt við
það sem er að gerast í heims-
bókmenntunum, það sem er
að gerast í framúrstefnunni.
En ég vil ekki herma upp það
sem var róttækt fyrir 150 ár-
um. Enda er það auðvitað
merkilegt - að sá skilningur er
annar. Það er ekki sams konar
manneskja sem les Baudelaire
árið 2007 og gerði á meðan
hann lifði.
Baudelaire var á sínum tíma
íkonaklastur, hann breytti
veruleikanum sem hann bjó í
og var fyrirlitinn fyrir vikið -
líkt og Jónas fyrir að níða
Breiðfjörð - en þeir sem lofa
Jónas og Baudelaire í dag eru
meira og minna íhaldslúðar
sem halda að þeir kumpánar
hafi líka verið íhaldslúðar en
ekki krefjandi byltingarmenn.
Að skilja ljóðlist
– Hvernig er með þitt föður-
land, Ísafjörð - ertu spámaður
í þínu föðurlandi? Skilur ein-
hver á Ísafirði kakófóníu og
allt það?
Mér skilst nú að bókin mín
hafi selst ágætlega í Bókhlöð-
unni, það þurfti í það minnsta
að panta hana inn tvisvar. En
ágæt sala á ljóðabók eru ekki
mörg eintök, svo það er kann-
ski ekkert stórmál.
Ljóðlistin er ekki allra, og
ekkert við því að gera. Ljóð-
listin er þeirra sem eru tilbúnir
til að gefa henni tíma sinn og
orku, og hún er krefjandi og
erfið - og auðvitað algerlega
þess virði. En hún er ekki
þarna til þess að gera lífið
léttara, heldur einmitt til að
gera það erfiðara.
En með heimafólkið - ég
held að fólk skilji almennt ekki
ljóðlist almennilega, því það
leggur sig ekki fram um það.
Hún er erfið. Það á jafnt við
um fólkið í Króknum og í
101. Ég held hins vegar að Ís-
firðingar haldi kannski frekar
að ég sé skrítinn maður en
skrítið ljóðskáld, enda er
tveggja metra maður með hatt
frekar skrítilegur ásýndar, og
áberandi í litlum bæ. Fólk
horfir á mig úti á götu hér í
Helsinki - en ekki sama mann-
eskjan fimmtán sinnum á dag
eins og heima.
Ég held það hafi verið Leevi
Lehto sem sagði að ekkert sem
hefði upphaflega vakið áhuga
fleiri en sjö manns hefði nokk-
ru sinni breytt vitund alþýð-
unnar.