Læknablaðið : fylgirit - 01.04.2012, Blaðsíða 30

VISINDI A VORDOGUM
FYLGIRIT 70
Umræður: Nýgengi ALGIB í þessari rannsókn er það hæsta sem tilkynnt
hefur verið. Algengustu ástæður ALGIB voru ristilpokar, ristilbólga
vegna blóðþurrðar og IBD. Dánartíðni vegna ALGIB var mjög lág og
tengd alvarlegum sjúkdómum. NSAID virðast auka líkur á ALGIB
meðan að önnur lyf virðast ekki þjóna mikilvægum þætti.
63 Samanburður blæðinga í neðri og efri hluta meltlngarvegar með
tilliti til nýgengis, lyfjanotkunar og horfa
Jóhann Páll Hreinsson', Sveinn Guömundsson2, Einar S. Bjömsson'-3
'Læknadeild Háskóla íslands, :Blóðbankanum, 3meltingardeild lyflækningasviðs Landspítala
einarsb@lanclspilali.is
Bakgrunnur: Bæði eru bráð blæðing í efri hluta meltingarvegar (e.
acute upper gastrointestinal bleeding, AUGIB) og bráð blæðing í neðri
hluta meltingarvegar (e. acute lower gastrointestinal bleeding, ALGIB)
algengar ástæður fyrir spítalainnlögn. Mismunur þessara tveggja hópa
með tilliti til alvarleika sem og lyfjanotkun er ekki skýr. Okkar markmið
voru að kanna lyfjanotkun, nýgengi og horfur bæði AUGIB og ALGIB
hópanna í þeim tilgangi að bera þá saman.
Efni og aðferðir: Þessi rannsókn var framsýn og þýðisbundin. Þýði
ramisóknarinnar samanstóð af öllum þeim sem fóru í maga og/eða
ristilspeglun á Landspítala árið 2010. Ábendingar speglunar, lyfjasaga
og niðurstaða speglunar voru tekin niður á kerfisbundinn hátt. Skilyrði
þátttöku var sýnileg blæðing í meltingarvegi sem átti sér stað í inni-
liggjandi sjúklingi eða leiddi til innlagnar. í útreikningum nýgengis
voru sjúklingar sem ekki áttu lögheimili á höfuðborgarsvæðinu eða
voru með þekktan þarmabólgusjúkdóm útilokaðir. Fengnar voru upp-
lýsingar frá Iyfjagagnagrunni Landlæknis um notkun sjúklinga á NSAID,
hjartamagnýli, kóvari, SSRI og bisphosphonates lyfjum.
Niðurstöður: í heildina fóru 2471 sjúklingar í 3335 maga- og/eða
ristilspeglanir. Af þeim voru 156 einstaklingar með AUGIB og 163
með ALGIB. Nýgengi AUGIB var 87/100.000 og nýgengi ALGIB var
83/100.000. 1 báðum hópum jókst nýgengni með aldri. Þrír (1,9%) ein-
staklingar í AUGIB hópnum þurftu á bráðri skurðaðgerð að halda en
enginn í ALGIB hópnum. í báðum hópum létust tveir einstaklingar
vegna blæðingar í meltingarvegi (AUGIB = 1,3%, ALGIB = 1,2%).
Samanburður á aldri, kyni, blóðrannsóknum, blóðgjöfum og lytjasögu
leiddi í ljós mun á meðaltali hemóglóbíns (AUGIB = 94,6 ± 24,1, ALGIB
106,4 ± 21,4, p-gildi <0,0001), hematocrit (AUGIB = 0,28 ± 0,067, ALGIB
106,4 ± 21,4, p-gildi <0,0001) og fjölda sjúklinga sem þáðu blóð (AUGIB
= 59,6%. ALGIB 39,3%, p=0,0003). Annar samanburður var ekki töl-
fræðilega marktækur.
Umræður: Nýgengi AUGIB og ALGIB er svipað. Það sama gildir um
horfur hópana og þeirra lyfjasögu. Sjúklingar í AUGIB hópnum voru
með marktækt lægra hemóglóbín, höfðu frekar þörf fyrir blóðgjöf og þrír
sjúklingar í bráða skurðaðgerð, þetta bendir til að AUGIB séu almennt
alvarlegri blæðingar en ALGIB.
64 Áhrif drykkjumynsturs á þróun áfengislifrarsjúkdóma
Jón Kristirm Nielsen, Óttar Bergmann, Sigurður Ólafsson, Hildur Þórarinsdóttir,
Einar S. Björnsson''2
'Háskóla íslands, læknadeild, 3meldngardeild Landspítala
eimrsb@landspitali.is
Inngangur: Drykkjumynstur hefur verið álitið spila stórt hlutverk í
þróun á alkóhól lifrarsjúkdómum (ALS). Mjög takmarkað magn gagna
er til um drykkjumynstur og magn áfengisneyslu um ævina í ALS sjúk-
lingum. Markmið rannsóknarinnar var að skoða mun á drykkjumynstri
ALS sjúklinga og sjúklinga með áfengisfíkn (ÁF) án ALS.
Efniviður og aðferðir: ALS-Sjúklingar mættu í viðtal og svöruðu spurn-
ingum um lífstíðar drykkjumynstur. ÁF-sjúklingar í meðferð við alkóhól-
isma (án klínískra merkja um lifrarsjúkdóm) voru paraðir m.t.t. aldurs
(±5 ár) og kyns við sjúklingahópinn. í viðtalinu var notast við „Lifetime
Drinking History" spurningalistann, sem gerir okkur kleift að reikna út
lífstíðarneyslu alkóhóls (LNA) í einingum, drykkjudaga, drykkjafjölda
hvern drykkjudag (DDD) ásamt magni og hlutfalli fyllería á Iífsleiðinni.
Áfengisfíkn var metin út frá skilmerkjum DSM-IV.
Niðurstöður: 27 sjúklingar með ALS (16 kk og 11 kvk; miðgildi aldurs 59
(IQR 54-65) og 27 ÁF-sjúklingar (17 kk og 10 kvk; miðgildi aldurs; 56 (52-
68) tóku þátt. 17 af 27 (63%) ALS-sjúklingar uppfylltu skilyrði fyrir ÁF
en allir ÁF-sjúklingarnir (100%), (p=0.0007). Upphafsaldur drykkju var
svipaður: 16 (15-19) vs 16 (14-20) og drykkjuævi einnig; 39 ár (27-42) vs.
39 (33-44) (NS). Fjöldi drykkjudaga var meiri í ALS-hópnum en í ÁF: 5168
(3312-6390) vs. 3408 (1898-4429), p=0.04). LNA var 42614 einingar (31697-
59134) vs. 42400 ein. (10117-67688) (NS) og DDD var 9 (6-15) vs. 13 (5-20)
(NS). Enginn marktækur munur fannst milli hópanna m.t.t. fyllería.
Ályktanir: Lífstíðar alkóhólneysla og drykkjumynstur virðist svipað
milli ALS og ÁF. Fjöldi drykkjudaga var þó fleiri meðal sjúklinga með
alkóhól lifrarsjúkdóms. Aftur á móti virðist vera samhengi milli fjölda
drykkjudaga og þróun ALS. Ekki allir þeir sem fengu ALS uppfylltu
skilyrði fyrir ÁF.
65 Áhrif drykkjumynsturs á þróun áfengisbrisbólgu
Jón Kristinn Nielsen, Hildur Þórarinsdóttir, Einar S. Bjömssonu
’Háskóla íslands, læknadeild, :meltingardeild Landspítala.
einarsb@landspilali.is
Inngangur: Einungis minni hluti einstaklinga sem ofnota áfengi fá áfeng-
isbrisbólgu (ÁB). Mjög takmarkað magn gagna er til um af hverju aðeins
sumir fá ÁB. Markmið rannsóknariimar var að bera saman drykkju-
mynstur þeirra, sem fengið hafa ÁB af völdum áfengis við sjúklinga með
áfengisfíkn (ÁF) án ÁB.
Efniviður og aðferðir: ÁB-Sjúklingar mættu í viðtal og svöruðu spurn-
ingum um lífstíðar drykkjumynstur. ÁF-sjúklingar í meðferð við alkó-
hólisma (án klínískra merkja um brisbólgu) voru paraðir m.t.t. aldurs
(±5 ár) og kyns við sjúklingahópinn. í viðtalinu var notast við „Lifetime
Drinking History" spumingalistann, sem gerir okkur kleift að reikna út
lífstíðameyslu alkóhóls (LNA) í einingum, drykkjudaga, drykkjafjölda
hvern drykkjudag (DDD) ásamt magni og hlutfalli fyllería á lífsleiðinni.
Áfengisfíkn var metin út frá skilmerkjum DSM-IV.
Niðurstöður: 37 sjúklingar með ÁB; 31 kk og 6 kvk, miðgildi aldurs: 58
(IQR 46-62) og 37 ÁF-sjúklingar; 27 kk og 10 kvk, miðgildi aldurs: 56 (52-
68) tóku þátt. Samtals 26 af 34 (76%) af ÁB-sjúklingum uppfylltu skilyrði
fyrir ÁF en allir ÁF-sjúklingamir (100%), p=0.017. Upphafsaldur drykkju
var svipaður: 16 ár (15-18) vs 15 ár (14-18) og drykkjuævi einnig; 38 ár
(28-43) vs. 37 (26-41) (NS). Fjöldi drykkjudaga var meiri í ÁB-hópnum en
í ÁF: 3870 (2011-7213) vs. 3580 (2069-4423), (NS). LNA var 35326 einingar
(16369-79399) vs. 43688 ein. (14235-75763) (NS) og DDD var 10 (6-16) vs.
13 (7-21) (NS). Enginn marktækur munur fannst milli hópanna m.t.t.
fyllería.
Ályktanir: Lífstíðar alkóhólneysla og drykkjumynstur virðist svipað
milli einstaklinga í báðum hópum. Drykkjumynstur virðist því ekki spila
lykilhlutverk í þróun á áfengisbrisbólgu. Ekki allir þeir sem fengu ÁB
uppfylltu skilyrði fyrir AD.
30 LÆKNAblaðií 2012/98