Neytendablaðið - 01.03.2011, Síða 11

Ónæmir stofnar berast í fólk
Bakteríur sem valda sýkingum í dýrum geta orðið ónæmar fyrir
ákveðn um sýklalyfjum rétt eins og bakteríur í mönnum. Hættan
er sú að hættulegir bakteríustofnar í dýrum, sem eru ónæmir
fyrir ákveðnu sýklalyfi, berist yfir í fólk. Það þykir því sérstaklega
vara samt þegar dýrum eru gefin sömu lyf og mönnum. Nokkrar
rannsóknir hafa þegar sýnt fram á tengsl sýklalyfjanotkunar í
dýrum og sýklalyfjaónæmis í fólki. Árið 1995 heimilaði FDA
notk un sýklalyfsins flúórókínólón í alifuglarækt til að fyrirbyggja
sjúk dóma. Árið 1999 var sagt frá rannsókn í New England Journal
of Medicine sem sýndi fram á að manneskja sem var með bakteríu­
sýkingu var ónæm fyrir lyfinu flúórókínólón. Talið var öruggt að
manneskjan hefði smitaðist af þessum ónæma stofni með því að
borða kjúkling sem hafði fengið lyfið. FDA bannaði lyfið sem fyrir­
byggj andi meðferð í kjúklingarækt árið 2000.
Sett hafa verið lög í Evrópu
Árið 2006 var Evrópusambandið búið að banna alla notkun sýkla­
lyfja í búfjárrækt, nema í læknisfræðilegum tilgangi, en nokk ur
Evrópu lönd, svo sem Svíþjóð og Danmörk, höfðu gripið í taum ana
mun fyrr. Á Íslandi hefur aldrei verið leyft að nota sýkla lyf í fóður
til að stuðla að vaxtaraukandi áhrifum. Þá gilda hér sér stakar reglur
um heimild dýralækna til að ávísa sýklalyfjum og eru öll sýklalyf
sem ætluð eru búfé á Íslandi lyfseðilskyld.
Þörf á að herða löggjöf
Þróunin í Bandaríkjunum hefur verið allt önnur og mun hægari en
í Evrópu en margir hafa þó vaxandi áhyggjur af stöðu mála. Um
þessar mundir er hart tekist á um sýklalyfjanotkun í landbúnaði og
hafa fjölmörg mikilvæg hagsmunasamtök hvatt þingið til að herða
löggjöfina. Það er ekki vanþörf á, því um 70% af öllum seld um
sýklalyfjum í Bandaríkjunum eru gefin heilbrigðum dýrum. Tals­
menn landbúnaðarins berjast margir gegn lagabreytingum og halda
því fram að notkun sýklalyfjanna sé innan skynsamlegra marka
en samkvæmt frétt á CBS nota 73% bænda sýklalyf reglulega fyrir
búfénað sinn án þess að ráðfæra sig við dýralækni. Lagafrumvarp
um takmarkanir við sýklalyfjanotkun í landbúnaði hefur nú legið
fyrir bandaríska þinginu frá 2009.
Sýklalyf í landbúnaði
Mikil lyfjanotkun í búfjárrækt vestanhafs veldur áhyggjum
Sýklalyfjanotkun í landbúnaði hefur löngum valdið áhyggjum. Algengt er að sýklalyf séu notuð til
að meðhöndla veik dýr en það er ekki sú notkun sem amast er við. Fyrir meira en hálfri öld gaf
bandaríska matvælastofnunin (FDA) hins vegar leyfi fyrir því að sýklalyf væru sett út í fóður sem
fyrirbyggjandi meðferð, þ.e. til að koma í veg fyrir sjúkdóma. Markmiðið með slíkri lyfjagjöf er
einnig að flýta fyrir vexti dýra og er þá talað um að lyfin séu notuð sem vaxtarauki eða „growth
promoter“. Sýklalyf í litlu magni sem gefin eru yfir langan tíma stuðla að aukinni þyngd þar sem
lyfin halda aftur af bakteríum í maga og þörmum sem geta komið í veg fyrir eðlilega upptöku
næringarefna. Dýrin þyngjast þannig fyrr og eru hraustari sem kemur sér vel fyrir framleiðendur.
11 NEYTENDABLA‹I‹ 1. TBL. 2011