Frjáls verslun - 01.01.2006, Blaðsíða 58

E F N A F Ó L K K A U P I R B Ú J A R Ð I R
NOKKRAR JARÐIR Í EIGU
ATHAFNA- OG EIGNAFÓLKS
Urriðaá á Mýrum í Borgarfirði. Er í eigu Magnúsar
Gunnarssonar, framkvæmdastjóra Capital og áður for-
manns VSÍ og fleiri félaga.
Langárfoss á Mýrum. Í eigu samnefnds einkahlutafé-
lags og fyrir því fer Pálmi Haraldsson, löngum kenndur
við Feng.
Hvítsstaðir og Árbær við Langá á Mýrum. Eru í eigu
nokkurra úr hópi stjórnenda KB banka.
Lundur í Þverárhlíð. Jörðin er í eigu hjónanna Krist-
ínar Ingólfsdóttur, rektors Háskóla Íslands, og Einars
Sigurðssonar, framkvæmdastjóra IMG Gallup.
Ólafur Ólafsson, kenndur við Samskip, á jarðirnar Mið-
hraun I og Borg í Eyja- og Miklaholtshreppi á Snæ-
fellsnesi. Ólafur hefur staðið þar að margvíslegri upp-
byggingu „sem hefur skapað atvinnu og Ólafur hefur
gert margt gott fyrir þetta samfélag,“ segir bóndi á
svæðinu.
Innri-Kóngsbakki á Snæfellsnesi er í eigu einka-
hlutafélags ýmissa þekktra athafna, svo sem Finns
Ingólfssonar, forstjóra VÍS, Tryggva Pálssonar í Seðla-
bankanum og Hrólfs Jónssonar, sviðsstjóra hjá Reykja-
víkurborg og áður slökkviliðsstjóra. Þá eru jarðir á
Skógarströndinni á norðanverðu Snæfellsnesi að tals-
verðu leyti í eigu Reykvíkinga, svo sem Valshamar
sem er eign fjölskyldu Ingvars Helgasonar.
Sigurjón Sighvatsson kvikmyndaframleiðandi hefur
verið umsvifamikill í jarðakaupum. Hann á landnáms-
jörðina Laugabrekku við Hellnar á Snæfellsnesi
og Dranga á Skógaströnd, en henni fylgir Garðey
á Breiðafirði ásamt 24 minni eyjum og hólmum. Á
sömuleiðis Arney á Breiðafirði, en til hennar teljast
11 hólmar og helmingur Skjaldareyjar. Sigurjón er
aðaleigandi Hellisfjarðar, eyðifjarðar milli Norðfjarðar
og Reyðarfjarðar, og hann er að hálfu eigandi Ásólfs-
staða II í Þjórsárdal. Ásamt svila sínum, Sigurði Gísla
Pálmasyni, á hann byggingar og land á hinu gamla
skólasetri á Eiðum á Héraði.
Búðardalur á Skarðsströnd í Dölum. Jörðina á Bene-
dikt Eyjólfsson, framkvæmdastjóri Bílabúðar Benna.
Össur Kristinsson, stofnandi Össurar hf., á jörð og
glæsilegt hús við Vatnsfjörð, skammt frá Flókalundi.
Kjartan Gunnarsson, framkvæmdastjóri Sjálfstæðis-
flokksins, á kirkjujörðina Saurbæ á Rauðasandi.
58 F R J Á L S V E R S L U N • 1 1 . T B L . 2 0 0 5
við það sem nú er raunin. Stundum
hef ég sagt að á fyrstu árum mínum
í fasteignasölu hafi verið nánast und-
antekning að nokkur hefði áhuga
á jörðum, aðrir en þeir sem ætl-
uðu í hefðbundinn búskap. Í sumum
tilfellum voru þó mjög framsýnir
einstaklingar sem fóru í svona við-
skipti,“ segir Magnús. Hann segir
verulega breytingu hafa orðið árið
2004 þegar Alþingi samþykkti ný
jarðalög. Fram að þeim tíma giltu
ákvæði um forkaupsrétt sveitarfé-
lags á hverri þeirri jörð sem seld
var, það er að sveitarstjórnir gátu
gengið inn í kaupsamninga og í raun
stjórnað því hverjir þegnar sveitar-
innar yrðu eða hvernig búskapur
þar þróaðist. Oft voru sveitarstjórnir
mjög áfram um að verja hefðbundna
landbúnaðarframleiðslu.
„Menn lentu jafnvel oftsinnis í
því að sveitarstjórn gengi oftar en
einu sinni inn í kaup á jörðum
sem þeir höfðu gert bindandi til-
boð í. Skiljanlega misstu sumir
móðinn við þetta og hættu við
öll jarðakaup. Fannst neikvætt að
láta hafna sér og ekki verjandi að
eyða tíma sínum í þetta. Sömu-
leiðis hafði forkaupsréttarákvæðið
í för með sér truflandi áhrif á verð-
myndun. Verðið var ekki í neinu
samræmi við veruleikann. Þegar
forkaupsrétturinn var afnuminn
breyttist þetta hins vegar.“
Ótrúlegustu þættir stjórna verð-
myndun
En hvaða atriði vega þyngst þegar
fólk leitar sér að jörð í sveitinni
og hvað stjórnar verðmyndun?
Magnús Leópoldsson segir áhrifa-
þættina fjölmarga og því sé ekki
alltaf auðsvarað hvers vegna jörð
eigi að kosta til dæmis 100 en ekki
70 milljónir króna.
„Reynslan kennir manni að skynja
markaðinn. Ég hef reynt margar
aðferðir til þess að átta mig á því
hvernig verðmyndunin á sér stað, en
erfitt er að kortleggja þetta nákvæm-
„Það er neikvætt ef
íslenskir bændur verða
í stórum stíl leiguliðar
eignamanna. Ef það
verður ofan á er hér
komið sama fyrirkomu-
lag og þegar biskups-
stólarnir áttu flestar
jarðir í landinu. Sagan
segir okkur að landbún-
aður hér á landi hafi
fyrst risið úr öskustónni
um miðja síðustu öld
þegar bændur fóru aftur
að eignast jarðirnar
sem þeir bjuggu á.
Sjálfseignarábúð verður
alltaf heppilegasta fyrir-
komulagið, allt annað
veikir landsbyggðina,“
segir Haraldur Bene-
diktsson, formaður
Bændasamtaka Íslands.
Eignamenn í jarða-
kaupum hafa ekki síst
sýnt hlunnindajörðum
áhuga og hafa í sumum
tilvikum einbeitt sér að
veiðinni og tekið arð
hennar en aftur leigt
jörðina. „Í versta falli
þurfa bændur að leigja
jörðina samkvæmt
afarkostum eiganda
og slíkt hugnast mér
ekki. Mikilvægt er að
bændur, rétt eins og
aðrir, haldi sínu sjálf-
stæði. Hvað nýtingu
hlunninda áhrærir tel ég
mikilvægt að hún sé og
verði áfram í höndum
Óheppilegt ef bændur verða leiguliðar,
segir formaður Bændasamtaka Íslands:
SJÁLFSEIGNARÁBÚÐ
ER HEPPILEGUST