Ægir - 01.06.2007, Blaðsíða 10

10
S A G A N
steikja það lengi, þá verði
það seigt og hart. Ágætt sé
svo að gera sósu og sjóða
það um hríð í sósunni.
Kjartan Geir segir að lund-
irnar séu lausastar í sér, en
honum þyki best kjötið úr
bakvöðvanum, svona úr mið-
bakinu. Rengið af hrefnukjöt-
inu er súrsað með undirflátt-
unni, sem er kjötið næst reng-
inu eða fitunni. Rengið úr
Hvalfirðinum var hins vegar
laust við undirfláttuna, enda
þótt örlítið kjöt hafi stundum
fylgt með á bitunum. Þessa
minnist skrásetjari frá þeirri
tíð, þegar það lostæti var á
boðstólum í verslunum.
Fjórði ættliðurinn tekinn við
Fjórði ættliðurinn frá Saurum,
Karl Guðmundur Kjartansson,
fæddur ‘69, er tekinn til við
hrefnuveiðar og hefur verið
um borð frá því að veiðar
voru hafnar í vísindaskyni.
Var meðal annars með Kon-
ráði Eggertssyni á Halldóri
Sigurðssyni fyrstu vertíðina.
Þeir fengu annað þeirra
tveggja fyrstu dýra sem veidd-
ust eftir langt hlé. Það veidd-
ist í Vigurálnum í Ísafjarð-
ardjúpi á sunnudagsmorgni
og var skorið um borð inni
við Æðey. Karl Guðmundur
er nú um borð í Trausta ÍS við
hrefnuveiðar og þegar þessar
línur voru settar á blað 18.
maí sl. hafði ein hrefna veiðst
og var henni landað austur á
Hornafirði. Tveir drengir
frumvaxta voru staddir í heim-
sókn á meðan á viðtali stóð,
Kjartan Geir Karlsson yngri og
Eggert Haraldssonar, Konráðs-
sonar hrefnuskyttu Eggerts-
sonar á Ísafirði. Drengirnir
voru ekki í vafa um, að þeir
ætluðu að feta í fótspor feðr-
anna og verða hrefnuskyttur.
Þar höfum við það.
1500 hvalir skotnir
Að framan var þess getið, að
Kristján Karlsson frá Saurum
hefði stundað hrefnuveiðar
með þeim langfeðgum. Kristj-
án fór til starfa í Hvalstöðinni
í Hvalfirði og var þar sautján
vertíðir. Hann var löngum
skytta á Hval 9 og skaut 1500
stórhveli. Er talið að enginn
maður hafi skotið fleiri dýr en
Kitti. Eftir að hvalveiðum var
hætt árið 1986 var hann
kyndari uppfrá og hélt hita á
verksmiðjunni. Háhyrningar
gerðu mikinn usla í veið-
arfærum netabáta fyrir sunn-
an á síðustu öld og var tekið
til þess bragðs að varpa
sprengjum á háhyrningavöð-
urnar. Kristján Karlsson fékk
það hlutverk að fara með
Agnari Guðmundssyni, hvala-
skipstjóra, í þær drápsferðir.
Kitti var þá á útkíkki í gler-
kúffli sem var framan á Nept-
uneflugvélum setuliðsins á
Keflavíkurflugvelli. Þarna í
kúfflinum var góð útsýni og
þar skyggnist hann eftir
hvalavöðum. Þegar vaða birt-
ist var reyksprengju kastað
niður til að marka staðinn og
síðan voru sprengjur látnar
falla og lífið murkað úr há-
hyrningnum í stórum stíl.
„Þetta voru grossalegar aðfar-
ir,“ sagði Kristján Þorláksson.
Líklega eins gott að hvalavinir
sem komnir eru til nokkurs
aldurs, séu búnir að gleyma
þessum aðförum.
Loðdýradeildin
En það var fleira en hrefna
sem þeir Saurafeðgar skutu
sér til lífsframfæris. Verð á
tófuskinnum var geypihátt á
fyrrihluta nítjándu aldar og
margir lágu fyrir tófu í því
skyni að koma skinninu í
verð. Allir lögðu þeir stund á
tófuveiðar og lágu langtímum
saman í gærupokum í bið eft-
ir tófunni. Þorlákur Guð-
mundsson sagði frá þessum
veiðum í Lesbók Morg-
unblaðsins á sinni tíð. Borið
var út fyrir tófuna ofan við
fjöruborð. Síðan hlóð skot-
maðurinn sér grjótbyrgi og
skreið í pokann sinn. Þá tók
oft við löng bið. Hann sagðist
hafa legið úti eina sjö tíma á
Sjötúnahlíð við Álftafjörð
frostaveturinn mikla 1917 til
1818 í 35 stiga frosti. Þá var
gengt á ís yfir Álftafjörð sem
og allt Ísafjarðardjúp. Lengst
hafði hann legið 17 tíma
hreyfingarlaus, þangað til tófa
kom í skotfæri. Kjartan Geir,
sonarsonur hans sat líka fyrir
tófu:
„Það var borið niður fyrir
refinn, alls konar hræ, hross,
fuglar og hvað sem var. Síðan
var hróflað upp einhverju
byrgi og hafst þar við í gæru-
poka. Aðallega lágum við á
Sjötúnahlíðinni hér handan
Álftafjarðar. Rerum þá á
skektu yfir fjörðinn. Þeir feðg-
ar voru einnig mikið í Hest-
firði, reru þangað sömuleiðis
á skektu og voru þar allar
nætur. Ekki var vaninn að
hafa neitt með sér og það var
ekki fyrr en undir það síðasta
að ég hafði með mér kaffi á
Þorlákur Guðmundsson frá Saurum ásamt hundi sínum Vali.
Karl Þorláksson með ófullburða hrefnukálf.
Kjartan Geir að spyrða bútung. Sonardóttirin Mekkin Silfá lærir handbrögðin.
Amma hennar, Salbjörg, tekur líka til höndum.