Ægir - 01.02.2013, Blaðsíða 31

31
V E I Ð A R F Æ R A R A N N S Ó K N I R
„Þungamiðjan í þessum
rannsóknum er svokölluð
kjörhæfni veiðarfæranna, þ.e.
veiðihæfni þeirra og stærðar-
val á fiski. Áhrifaþættir á
þetta eru t.d. möskvastæðir,
skiljur og aðrar leiðir til að
skilja út smáfisk. Við höfum
líka skoðað hversu mikið fer
af fiski undir botnvörpuna,
höfum líka gert tilraunir til að
skilja tegundir í vörpunni í
tvo poka og ýmislegt fleira.
Fyrst og fremst eru þetta
rannsóknir á virkni veiðar-
færa fremur en nýsköpun en
vissulega byggist öll þróun
og nýsköpun á vitneskju um
hvar menn standa hverju
sinni,“ segir Ólafur.
Kjörhæfnina þarf að bæta
Veiðarfæri hafa í grunninn
ekki mikið breyst í áranna rás
en Ólafur bendir þó á tals-
verða þróun í efnum til veið-
arfæragerðar. Hann segir
mikilvægt fyrir sjávarútveginn
að byggja upp meiri þekk-
ingu á virkni veiðarfæra á
veiðislóð til að hægt sé að
hafa áhrif kjörhæfni þeirra til
fiskveiða.
„Það hefur komið æ betur
í ljós í mælingum hjá okkur
að bæta þarf kjörhæfnina.
Viðmiðun hjá okkur er að
beitt er skyndilokunum veiði-
svæða ef hlutfall þorsks undir
55 cm fer yfir 25%. Nýlegar
mælingar okkar um borð í
stórum togara benda hins
vegar til að hærra hlutfall
veiðist af þeim smáfiski sem
fer inn í botnvörpuna en við
höfum mælt á okkar rann-
sóknarskipum. Þar af leiðandi
kann að vera að samhliða
stærri veiðarfærum og breyttri
hönnun hafi þetta hlutfall
breyst. Að mínu mati er
nauðsynlegt að skoða þenn-
an þátt betur með rannsókn-
um og tilraunum á veiðislóð,“
segir Ólafur og leggur áherslu
á að í raun séu aðrir þættir
veiðarfærisins sem geti verið
áhrifavaldar.
Ólafur segir mjög misjafnt
eftir tegundum hversu hátt
hlutfall af fiski rati inn í vörp-
una þegar hún er dregin. „Í
leiðangri þar sem við rann-
sökuðum þennan þátt sáum
við að um helmingur af 55
cm fiski fór undir vörpuna,
um 30% af 60-80 cm fiski og
um 20% af fiski yfir þessari
stærð. Meirihluti af smáþorski
fer hins vegar undir en kúrf-
an er svolítið öðruvísi í ýs-
unni.“
Kostir og gallar við
smáfiskaskiljuna
Í námi á sínum tíma fékkst
Ólafur Arnar við rannsóknir á
stærðarvali veiðarfæra og lífs-
líkur fisks sem sleppur í
gegnum veiðarfæri. Hann
segir ríka ástæðu til að beina
kastljósinu að þessum þátt-
um.
„Verndun smáfisks er ekki
að ástæðulausu, við viljum að
hann komist á legg, auki kyn
sitt og viðhaldi veiðistofnin-
um á hverjum tíma. Þetta er
því grundvallaratriði í heil-
brigði fiskveiðanna,“ segir
Ólafur. Meðal nýjunga sem
komu fram á sínum tíma og
beinlínis var ætlað að vernda
smáfiskinn var smáfiskaskilj-
an. Ólafur segir misjafnar
skoðanir á henni.
„Smáfiskaskiljan á vissu-
lega sínar dökku hliðar en
einn af kostum hennar er að
það er hærra hlutfall sem fer
út úr vörpunni niður við
botn. Á skiljusvæðum hafa
menn val um skilju eða poka
með 155 mm möskvastærð.
Með pokanum hafa menn
séð t.d. karfa fljótandi um all-
an sjó sem hefur sloppið út
við yfirborð. Ég óttast að
sambærilegt geti verið að ger-
ast með aðrar fisktegundir þó
það sé ekki sýnilegt. En við
sjáum líka ákveðin vandamál
við skiljuna, sérstaklega að
aflanemar virka illa eða ekki.
Þetta getur gert að verkum að
menn eru að fá meiri afla í
veiðarfærið en þeir óska eftir.
Annað atriði sem við heyrum
um skiljuna er að sumir telja
sig fá verri fisk með henni en
þar er komið að öðru sviði
en við erum að fást við. En
vissulega atriði sem vert er að
skoða nánar,“ segir Ólafur.
Möskvastærðin ekki
stjórntæki ein og sér
Reglugerðir um möskvastærð-
ir hafa lengi verið helsta
„Togveiðarfæri sem notuð eru hér á landi hafa tekið litlum breytingum í eðli sínu í langan tíma. Efnin hafa þó vissulega
breyst og batnað en í grunninn eru vörpurnar byggðar upp á sama hátt og verið hefur. Veiðarfærarannsóknir eru mjög mikil-
vægur hluti af sjávarútveginum og þó við sinnum þeim á margan hátt ágætlega þá vitum við engu að síður ekki nógu mikið
um þætti eins og kjörhæfni veiðarfæranna. Það er margt sem bendir til þess í okkar mælingum að hlutfall af smáum fiski
hafi farið hækkandi samhliða þróuninni í stærri togveiðarfæri og væri æskilegt að skoða það atriði nánar með prófunum á
veiðislóð,“ segir Ólafur Arnar Ingólfsson hjá Hafrannsóknastofnuninni á Ísafirði. Veiðarfærarannsóknir eru aðalverkefnið í
hans starfi og segir hann þá fyrst og fremst um að ræða rannsóknir á botnvörpu og línu.
Besta leiðin til að treysta þekkingargrunn í veiðarfærarannsóknum er með prófunum á veiðarfærum á veiðislóð. Hér er Ólafur
Arnar ásamt samstarfsfólki að mæla aflann.