Ólafía : rit Fornleifafræðingafélags Íslands. - 01.03.2006, Side 68

Fatnaðurinn frá
Herjólfsnesi
Mynd 4
Hér sést hetta sem
vafin var um fætur þess
látna. Ekkert af
beinunum haföi
varðveist (0stergárd,
2004, bls. 26).
tekin.
Heldur má ekki gleyma því aö fatnaður
getur veriö gildishlaðinn og haft mikla
persónulega þýðingu. Eftil vill vom sumir
einstaklinganna jarösettir meö hettur af
því aö þeir sáu run gerð þeirra? Hugsanlega
var eitthvað af slitna fatnaðinum erföa-
gripir? Þetta em þættir sem ekki verður
hægt aö kanna nema fleiri rannsóknir um
líf norrænna manna á Grænlandi veröi
framkvæmdar og frekari upplýsingar um
samfélagsgerð þeirra komi í ljós.
Niðurstöður
Aö öllum líkindum haföi Norlund rétt
f\nr sér þegar hann taldi ekki mikinn mun
á fatnaöi karla og kvenna frá Herjólfsnesi.
þó svo að niöurstööur hans hafí aö miklu
leyti byggst á ágiskunum. Viö kyn-
greiningu var líklega í örfáum tilfellum
stuöst viö líkamsleifar þaöan en aö öðm
leyti er hlutverk fatnaöarins greint eftir
samanburöi Norlunds við samtíma-
heimildir frá Evrópu og Skandinavíu og
hans eigin hugmyndum um fatnað karla
og kvenna. Það er maigt amiaö einkenni-
legt við fi’rri rannsóknir á fatnaðinum frá
Herjólfsnesi. Hvergi kemur fram í hve
mörgum gröfum beinaleifar fundust eða
hvort þær hafi verið notaðar viö kyn-
greiningu. Það er ekki f\ rr en í rannsókn
L\-nnemps frá árinu 1998 sem ffam kemur
hve margar beinagrindur fundust, fleiri
gætu hafa verið grafnar upp árið 1921 án
þess að vitneskja um það sé aðgengileg.
Greining beinaleifa til aldurs og kyns ætti
að vera grundvöllur þess hvaða gerðir
fatnaðar em taldar flíkur kvenna og karla.
Þetta er illskiljanlegt vegna þess að
gagnasafnið fráHeijólfsnesi ertalið besta
dæmið um fatnað fólks frá miðöldum.
Sterkar líkur em á að misvísandi mynd
af fatnaði norrænna manna á Grænlandi
fáist með samanburöi við myndir, styttur
og ritaðar lýsingar frá miðöldum. Þærem
allflestar komnar frá Evrópu þar sem
aðstæður vom öðmvísi en á Grænlandi.
Skinn og feldir eru til dæmis hvergi
nefndir, þó nauðsyn þeirra sé augljós.
Einnig má ekki gleyma að rannsóknir eiga
ekki að snúast um eina flík eða
heildarbúmng heldur um samhengi þeirra.
Sídd kyrtla, sem Norlund notaði sem
viðmið við greiningar sínar. getur ekki
nema að litlu levti varpað ljósi á
hugmyndir um kyn og kyngervi i
miðaldasamfélagi norrænna manna á
Grænlandi. Rökréttara hefði verið að nota
önnur atriði sem skýrt gætu frekar
mismunandi fatnað kynjanna s.s. snið
erma og hálsmáls í staðinn fyrir sídd á
flíkum, samhliða kyngreiningu beina-
grindanna þaðan. A miðöldum voru
66