Ólafía : rit Fornleifafræðingafélags Íslands. - 01.03.2006, Page 73

Sandra Sif
Einarsdóttir
þær geti hafit fyrir hefðbundnar hugmyndir
um kyngervisímyndir landnámsaldar ef
greiningar Hildar eru réttar.
Kyngervi og haugfé:
gamlar og nýjar hugmyndir
Þegar Kuml og haugfé var endurútgefin
árið 2000. sama ár og grein Hildar birtist
í Arbókmm. var á engan hátt re\nt að svara
þeim spumingum sem niðurstöður hennar
draga fram í dagsljósið þrátt fy rir aö
markmið endurútgáfunnar væri að uppfæra
eldri niðurstöður og bæta við nýjum
upplýsingum. Ritstjóri nýrrar útgáfii Kumls
og haugfjár hefúr þó augljóslega verið
meðvitaður um þær því hann vitnar þar í
grein Hildar. Það eina sem kemur fram
um málið er að ,,[v]ið meinafræðilega
rannsókn á beinunum kom sú athyglis-
verða niðurstaða í ljós að þessi einstak-
lingur hefur að öllum líkindum verið
vanaður.“ og að k\ n hans verði ekki ráðið
af beinunum (Kristján Eldjám. 2000, bls.
106-107). Að ekki sé fjallaö ítarlegar um
rnálið er mjög sérkennilegt, vegna þess
að tilgátan kollvarpar hefðbundnum
hugmyndum um birtingann\ndirk\ngerva
í haugfé. Fíngerður, kvenlegur og hárórna
er líklegast ekki sú mynd sem kemur f\'rst
upp í huga fólks um þá einstaklinga sem
grafhir vom með spjót, sverð og skjöld.
Hingað til hefur yfírleitt verið gefið til
kvnna í skólabókum til sögukennslu að
aðeins heljarmenni á borð við þau sem
birtast í Islendingasögunum hafi verið
heygð með alvæpniý Einstaklingurinn
sem fannst grafinn á Öndverðamesi er
fjarri því að flokkast til heljamienna en
hver getur ástæða þess verið að lrann hafi
verið grafinn með alvæpni?
Ef einstaklingurinn hefúr veriö vanaður
þá hefúr það átt sér stað snemma á ævinni
og gagngert til þess að hafa áhrif á
líkamsvöxt hans (Hildur Gestsdóttir. 2000,
bls. 147). Slíktgeturað sjálfsögðu einnig
hafa gerst af slysförum. Vönunin gæti auk
þess hafa verið gerð í lækningaskyni eða
að baki hennar legið trúarlegar ástæður.
Hugsast getur aö þessum einstaklingi hafi
verið ætlað ákveðið hlutverk allt frá
fæðingu, að vönun hafí verið hluti af því
ferli og vopnin sem með honum fylgdu í
gröfína þá táknræn fyrir það hlutveik. Það
er vel þekkt að í sumum samfélögum em
bæði geldingar og tvíkvnjungar (e.
hermaphrodites) álitnir vera af sérstöku
kyni, svokölluðu .,þriðja kyni". Þeirgegna
þá ákveðnu hlutverki og öðlast jafnvel
sérstakan sess i goðafræði samfélagsins.
Mynd 1
Sköpun víkingaímyndar
frá 12. öld (Hildebrand,
1882).
71