Skinfaxi - 01.08.2014, Side 3
SKINFAXI – tímarit Ungmennafélags Íslands 3
Þróun skipulagðs íþrótta- og æskulýðs-starfs á Íslandi á sér langa sögu. Má segja að hún hefjist formlega með stofnun Ungmennafélags Íslands 1907
og Íþróttasambands Íslands 1912. Upphafið
má rekja til þess að ungt fólk fór til útlanda
og kynntist þar slíku starfi, kom með hug-
myndirnar heim og tók þátt í að koma þeim
í framkvæmd.
Þegar sagan er skoðuð má sjá að það var
tiltölulega fámennur hópur fólks, aðallega
karlar, sem stundaði íþróttir lengi vel og því
mætti segja að íþróttir hafi verið iðja þeirra
hraustu og sterku en almenningur hafi verið
í hlutverki áhorfandans.
Þátttakan miðaðist fyrst og fremst við
keppni, golfið var t.d. fyrir fína fólkið, hesta-
mennska tók mið af efnahagslegri stöðu
fólks, fimleikar voru fyrir fáa útvalda og bolta-
leikir voru eingöngu fyrir þá sem gátu eitt-
hvað. Sú íþrótt sem var mest stunduð af
almenningi var sund.
Fjölgun íþróttagreina, sem almenn þátt-
taka var í, var hæg framan af og það er ekki
fyrr en á sjöunda áratug síðustu aldar að
hlutirnir fara að gerast hratt. Líkamsræktar-
stöðvar voru stofnaðar, jaðaríþróttir og
almenningsíþróttir litu dagsins ljós og það
er einkum á þessu sviði íþrótta sem þróunin
hefur orðið hvað hröðust.
Þrátt fyrir mikið framboð hreyfingar/
íþrótta nú um stundir heyrum við um niður-
stöður rannsókna sem leiða í ljós að íslenska
þjóðin er að fitna. Það er áhyggjuefni hvað
yngri kynslóðin fitnar. Ástæðurnar eru marg-
ar en það að börnum er ekið í skóla og á
íþróttaæfingar og útivera og leikir utanhúss
hafa minnkað, samfara síaukinni notkun net-
tengdra jaðartækja vegur þar einna þyngst.
Hjá fullorðnum skiptir kyrrsetan miklu máli
samhliða auknum lífsþægindum svo sem
bifreiðum, sjónvarpi og tölvum.
Af þessu leiðir að þjóðin þyngist og hreyfir
sig minna sem veldur sjúkdómum, líkamleg-
um og andlegum, og sjálfsmyndin versnar.
Forvarnagildi íþróttanna er því mikið og
íþróttahreyfingin hefur verið dugleg við að
hvetja fólk til almennrar þátttöku í hvers
konar hreyfingu og líkamsrækt. Sífellt fleiri
stunda skokk og regluleg hlaup, fjölbreytt
almenningsíþróttaverkefni eru í boði sem
margir taka þátt í og íþróttaskólar fyrir yngstu
börnin svo að eitthvað sé nefnt. En betur má
ef duga skal og stöðugur áróður þarf að vera
fyrir heilsusamlegu líferni sem hefur það að
markmiði að hreyfing verði fastur liður í lífs-
munstri fólks. Hreyfingin getur falist í því að
taka þátt í keppni en hún getur einnig falist í
því að styrkja líkamann, auka vellíðan, bæta
útlitið og taka þátt í skemmtilegum og gef-
andi félagsskap.
Mikilvægt er að kenna börnum strax á
unga aldri að hreyfing sé holl og skemmtleg
og að íþróttir auki vellíðan. Með því að stunda
Heilbrigð sál í hraustum líkama
íþróttir séu þau að auka lífslíkur sínar því að
íþróttaiðkun dragi alla jafna úr óreglu og
kenni þeim sem þær stunda aga og einbeit-
ingu.
Einn er sá hópur sem mun vaxa hvað hrað-
ast næstu árin en það er hópur eldra fólks.
Mikilvægt er að íþróttahreyfingin sinni þess-
um aldurshópi vel og bjóði honum upp á
fjölbreytt verkefni.
Því má segja að frá því að skipulag íþrótta-
starfs hófst í upphafi síðustu aldar hafi þróun
þess leitt okkur að þeirri niðurstöðu að hreyf-
ing, útivera og líkamsrækt séu bestu forvarn-
irnar gegn sjúkdómum, kyrrsetu og öðrum
vágestum nútímans. Stjórnvöld hverju sinni
hafa verið þessu sammála og hafa sett fjár-
magn í hvers kyns forvarnir sem miða að því
að bæta heilsuástand þjóðarinnar en ljóst er
að auka þarf verulega við fjármagn til þessa
málaflokks. Aukið fjármagn til forvarna mun
spara þjóðfélaginu heilmiklar upphæðir í
heilbrigðisþjónustunni sé litið til lengri tíma.
Því er mikilvægt að íþróttahreyfingin haldi
vöku sinni og verði um ókomna framtíð
mikilvægasta vogaraflið í að bæta lýðheilsu
þjóðarinnar, að hún vilji vera heilbrigð sál í
hraustum líkama.
Íslandi allt!
Helga Guðrún Guðjónsdóttir
Helga Guðrún
Guðjónsdóttir,
formaður UMFÍ.
Helga Guðrún Guðjónsdóttir, formaður UMFÍ: