Skinfaxi - 01.05.2012, Qupperneq 16

16 SKINFAXI – tímarit Ungmennafélags Íslands
Sveitarfélagið
Árborg
Selfoss er landnáms-
jörð Þóris Hersis Ása-
sonar en einnig er getið
um vetursetu Ingólfs
Arnarsonar 873–74
„undir Ingólfsfelli fyrir
vestan Ölfusá”. Sumarið 1891 var fyrir
forgöngu Tryggva Gunnarssonar byggð
hengibrú yfir Ölfusá hjá Selfossi. Hún
var þá mesta mannvirki sem Íslending-
ar höfðu ráðist í að reisa. Með tilkomu
brúarinnar urðu straumhvörf í þróun
byggðar á Selfossi. Árið 1900 voru 40
íbúar í Selfossbyggð en árið 2006 voru
íbúar bæjarins um 5700 og Selfoss þar
með orðinn langstærsti bær á Suður-
landi. Sveitarfélagið Árborg varð til við
sameiningu Eyrarbakkahrepps, Sand-
víkurhrepps, Selfossbæjar og Stokks-
eyrarhrepps eftir almennar kosningar
meðal íbúa byggðarlaganna í febrúar
1998. Sameiningin tók formlega gildi
í júní sama ár. Íbúar í Sveitarfélaginu
Árborg voru 7.788 1. júní 2012.
Árið 1890 reisti Tryggvi Gunnarsson
skála fyrir brúarsmiðina sem síðar var
við hann kenndur, Tryggvaskáli. Árið
1901 varð skálinn veitingastaður og
gistiheimili. Í skálanum var sett upp
símstöð árið 1909 og Landsbanki Ís-
lands opnaði þar fyrsta bankaútibúið
á Suðurlandi haustið 1918. Um 1930
tóku Mjólkurbú Flóamanna og Kaup-
félag Árnesinga til starfa og urðu burð-
arásar atvinnulífsins næstu áratugina.
Á stríðsárunum höfðu Bretar nokkurt
setulið á Selfossi til gæslu brúarinnar
og einnig víðar á Suðurlandi. Minjar
frá þessum tíma er enn að finna.
Mannlífið
Á Selfossi er fjölbreytt mannlíf. Stærsta
menntasetur bæjarins er Fjölbrauta-
skóli Suðurlands. Í tengslum við hann
er einnig starfrækt Fræðslunet Suður-
lands. Tveir grunnskólar eru á Selfossi,
skólavistun, fjórir leikskólar og Tónlist-
arskóli Árnesinga. Bókasafn og upp-
lýsingamiðstöð eru í Ráðhúsinu en
þar er einnig að finna lítinn sýningar-
sal, Listagjána, og Héraðsskjalasafn
Árnesinga er einnig í sama húsi sem
á sínum tíma var reist af Kaupfélagi
Árnesinga. Kvikmyndahús, kaffihús og
mikið úrval veitingastaða er á Selfossi.
Vinnustofur listamanna er víða að
finna í bænum.
Á Selfossi er blómlegt félagslíf. Í
bænum er starfandi fjöldi félaga og
klúbba, leikfélag, kórar, íþróttafélög
og aðrir hópar sem vinna markvisst að
því að byggja upp samfélag þar sem
allir geta fundið eitthvað við sitt hæfi.
Íþróttastarfsemi á Selfossi er mjög
öflug og hefur skilað sér í miklum
áhuga á handbolta en einnig eru
aðrar greinar í örum vexti, eins og t.d.
körfubolti. Sundhöll Selfoss býður gest-
um upp á heita potta, gufubað, vað-
laug og rennibraut. Löglegur keppnis-
völlur er fyrir hestaíþróttir. Á Selfossi er
haldið hið árlega Brúarhlaup þar sem
fólk alls staðar að af landinu tekur þátt.
Á Selfossi er starfrækt öflug þjónusta
fyrir unga sem aldna. Félagsmiðstöð
er fyrir unga fólkið og dægradvöl fyrir
eldri borgara.
Atvinnuvegir
Upphaf farsællar atvinnusögu Selfoss
var grundvallað á byggingu brúarinn-
ar á Ölfusá. Selfoss þróaðist í að verða
miðstöð samgangna og þjónustu og
síðar vettvangur öflugrar vinnslu á
afurðum sunnlensks landbúnaðar og
þjónustu við hann. Fjölbreytni í
atvinnulífi er nú meiri en áður á sviði
framleiðslu og þjónustu.
Á Selfossi eru nokkur af framsækn-
ustu fyrirtækjum landsins í fram-
leiðslu á matvælum. Má þar nefna
stærsta mjólkurbú landsins, Mjólkurbú
Flóamanna, sem stofnað var 1929. Ára-
tuga reynsla, þekking og fagmennska
eru m.a. ástæður hinnar miklu nýsköp-
unar og vöruþróunar sem á sér stað
við vinnslu landbúnaðarafurða á Sel-
fossi. Fjöldi byggingar- og verktaka-
fyrirtækja staðfestir að á Selfossi er
byggingariðnaður rótgróin atvinnu-
grein.
Landsþekkt er framleiðsla á eininga-
húsum og sumarbústöðum. Annar iðn-
aður er einnig í mikilli sókn. Selfoss er
miðstöð skólastarfs og heilbrigðis- og
bankaþjónustu en einnig opinberrar
stjórnsýslu á Suðurlandi. Sífellt fleiri
fyrirtæki fást einnig við margs konar
þjónustu við einstaklinga og fyrirtæki.
Blómleg verslun er einn af hornstein-
um þéttbýlismyndunar á Selfossi.
Miðstöð verslunar á Suðurlandi er á
Selfossi og þar eru fjölmargar versl-
anir á ýmsum sviðum.
Ferðaþjónusta
Grunnur að ferðaþjónustu á Selfossi
var lagður með byggingu brúar yfir
Ölfusá árið 1891 og byggingu Tryggva-
skála árið áður. Síðan hefur verið rekin
öflug ferðaþjónusta á Selfossi sem hef-
ur vaxið og þróast í takt við breytta
tíma. Selfoss er miðstöð verslunar,
þjónustu og iðnaðar á Suðurlandi.
Ýmsir gistimöguleikar eru í boði. Má
þar nefna hótel, gistihúsabyggð við
tjaldsvæðið, tjald- og húsbílasvæði,
íbúðahótel og heimagistingu.
Á Selfossi er að finna fjölbreytt veit-
inga- og kaffihús, bar og skemmtistaði,
auk rúmgóðra veislu- og ráðstefnu-
sala. Á bökkum Ölfusár er glæsilegur
9 holu golfvöllur. Stutt er í góðar
gönguleiðir, t.d. í Hellisskóg, þar sem
útsýni er yfir Ölfusá og golfvöllinn eða
ganga á Ingólfsfjall en þaðan sést vel
yfir sléttur Suðurlands, fjallahringinn í
norðri og austri og til Vestmannaeyja
í suðri. Sundhöll Selfoss býður upp
á bæði inni- og útilaug, vaðlaug fyrir
börnin, gufuböð og ljósaböð. Á Sel-
fossi er góð íþróttaaðstaða, íþróttahús
við Sólvallaskóla og við Fjölbrautaskóla
Suðurlands og víðáttumikið útivistar-
svæði með íþróttavöllum. Brávellir eru
nýlegur reið- og keppnisvöllur fyrir
hestamenn og reiðleiðir eru víða. Á
Selfossi eru margs konar vinnustofur
og gallerí, verslanir, bíóhús, leikhús,
Bæjar- og héraðsbókasafn, sjúkrahús,
tveir grunnskólar og Fjölbrautaskóli
Suðurlands. Selfoss er helsta sam-
göngumiðstöð Suðurlands.
15. Unglingalandsmót UMFÍ á Selfossi: