Dagrenning - 01.08.1951, Blaðsíða 42

36. Govamir hafa dýrsheila og mjög ó-
þroskaða hugsun og kemur það mjög greini-
lega í ljós í því atriði að þeir skuli taka lán
hjá oss og greiða oss vexti, án þess að hugsa
nokkurntíma út í það, að alla þessa peninga
og auk þess peninga til að greiða vextina,
verða þeir eigi að síður að sækja í vasa þegn-
anna til þess að standa í skilum við oss. Hvað
hefði verið einfaldara en að taka hjá þjóð-
inni sjálfri þá peninga, sem þurfti að nota?
37. En það er sönnun um snilligáfu vorr-
ar frábæru hugsunar að vér höfum varpað
því skini á lánatökurnar, að goyunum hefir
jafnvel sýnst að þeim væri hagnaður að þeim.
38. Reikninga vora munum vér leggja
fram á réttum tíma. Verða þeir gerðir sam-
kvæmt þeirri reynzlu, sem oss hefir hlotnast
við tilraunir þær, sem vér höfum gert á ríkj-
um goyanna. Þeir verða afburða glöggir og
greinilegir og sýna mönnum á svipstundu
ágæti nýbreytni vorrar. Þeir munu útrýma
þeirri rangsleitni, sem hefir gert goyana oss
undirgefna, en slík rangsleitni verður ekki
leyfð í ríki voru.
39. Vér skulum haga reikningsfærslu vorri
þannig að hvorki stjómandinn né hinn lítil-
mótlegasti þjónn geti notað nokkra upphæð,
hve lítil sem hún er, til annars en þess sem
hún var upphaflega ætluð, svo að ekki
verði eftir því tekið, eða beint henni í aðra
átt en þá, sem þegar er fyrirhugað með ákveð-
inni fjárhagsáætlun.
40. Það er ekki unnt að stjóma án ákveð-
innar áætlunar, jafnvel hetjur og hálfguðir
fara sér að voða, ef þeir fara leið sína án þess
að vita hvert vegurinn liggur og hafa ekki
veganesti.
41. Konungar goyanna, sem vér endur fyrir
löngu ráðlögðum að láta hverfa frá stjómar-
störfum og gefa sig að veizluhöldum, hirð-
siðum og skemmtunum, voru einungis hul-
ishjálmur stjómar vorrar. Hirðgæðingar
þeirra áttu að annast störfin, en erindrekar
vorir gerðu reikningana fyrir þá og hagræddu
þeim jafnan þannig, að þeir fullnægðu hin-
um skammsýnu þjóðhöfðingum með lof-
orðum urn að framvegis vrði séð betur fyrir
fjárhag ríkisins og umbótum. Hvemig er
séð fyrir fjárhagnum? Með nýjum sköttum?
Þess hefði mátt vænta, að sá er læsi reikn-
inga vora og áætlanir spyrði þannig, en það
var einskis spurt.
42. Þér vitið hvert skeytíngarlevsi þetta
hefir leitt goyana, í hvaða hyldýpi fjárhagslegs
öngþveitis þeir hafa sokkið, þrátt fyrir hin
furðulegu afköst þjóða sinna.
XXI.
1. Ég ætla að bæta nákvæmri skilgreiningu
á innanríkislánum við það, sem ég sagði á
síðasta fundi. Ég ætla ekki að ræða meira
um utanríkislán, vegna þess að þau hafa flutt
þjóðarauð goyanna í vorar vörzlur, en í ríki
vom verða engir útlendingar, þar verður
ekkert utan ríkisins.
2. Vér höfum notað oss mútuþægni em-
bættismannanna og dáðleysi konunganna til
þess að fá peninga vora tvöfaldaða, þrefaldaða
og þaðan af meira ,með því að lána stjómum
goyanna peninga, sem ríkið hafði ekki þörf
fyrir. Gæti nokkur leikið sama leikinn við oss?
... Ég ætla því einungis að ræða nánar um
innanríkislán.
3. Ríkið auglýsir að slíkt lán verði tekið
og býður verðbréf, þ. e. vaxtabréf, sín til
kaups, nafnverð þeirra er haft hundrað til
þúsund krónur, til þess að það sé öllum við-
ráðanlegt, og þeir sem fyrstir kaupa fá þau
undir nafnverði, daginn eftir eru þau látin
hækka í verði og ástæðan sögð sú, að allir
keppist um að kaupa þau. Innan fárra daga
er sagt að fjárhirzlan sé orðin fleytifull og
meira sé komið af peningum heldur en hægt
sé að nota. (Hvers vegna er þá verið að sæl-
ast eftir þeim?) Það er sagt að eftirspumin
eftir bréfunum sé orðin miklu meiri en því
40 DAGRENNING