Reykjalundur - 01.06.1947, Blaðsíða 49

undir berklaveikinnar, þ. e. opna lungna-
berkla. Þó var það álit sérfræðinganna, að
nokkur bati sæist mjög oft við opna berkla,
og mætti því vænta þess, að lyfið gæti kom-
ið að haldi til þess að skapa þann bata, er
nægi til þess, að gera illa farna sjúklinga
hæfa til skurðaðgerðar
Tveir verulegir annmarkar eru þó á
notkun streptomycin; í fyrsta lagi verða
sýklarnir fljótt ónæmir fyrir lyfinu, oft eftir
30 daga gjöf, og þetta ónæmi helzt líklega
að minnsta kosti í 1—2 ár.
I öðru lagi er lyfið skaðlegt í þeim
skömmtum, sem gefa þarf við berklum.
Aðaleiturverkanir streptomycin eru jafn-
vægistruflun og heyrnardeyfa. Ég sá mann
vafra um eins og hann væri blindfullur,
þótt 1V2 ár væri liðið síðan hætt var að gefa
honum streptomycin. Einnig sá ég unga
konu, sem var nærri heyrnarlaus eftir að
hafa fengið streptomycin í 2 mánuði.
Með minnkuðum skömmtum og gætni
má komast að miklu leyti hjá þessum eitur-
verkunum, en eigi að gefa streptomycin,
verður í hverju tilfelli, að meta alvarleik
sjúkdómsins og áhættuna við eiturverkan-
irnar af lyfinu. Þetta hefur orðið þess vald-
andi, að þar sem streptomycin er mest not-
að, ríkir ekki neinn sérstakur áhugi berkla-
sjúklinga fyrir að fá lyfið. Eiturverkanirnar
hafa dregið kjark úr fólki við notkun lyfsins.
Hitt er jafnvíst, að streptomycinið er stór-
kostlega merkileg, vísindaleg nýjung, og
getur orðið að miklu liði, sem meðhjálp
berklalækninga og aðstoð, þótt það komi
ekki að neinu leyti í staðinn fyrir viður-
kenndar læknisaðferðir gegn berklaveikinni.
Það er nú ekki lengur öruggt, að ungur
maður eða kona, sem fær heilahimnuberkla,
deyi innan fárra vikna. Berklabakterían býr
ekki lengur í örugglega læstu óvígu virki.
Vísindamennirnir hafa komizt með fótinn
milli stafs og hurðar, og ólíklegt er, að þar
verði staðar numið. Hve mörg ár það tekur,
að vinna bug á óvætt þessari, verður engu
um spáð, en víst er um það, að meiri vonir
standa nú til um það, að unninn verði bugur
á berklaveikinni en nokkru sinni fyrr.
Bólusetning gegn berklaveiki B.C.G., var
annað aðalmál þingsins. Frummælandi var
Jóhannes Hólm frá Danmörku. Hann lýsti
nákvæmlega margra ára rannsóknum á
bólusetningunni í Danmörku, Noregi og
Svíþjóð. Taldi hana mikilsvirði, einkum
þar sem berklaveiki væri mikil og lífskjör
slæm. Gat hann, í því sambandi, um hið
ömurlega ástand, er nú ríkti í heilbrigðis-
málum Mið- og Suður-Evrópu, að berkla-
veiki hefði stóraukizt í: Þýzkalandi, Tékkó-
slóvakíu, Póllandi, Frakklandi, Italíu og
víðar í Evrópu. Taldi hann, að mikils árang-
urs mætti vænta með því, að hefja nú þegar
bólusetningu með B.C.G. í stórum stíl í þess-
um löndum. Margir ræddu þetta mál og
voru ekki sammála um gildi bólusetningar-
innar, en virtust þó nokkurn veginn sann-
færðir um gildi hennar í mikið sýktu um-
hverfi.
A fundinum var upplýst, að U. S. A. væri
um það bil að hefja bólusetningu á 60.000
börnum í Suðurríkjunum í tilraunaskyni. í
Norðurríkjunum, þar sem berkladauði er
mjög lítill, virtust læknar ekki hallast að
almennri bólusetningu barna, en aftur á
móti leggja áherzlu á bólusetningu lækna-
nema og hjúkrunarkvenna, sem ekki hafa
tekið í sig berklasýkilinn.
Ymis fleiri mál voru rædd á þinginu, sem
ég mun ekki geta um hér, og að lokum var
svo ákveðin starfsskrá næsta árs og þar lögð
megin áherzla á framhaldsrannsóknir strep-
tomycins og annarra lyfja, sem líkleg eru til
árangurs í baráttunni gegn berklaveikinni.
Þá var einnig samþykkt, að leggja áherzlu
á, að koma sem fyrst á, alþjóðaberklavörn-
um, og í því skyni hittust fjórir berklasér-
fræðingar í París, nú í ágúst; einn frá U. S.
A., einn frá Englandi, einn frá Rússlandi og
einn frá Danmörku.
Af tilviljun varð ég samferða bandaríska
fulltrúanum, frá New York til Keflavíkur.
Hann vænti mikils af fundi þessum og bjóst
við að vera á ferðalagi um Evrópu, fram
eftir hausti, til þess að undirbúa þessa
merku samvinnu allra þjóða í berklavörn-
um.
Reykjalundur
31