Morgunblaðið - Sunnudagur - 04.01.2015, Side 8

8 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 4.1. 2015
Ég hef stundum sagt söguna af því þegar égspáði falli Margrétar Thatcher af stóli for-sætisráðherra Bretlands skömmu eftir að
hún komst til valda undir lok áttunda áratugar síð-
ustu aldar. Ég var þá fréttamaður á Ríkisútvarpinu
og sinnti fréttaskýringum um erlend málefni.
Spádóma mína um afhroð járnfrúarinnar eins og
hún var gjarnan nefnd, tengdi ég hraðvaxandi at-
vinnuleysi í Bretlandi á þessum tíma. Það fór úr
hálfri milljón í milljón. Það var nógu slæmt en
miklu verra átti ástandið eftir að verða, hálf önnur
milljón, tvær milljónir atvinnulausra, síðan tvær og
hálf og loks þrjár milljónir atvinnulausra. En alltaf
sat Thatcher.
Það sem ég hafði misreiknað mig á var tíðarand-
inn sem á þessum árum var að taka breytingum. Á
sjötta, sjöunda og lungann úr áttunda áratugnum
hefðu spádómar mínir ræst. En ekki lengur. „Þú
gleymir einu,“ sagði glöggur kunningi minn, „þú
horfir til þeirra sem eru án vinnu, en gleymir öllum
hinum sem hafa vinnu“. Og bætti síðan við: „Þeir
eru miklu fleiri.“ Samfélag sem áður leit á atvinnu-
leysi sem þjóðarböl, hlutskipti sem ætti ekki að
henda nokkurn mann hugsaði nú þrengra, í anda
Margrétar Thatcher sem sagði að hver maður ætti
fyrst og fremst að hugsa um sjálfan sig. Þá myndi
hin ósýnilega hönd markaðarins sem Adam Smith
þóttist hafa komið auga á í árdaga kapítalismans,
sjá um afganginn. Eigingirnin og græðgin myndu
með öðrum orðum gagnast samfélaginu öllu þegar
upp væri staðið. Ekki reyndist þetta farsæl hugsun
og áttu menn eftir að sjá hve miklu verr í stakk búið
misréttisþjóðfélagið er að glíma við erfiðleika en
hitt sem býr við jöfnuð og félagslegt réttlæti. Rétt
fyrir áramótin lét Þorleifur Gunnlaugsson, fyrrver-
andi borgarfulltrúi í Reykjavík, frá sér fara athygl-
isverða hugleiðingu, eins konar herhvöt. Hún geng-
ur þvert á hugsun Thatcher. Þorleifur segir
nefnilega að atvinnuleysi komi okkur öllum við.
Kerfisbreytingar nú um áramótin, þar sem tím-
inn sem fólk á rétt á atvinnuleysisbótum er styttur
um hálft ár, eru sagðar spara ríkinu milljarð en
sveitarfélögin sem taki við framfærslunni á tím-
anum sem nemur styttingunni, verða af hálfum
milljarði. Hvað um fimm hundruð milljónirnar
þarna á milli? spyr Þorleifur og svarar sjálfum sér
að bragði og segir að í þessari peningaupphæð sé
„fólgin tekjuskerðing hjá þeim hópi á Íslandi sem
býr við lökust kjör og erfiðustu félagslegu aðstæð-
urnar eftir langvarandi atvinnuleysi.“
Síðan útlistar hann hin bágu kjör og kemst að
þeirri niðurstöðu að þau séu á ábyrgð okkar allra – í
okkar nafni.
Þetta er rétt hjá Þorleifi Gunnlaugssyni. Þeim
okkar sem hafa fulla vinnu og búa við sæmileg
launakjör væri hollt að hugleiða hvað okkur finnist
um þá tilhugsun að búa við 178 þúsund krónur á
mánuði fyrir skatt og þurfa síðan að sæta skerð-
ingu eins og gerðist um þessi áramót hjá allstórum
hópi fólks. Ekki nógu stórum til að ógna einni rík-
isstjórn nema að við verðum nógu mörg sem sætt-
um okkur ekki við tíðaranda þröngrar eigingirni og
svörum herhvöt Þorleifs Gunnlaugssonar til varnar
tekjulægsta fólkinu á Íslandi.
Ráðist á fátæka í okkar nafni
* Þeim okkar sem hafafulla vinnu og búa viðsæmileg launakjör væri hollt
að hugleiða hvað okkur
finnist um þá tilhugsun að
búa við 178 þúsund krónur á
mánuði fyrir skatt …
ÚR ÓLÍKUM ÁTTUM
Ögmundur Jónasson
ogmundur@althingi.is
Áramótaskaupið var nokkuð um-
deilt og kannski ekki ýkja ný tíð-
indi en það virtist þó ekki skipta
sköpum fyrir óánægjuna hvar fólk
stóð í pólitík.
Ágústa Eva Er-
lendsdóttir leik-
kona skrifaði á
Facebook eftir
skaupið í at-
hugasemd hjá Þórarni Þórarins-
syni blaðamanni sem var ekki
heldur ánægður með skaupið:
„Greinilega verið takmark að vera
„beitt“ en sprakk algjörlega í
höndunum á þeim. Varð að bit-
lausri og ófyndinni árás, pólitískar
skoðanir og reiði aðstandenda
skaupsins fór með gott slott og
slatta af peningum beint í ruslið.
Vei.“
Andri Snær
Magnason rit-
höfundur var
einnig með inn-
legg í álitsgjöf á
Skaupinu og skrif-
aði á Twitter: „Það á að gera jafnt
grín að öllum. Einhver hefði átt
að vera með blackface og leika
Osmos á lestarstöð á Ítalíu.“
Afar voru nokkuð til umræðu á
Facebook á ára-
mótunum og
meðal annars
rigndi inn ham-
ingjuóskum á Fa-
cebook-síðu Loga
Bergmanns sem
varð afi um miðja viku. Ari Eld-
járn grínisti sat hins vegar uppi
með annars konar afavinkil en
hann deildi því á Twitter hvernig
dóttir hans fór mannavillt er hún
horfði meðlimi hljómsveitarinnar
Rolling Stones í sjónvarpinu.
„Dóttir mín benti rétt í þessu á
Rolling Stones í sjónvarpinu og
sagði hátt og
snjallt: „Afi“.“
Líf Magn-
eudóttir, vara-
borgarfulltrúi
Vinstri grænna,
skellti inn skemmtilegum hátíð-
arfærslum á Twitter þar sem hún
fagnaði því meðal annars að börn-
in væru sofnuð, klukkan hálfeitt
um nóttina. Þá vakti hún athygli á
því að konfekt væri víðast hvar á
heilmiklum afslætti þegar jólahá-
tíðin væri um garð gengin. „Best
að halda jólin eftir jól. Rússneska
rétttrúnaðarkirkjan alltaf að
græða.“
AF NETINU
Breskir fjölmiðlar eru farnir að
fjalla um væntanlegt sjónvarps-
efni ársins og þar er einkum
horft til bresku glæpaþáttarað-
arinnar Fortitude sem tekin
var upp hér á landi á síðasta ári.
The Guardian segir að enginn
geti talist maður með mönnum
nema fylgjast með þáttaröðinni
en fyrsti þátturinn fer í
loftið 29. janúar.
En það er ekki að-
eins söguþráðurinn
og hvernig Ísland
kemur út í myndinni
sem beðið er eftir
með eftirvæntingu
heldur er það hvort
klæðnaður og útlit Sofie
Gråbøl slái á sama hátt í
gegn og í Forbrydelsen –
er önnur tískubóla eignuð
leikkonunni sem Söru Lund á leið-
inni?
Guardian vísar þar í lopapeys-
una víðfrægu en í þáttunum fór
Sofie Gråbøl nær aldrei úr peys-
unni fallegu. Í Fortitude klæðist
leikkonan, í hlutverki Hildar
Odegard, brúnleitri ull-
arkápu með áberandi,
stórum og miklum loð-
kraga og hér er spá
Guardian; loð-
kragar verða tísku-
bóla ársins vegna
þessa. Sér-
staklega þar sem
Hildur Odegard
er jafnmikið í
mynd í káp-
unni og Sara
Lund var í ull-
arpeysunni.
Spá tískubólu út frá Fortitude
Þessum loðfeldi Hildar
Odegard er spáð frægð.
Sofie Gråbøl í ullarpeys-
unni í Forbrydelsen. Kanadískt nýársbarn
fékk íslenskt nafn
Freyja með foreldrum sínum Kayla McEvoy og Jared Adams og bróðurnum Daníel.
Skjáskot/Edmonton Journal
McEvoy og Jared Adams, vildu
minnast Íslandsferðar sinnar í sum-
ar en þau giftu sig hérlendis í febr-
úar síðastliðnum og ferðuðust þá vítt
og breitt um landið í vetrarbúningi.
Dóttirin fæddist þegar klukkan var
tvær mínútur gengin í eitt.
Foreldrar fyrsta barns ársins 2015 í
höfuðborg Alberta í Kanda, Edmon-
ton, ákváðu að heiðra Ísland og gefa
barni sínu íslenskt nafn; Freyja.
Að því er vefmiðill dagblaðsins
Edmonton Journal greinir frá er
ástæðan er sú að foreldrarnir, Kayla
Vettvangur