Morgunblaðið - 14.02.2015, Blaðsíða 32

Morgunblaðið - 14.02.2015, Blaðsíða 32
32 MINNINGAR MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. FEBRÚAR 2015 ✝ Jónas ÞráinnSigurðsson, garðyrkjubóndi í Hveragerði, fædd- ist á Kornsá í Vatnsdal 16. des- ember 1922. Hann lést á hjúkrunar- heimilinu Ási í Hveragerði 3. febr- úar 2015. Foreldrar Þráins voru Sigurlaug Björnsdóttir frá Kornsá og Sig- urður Baldvinsson úr Bárð- ardal. Þau áttu auk Þráins son- inn Björn Sigfús, hann var tveimur árum eldri og dó fyrir nokkrum árum. Kona Þráins var Ragnhildur Jónsdóttir frá Djúpavogi, f. 5. maí 1925, þau skildu. Börn þeirra eru Sigurð- ur, f. 20. mars 1948, og Arn- fríður, f. 17. maí 1958. Kona urlaug gerðist þá húsmæðra- skólakennari á Blönduósi. Vegna föðurmissisins ólst Þrá- inn að hluta upp hjá Guðrúnu móðursystur sinni á Siglufirði og manni hennar Þormóði Eyólfssyni. Um tvítugt fór Þráinn í Garð- yrkjuskólann á Reykjum og eft- ir nám þar sigldi hann til Am- eríku, það var í seinni heims- styrjöldinni. Í Ameríku stundaði hann framhaldsnám í garðyrkju og þegar hann kom heim settist hann að í Hvera- gerði, var fyrst meðeigandi garðyrkjustöðvarinnar Fagra- hvamms hf., og í framhaldinu rak hann garðyrkjustöðvar með bróður sínum við Þelamörk og Heiðmörk og síðar komu börn hans að rekstrinum. Dvöl hans í Hveragerði stóð í 70 ár, síðustu árin bjó hann að Lækjarbrún 4. Þráinn átti mörg áhugamál, hann var góður málari og tré- skurðarmaður, veiðimaður og afbragðs golfleikari. Útför Þráins fer fram frá Hveragerðiskirkju í dag, 14. febrúar 2015, kl. 14. Sigurðar er Mar- grét Magnúsdóttir, f. 21. apríl 1948. Börn þeirra eru Ragnhildur, maki Gísli Örn Matthías- son, Þráinn, maki Æsa Gísladóttir og Matthea, maki Gunnar Gunn- arsson. Maður Arn- fríðar var Guðni Tómasson, f. 12. janúar 1953, þau skildu. Börn þeirra eru Jónas, maki Elísa Ólafsdóttir, Hlín, maki Michael Hassing og Helgi, maki Helga Guðmundsdóttir. Seinni maður Arnfríðar er Ragnar Sigurbjörnsson, f. 9. september 1951. Barnabarnabörn Þráins eru nú 14 talsins. Sigurður Baldvinsson, faðir Þráins, lést árið 1926. Sig- Elsku pabbi minn. Ég man þegar þú hljópst á eftir Stebba Erlends á sokkaleistunum eftir einhver strákapör, öskuvondur, en varst síðan farinn að hlæja að öllu saman. Ég man eftir ferð með þér upp í dal þar sem við Kolla og Björk vorum með vind- sængur að leika okkur í ánni ískaldri. Ég man þegar þú fékkst svo mikið hláturskast í Þjóðleik- húsinu að hljómsveitarstjórinn sneri sér við með sprotann á lofti til að sjá hverjum væri svona skemmt. Ég man þegar þú kenndir mér að synda í litlu laug- inni heima. Ég man hvað þú sýndir heimalærdómi okkar Erlu í teikningu mikinn áhuga. Ég man eftir óveðursnóttum þar sem þú gast ekki sofið og hafðir áhyggjur af garðyrkjustöðinni þinni með allri lífsafkomunni. Ég man … eftir þér inni í gróður- húsunum fullum af yndislegum blómum. Ég man hvað þú unnir golfíþróttinni mikið og dreifst þig strax að loknu dagsverki í garðyrkjustöðinni í golffötin og af stað með Sigga bróður austur í Öndverðarnes eða á Selfoss til að spila. Ég man eftir mörgum stundum þar sem ég sat fyrir á meðan þú teiknaðir mig, lista- maðurinn sjálfur, eða við renni- bekkinn að renna listmuni. Ég man … hversu stoltur þú varst af hópnum þínum og fékkst aldrei nóg af að spyrja frétta af öllum. Ég man hvað lífið varð þér erfitt eftir blóðtappa og fleiri áföll og allar tómstundir teknar frá þér sem þér þóttu svo skemmtilegar. Ég man dugnaðinn og hörkuna að komast á fætur aftur, aldrei að gefast upp. Núna er baráttan á enda. Með eigin dugnaði og hjálp frá góðu fólki gastu búið heima nánast til enda, en síðustu þrjá mánuðina varstu á Kumbaravogi og Hjúkr- unarheimilinu Ási þar sem var hugsað einstaklega vel um þig. Þegar eitthvað var óvíst eða þú áttir erfitt með að orða hugs- anir þínar sagðir þú oft: „Jæja, við látum þetta líða um dal og hól.“ Pabbi minn, ég þakka þér fyrir okkar góðu samverustundir í gegn um lífið og hvort einhverj- ir endurfundir verði síðar meir „þá látum við það líða um dal og hól“. Þín Arnfríður. Elsku Þráinn tengdapabbi. Við fráfall þitt rifjast margt upp. Kærar þakkir fyrir áratuga kynni, sem geyma minningar um samverustundir í blíðu og stríðu. Kynni okkar hófust þegar ég kom í fyrstu heimsókn á Reykja- mörk með Sigga, sjálfstraustið í lágmarki, feimin og kvíðin fyrir þessari frumsýningu. Ragnhild- ur konan þín tók á móti mér með kærleika og velvild, sömuleiðis táningurinn ykkar hún Addý. Þú komst þér beint að efninu eftir að hafa heilsað okkur og spurðir: Hvað eigið þið sameiginlegt? Ég varð orðlaus en hugsaði mitt. Já, þú komst þér formálalaust að efninu. Hreinskilni þín var stundum stuðandi, jafnvel sær- andi, en alltaf svo sönn og fékk mann til að hugsa sig um. Það fann ég þegar ég vandist henni betur með árunum. Þessi eigin- leiki gengur í erfðir, líka óþol- inmæðin og svarti húmorinn, allavega á mínu heimili. Væntumþykja og sterk fjöl- skyldubönd koma upp í hugann þegar ég hugsa um þig. Sam- band okkar Sigga þróaðist og frumburðurinn gerði þig að afa. Siggi var þá úti í Noregi við nám og væntanlegur heim daginn fyr- ir fimmtugsafmælið þitt. Þann dag stóð mikið til. Afmælisveisla, skírn og brúðkaup. Við Siggi vor- um „stikkfrí“. Ég var upptekin af móðurhlutverkinu og flugi hans seinkaði verulega. Tilvonandi tengdamömmur voru órólegar með brúðkaupið. Þá sagðir þú ákveðinn yfir hópinn: „Ef Siggi kemst ekki heim í tæka tíð, þá fer ég með Möggu upp að alt- arinu.“ Mikið þótti mér vænt um þessi orð þín. Veislan varð mikil gleðisamkoma. Það var gott að fá ykkur Ragnhildi þína í heimsókn til Noregs. Oft fórstu út með mál- aradótið þitt í morgunsárið og gerðir skissur hér og þar úr um- hverfinu. Þú varst fjölhæfur listamaður. Burum-bókin sem þú málaðir þar er hreinasta snilld og okkur afar kær gjöf. Ég stikla á stóru í þessu bréfi og finn strax að ég sakna þess að koma aldrei oftar í kaffispjall til þín í Lækjarbrúnina. „Svona er lífið“ var eitt af orðatiltækjum okkar í milli. Það náði yfir svo margt. Það eru 17 ár síðan þú fékkst heilablóðfall og lamaðist öðrum megin, heyrnin skertist og þú misstir málið að hluta. Ýmiss konar aðstoð og hjálpartæki komu þá á heimili þitt. Ótrúleg- ustu hluti gerðir þú samt hjálp- arlaust. Að gefast upp og verða öðrum háður kom aldrei til greina. Ég dáist að þér fyrir að vera svona sjálfstæður, dugleg- ur, viljasterkur, skýr í hugsun og minnugur fram yfir 92 ára aldur. Talaðir ekki illa um nokkurn mann, en þú varst heldur ekki allra. Við í fjölskyldunni þinni fundum vel hve illa þér leið í samskiptum, þegar fólk skildi þig ekki. Að geta og gera hlutina sjálfur var þér svo mikilvægt. Við spjölluðum oft um heima og geima, nýja og gamla tíma, lif- andi og látna og lífið og til- veruna. Orðatiltæki sem þú not- aðir oft var að „láta það líða um dal og hól“ ef til umfjöllunar voru mál sem við gátum ekki haft áhrif á né vildum mynda okkur skoðun á. Þú hafðir gömul og góð gildi í heiðri. Við stórfjölskyldan þín verðum dugleg að miðla minningu þinni til afkomendanna og hugsa vel hvert um annað. Hvíl í friði. Kærleiksknús. Margrét Magnúsdóttir. Afi er dáinn eftir langt og gott líf. Minningarnar eru baðaðar hlýju og birtu. Þær fyrstu frá því að fjögurra ára, elsta og þá eina barnabarnið, var sent með flug- vél frá Noregi til að vera hjá ömmu og afa í Hveragerði. Sitj- andi uppi á eldhúsbekk að baka kökur með ömmu og horfa á afa mála myndir eða renna úr tré. Leika í stóra garðinum þar sem blóm og tré báru garðyrkju- manninum vitni. Finn enn bragð- ið af tómötunum og gúrkunum í litla gróðurhúsinu og sé rifs- og sólberjarunnana svigna undan berjum. Ótal minningar úr garð- yrkjustöðinni þar sem fjölskyld- an hjálpaðist að við að breiða yfir jólastjörnur (sem afi var sá fyrsti til að flytja til Íslands), sem áttu að vera með a.m.k. fimm stjörn- ur, stórar og fallegar, annars voru það ekki jólastjörnur, eða umpotta hortensíum. Grápödd- urnar sem skutust undan pott- unum á St. Pálíunum í gróður- húsi nr. 3 voru vinir afa og þ.a.l. vinir okkar allra. Það var margt spjallað við kringlótta eldhús- borðið á Reykjamörk 7. Afi kenndi okkur m.a. að þvo daginn framan úr okkur á kvöldin og nóttina að morgni og að raða jólasveinunum (sem hann hafði skorið út og málað) eftir röð á hilluna undir speglinum. Við sáum afa nánast daglega synda og spila golf við hvert tækifæri. Á haustin dinglaði jólamaturinn á snúrustaurnum eftir vel heppn- aða veiðiferð. Ég sé hann fyrir mér ungan rauðbirkinn dreng á Kornsá í Vatnsdal og svo seinna sem ungan mann að heimsækja mömmu sína í kvennaskólann á Blönduósi. Hann kynntist ömmu Ragnhildi þar. Hann var líka mikið á Siglufirði hjá móðursyst- ur sinni og hennar manni og átti margar góðar minningar þaðan. Svo sigldi hann til garðyrkju- náms til Ameríku í miðju stríði. Þegar hann kom heim á mótor- hjóli og brunaði á Þingvelli að heimsækja ömmu sem þá var að vinna þar hefur hann örugglega verið ómótstæðilegur. Þau fóru að búa í Hveragerði sem þá var að byggjast upp og pabbi fæddist í Skrattabæli við Fagrahvamm stuttu síðar. 10 árum síðar kom afi í dyragættina á Reykjamörk 15 og kallaði til strákahópsins sem spilaði fótbolta fyrir utan grunnskólann að nú væri fædd dóttir. Pabba þótti í fyrstu lítið til koma úr því að þetta var stelpa og hélt áfram að spila fót- bolta. Bæði börnin hans afa og fjölskyldur þeirra bjuggu nálægt honum og það var alltaf mikill samgangur. Nú síðustu árin eftir að heilsan var farin að gefa sig var samt alltaf gaman að heim- sækja afa. Hann fylgdist vel með fjölskyldunni, þjóðmálum og kvartaði aldrei. Það var stutt í brosið og hann var lifandi sönn- un þess hve mikill kraftur býr í viljastyrknum. Það þarf að horfa á það sem maður getur og byggja á því, ekki einblína á það sem ekki er mögulegt. Sem dæmi má nefna að eftir að hann hætti að geta lesið bækur hlust- aði hann á hljóðbækur og með reglulegum líkamsæfingum hélt hann krafti þrátt fyrir heilablóð- fall, sykursýki og fleira. Það var oft eins og ekkert biti á hann. Ég vil þakka öllum þeim sem önn- uðust afa og hugsuðu eins vel um hann og hægt var. Með þökk fyrir liðnar sam- verustundir. Ragnhildur Sigurðardóttir. Elsku sterki, spaugsami og reffilegi afi minn. Það væri eig- ingirni að óska þess að hafa þig hjá okkur lengur enda áttirðu langa ævi og varst saddur líf- daga. En það verður skrítið fyrir okkur hin að halda áfram lífsins göngu án þín. Það þarf heilt þorp til að ala upp barn og ég naut þeirra for- réttinda að fá að alast upp í ná- vígi við ykkur ömmu á Reykja- mörkinni. Hvort sem það var aðfangadagur, laxaveislurnar þar sem við börnin fengum að borða á sundlaugarbakkanum, skóskápurinn hennar ömmu sem var álíka spennandi og dyrnar að Narníu eða rifsberjarunnarnir. Sem unglingi fannst mér illa á mér brotið að vera ekki í ung- lingavinnunni eins og félagarnir, heldur þurfa að standa sveitt á sumrin að umpotta blómum með afa mínum í garðyrkjustöð fjöl- skyldunnar. Sem fullorðnum ein- staklingi hefur mér lærst að þessi sumur þroskuðu mig og lögðu grunn að góðu sambandi við þig sem hélst út ævina. Að þínu frumkvæði drukkum við fimm glös af volgu vatni á dag. Þú varst samviskusamur tíma- vörður og hóaðir í mig þegar tími var kominn á næsta vatnsglas. Við fylltum þá moldug plastglös og brátt myndaðist keppni um það hvort okkar yrði fljótara að skella þessu í sig. Hádegishléin voru mikilvægur þáttur í lífi þreytts unglings. Þá röltum við pabbi með þér á Reykjamörkina og fengum okkur bláberjaskyr og hræring. Svo spjölluðum við og ef það var eitthvað sem þurfti að muna, skelltir þú saltstaukn- um ofan á piparstaukinn. Það var svo annað mál hvort þú myndir hvað það var sem átti að muna þegar til kom. Eftir matinn lögð- umst við hvert í sinn sófa og steinsváfum yfir hádegisfréttun- um. Hörkutól varstu, afi, og ein- beitingin kom skýrt fram eftir áfallið þar sem þú, lamaður og sykursjúkur, bjargaðir þér nægi- lega vel til þess að geta búið einn. Þó má okkur öllum vera ljóst að án hjálpar fjölskyldunn- ar hefði sá tími orðið mun styttri. Oft sástu bruna um götur Hvera- gerðis á rafmagnsbílnum með Ray Ban-sólgleraugun og ein- hver okkar ættingjanna hlaup- andi með lafandi tunguna á eftir. Brosið byrjaði oftast í augunum og það var stutt í grínið. Þú komst með þann skemmtilega sið í fjölskylduna að hoppa inn í nýja árið á gamlárskvöld og óska þér. Þetta er ómissandi partur af há- tíðarhöldunum og allt fram á síð- ustu ár klöngraðist þú upp á mis- fellu til þess að geta hoppað með okkur. Hreinskilnin var annáluð innan fjölskyldunnar og þú áttir það til að segja skoðanir þínar óumbeðinn. Það kom fyrir að ég velti fyrir mér hvort ég ætti að móðgast en það var gulltryggt að ef mann vantaði álit á framúr- stefnulegri klippingu eða nýtil- komnum aukakílóum, þá svarað- ir þú sannleikanum samkvæmt. Já, afi, ég sakna þín en ég er líka þakklát. Þakklát fyrir að Siggi hafi fengið að kynnast langafa sínum og umgangast hann. Fyrir einlæga spjallið okk- ar þegar síga var farið á seinni- hlutann hjá þér. Fyrir fallegu munina sem þú skapaðir. Fyrir breyskleika okkar beggja og húmorinn sem við sáum í því. Fyrir að nú getur þú hlaupið um himininn, fengið þér rautt opal og fylgst með okkur afkomend- unum halda áfram að skrifa sög- una. Matthea Sigurðardóttir. Elsku afi. Ég er þakklátur fyrir árin 37 sem við fengum saman en þau hefðu svo gjarnan mátt verða fleiri. Þrátt fyrir að þú hafir nú kvatt í síðasta sinn og kaffiboll- arnir verði ekki fleiri í bili er okkar samskiptum hvergi nærri lokið. Þó að nú sé boðleiðin kannski eitthvað lengri en sem nemur breiddinni á kringlótta eldhúsborðinu þínu veit ég að ég get enn leitað til þín. Þó svo að ég geti ekki munað eftir því þeg- ar þú hélst mér undir skírn og eignaðist lítinn nafna er ég viss um að grunnurinn að okkar góðu samskiptum og vináttu var þá þegar orðinn traustur. Ég naut þeirra forréttinda að vera í daglegum samskiptum við þig og ömmu þegar ég var að alast upp og minningarnar frá Reykjamörkinni og garðyrkju- stöðinni eru margar og góðar. Morgunleikfimin í útvarpinu með Halldóru Björnsdóttur, grápödd- ur, rifsber, gúrkur og blóm. Ef mér varð á að geispa í vinnunni átti ég á hættu að fá moldugan putta upp í mig og bros frá þér að launum. Þú skammaðist ekki í okkur krökkunum, heldur notað- ir heimatilbúna frasa eins og „innipinni rúllupylsa“ í staðinn. Þó svo að orðin listamaður, fuglavinur, golfari, garðyrkju- maður, lífskúnstner og gleðigjafi eigi öll við þegar þín er minnst þá er það orðatiltækið „maður er manns gaman“ sem mér finnst lýsa þér einna best. Þú varst ekki allra, en þú varst minn. Elsku nafni, þó að samskipti okkar verði héðan í frá með breyttu sniði verður þú áfram með mér í leik og starfi. Ég hugsa til þín með bros á vör. Hvíl í friði, gamli minn. Þráinn Sigurðsson junior. Látinn er frændi minn, Þráinn Sigurðsson. Hann var svo stór hluti af lífi mínu og fjölskyldu minnar að ekkert kemur í stað- inn. Sama mátti reyndar segja um Björn bróður hans, sem lést fyrir fáum árum. Þeir bræður misstu föður sinn á barnsaldri og ól móðir þeirra, móðursystir mín, Sigurlaug, önn fyrir þeim. Sigurlaug var lærð matreiðslukona, eftirsótt og lengi kennari við húsmæðraskól- ann á Blönduósi. Þráinn var lengi á heimili Guðrúnar móður- systur okkar á Siglufirði við gott atlæti. Þráinn lauk prófi frá garð- yrkjuskólanum á Reykjum í Ölf- usi og eftir það þriggja ára námi frá garðyrkjuskóla New York- ríkis. Heimkominn gerðist hann garðyrkjubóndi í Hveragerði og varð það hans ævistarf. Ég man vel hve hávaxinn og glæsilegur mér þótti Þráinn ný- kominn heim en alltaf hlýr og glaður í viðmóti. Þeir bræður, Þráinn og Björn, voru báðir garðyrkjubændur í Hveragerði í áratugi og var sam- gangur fjölskyldna okkar mikill. Best er að lýsa samneyti mínu við þá með því að allar mínar fjölmörgu endurminningar eru bjartar og aldrei bar skugga á. Þráinn veiktist fyrir næstum 20 árum og var lengst af bundinn hjólastól og var þá úti um tóm- stundagaman hans, sem var að- allega golf og frístundamálun, en það lék í höndum hans eins og flest annað. Aldrei heyrði ég hann kvarta og bar hann mótlæt- ið með karlmennsku eins og hon- um var líkt. Fjölskylda mín og ég söknum hans og sendum fjölskyldu hans hjartans kveðjur. Árni Jónsson. Dánarfregn hefur borist frá Íslandi um að skólafélagi minn og vinur um áratuga skeið, Þrá- inn Sigurðsson garðyrkjubóndi, sé látinn. Leiðir okkar lágu sam- an er við stunduðum nám við Garðyrkjuskóla ríkisins á Reykj- um í Ölfusi, í öðrum árgangi skólans, 1941-1943, en skólinn hóf starfsemi sína 1939. Á Reykj- um tengdumst við vináttubönd- um sem héldust æ síðan, þó að langt væri á milli vina eftir að ég hvarf aftur til heimalands míns Danmerkur eftir um 12 ára dvöl á Íslandi. Á Íslandi starfaði ég við Garðyrkjuskólann og Þráinn settist að í Hveragerði, eignaðist þar fjölskyldu og stofnaði þar sína eigin garðyrkjustöð. Báðir höfðum við brugðið okkur til Bandaríkjanna að stríðinu loknu og dvalið í eitt ár til að víkka sjóndeildarhringinn og afla okk- ur frekari menntunar og starfs- reynslu í garðyrkju. Heim úr þeirri för kom Þráinn með glæsilega svarta Buick- drossíu sem við ókum á meðal annnars norður á Siglufjörð í heimsókn til fósturforeldra hans þar. Það var völlur á okkur ungu mönnunum þá. Ég kom til Íslands í aprílbyrj- un 1939, sautján ára gamall, og var viðstaddur þegar Garðyrkju- skólinn var vígður sumardaginn fyrsta. Það var vor í lofti og menn fundu að nýr kafli var að hefjast í ræktunarsögu landsins. En svo skellur síðari heimsstyrj- öldin á, einangrun landsins fylgdi í kjölfarið svo erfitt var með alla aðdrætti, fjárveitingar voru af skornum skammti og treysta varð sem mest á sjálfsaflafé. Unnsteinn Ólafsson, skóla- stjóri og samstarfsmenn hans, fengu það erfiða verkefni að koma upp garðyrkjuskóla með sem minnstum tilkostnaði og það tókst. Hér er þetta rakið því við unga fólkið skynjuðum að við vorum þátttakendur í að leggja grunninn að nýrri atvinnugrein á Íslandi, garðyrkjunni, sem nokkrir framsýnir menn höfðu trú á að ætti mikla framtíð fyrir sér. Mjög góð tengsl, samhugur og vinátta tókst á milli skólastjóra- hjónanna, kennara og nemenda. Samgangur var mikill og oft var glatt á hjalla. Við Þráinn rifjuð- um gjarnan upp þessa gömlu góðu daga er við hittumst. Því miður var það of sjaldan, en við skrifuðumst á öll árin og nú síð- ast jólabréf um síðustu jól. Kveðjur og fréttir bárust líka með vinum og vandamönnum. Við vildum vita hvor af öðrum. Ég veit að síðustu árin voru Þráni erfið eftir að heilsan bilaði, en hann naut þess að hafa fjöl- skyldu sína í næsta nágrenni við sig og hann var stoltur af fólkinu sínu eins og svo skýrt kom fram í bréfum hans. Það var ánægjulegt að hitta gömlu skólafélagana og kennar- ana á fimmtíu ára starfsafmæli Garðyrkjuskólans 1989 og sjá þá uppbyggingu sem hafði orðið og að garðyrkjan var orðin að öfl- ugri atvinnugrein. Draumarnir höfðu ræst. Menn nutu þess að hittast, minningar voru rifjaðar upp og mikið var hlegið. Síðast hittum við hjónin Þráin í Hveragerði sumarið 2004 og áttum þá góða stund með honum á heimili dóttur hans. Héðan frá Norður-Jótlandi sendum við hjónin innilegar sam- úðarkveðjur til fjölskyldunnar með ósk um að minningin um góðan dreng megi lifa áfram meðal niðjanna. Johannes Nielsen, Hirtshals. Jónas Þráinn Sigurðsson

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.