Húnavaka - 01.05.1962, Blaðsíða 63

HÚNAVAKA
61
er ann frelsinu og hefur sér að helgigöngumerki hinn rauða krossfána
frá söguöld.
En ferðamaðurinn heldur áfram. Hann hugleiðir örlög þessa danska
prests, er mælti fyrir munn þjóðar sinnar. Þessi raust hans og örlög
minna á raust Leonídasar forðum daga, og letur minninganna í Lauga-
klifi.
Leiðin liggur áfram til hinna gróðurlitlu Jótlandsheiða með lágvöxnu
kjarri. En von bráðar cr komið til Lmmubæjar, sem er á lágri öldu
milli Gudenvatns og Mosvatns, þar stóð Omt klaustur, er var eitt af
auðugustu klaustrum Danmerkur.
Klaustrið var af reglu Cistersinga, er var upprunnin frá Benedikts-
munkareglu. „Biðja og iðja“ var kjörorð þeirra. Þeir skiptust í leik-
bræður úr alþýðustétt, en munka úr æðri stéttum. Klaustur þeirra ráku
mikla jarðyrkju og búpeningsrækt. Þeir munu hafa stundað mikið lækn-
ingar.
Líf þeirra og húsakynni skyldi vera án alls íburðar og voru þeir oft
nefndir grámunkar á Norðurlöndum.
Sagt var að Benediktsmunkar byggðu klaustur sín á hæðum og fjöll-
um og Cistersingareglan á láglendi við vötn og höf. Við sjáum að áhrifa
þessa gætir á staðsetningu Þingeyraklausturs, er var af Benediktsreglu,
en klaustrið stóð á rima milli Húnavatns og Hópsins.
Sagan segir að sjö ár hafi hópur munka verið að leita sér að hæfum
stað í Árósastifti til klausturseturs, unz þeir ákv'áðu Ömt til klausturs,
er var umgirt vötnum og mýrum á alla vegu.
Klaustrið var stofnsett 1172 og risu þar brátt miklar byggingar. Um
það bil, er þessi regla kom til Danmerkur, höfðu mcnn lært að brenna
tígulstein og margar klaustur- og kirkjubyggingar reisti regla þessi af
munkasteini. Enda var hér brennsluofn og margs konar smíðaverkstæði.
Enda þurfti margs við í klaustrunum.
Oss er kunnugt að í frumkristninni var eitt af höfuðboðorðum safn-
aðanna, að vitja fátækra og vanheilla og sjúkra. Einnig er kirkjan komst
til auðs og valda, innti hún af höndum merk læknisstörf.
Eigi var þetta sízt í klaustrunum. Þar var þetta vel skipulagt, þar
sem fengu skjól og aðhlynningu munaðarlausir, fátækir, ellimóðir og
veikir.
Það er vitað mál að í Danmörku voru hin stærstu klaustur gistiheimili
og sjúkrahús með læknishjálp. En lengi vel vissu menn eigi hvers konar