Fréttablaðið - 18.07.2015, Blaðsíða 22

18. júlí 2015 LAUGARDAGUR| HELGIN | 22
heima. Ég spyr hana hvað í fokk-
anum hún sé að gera með þennan
hníf. Þá lætur hún hann detta og
fer að gráta.“
„Hún fer fram og ég held áfram
að öskra á hana bara „mamma,
mamma, hvað er í gangi“ en þá
kemur hún aftur inn með annan
hníf. Ég sit hálfpartinn á rúminu
þegar hún ætlar að ráðast á mig.
Það er dálítið erfitt að útskýra
þetta. Ég sit á rúmkantinum og
hún kemur að mér og ég gríp í
hendurnar á henni og það skerst
yfir puttann í leiðinni, svo næ ég
að henda henni í rúmið og er að
standa upp sjálfur og þá stakk
hún mig nokkrum sinum í öxlina,
bakið og síðuna,“ segir Einar og
bendir blaðamanni á svæðin þar
sem stungurnar dundu á honum.
Víða sjást örin enn þá.
Með fituvefina í lúkunum
„Það var allt ótrúlega einfalt á
þessu augnabliki. Ég sparkaði ryk-
suguskaftinu undan hurðarhúnin-
um og labbaði út. Svo labbaði ég
bara á nærbuxunum allur út í blóði
með svona stykki af fituvefjum
lafandi úr síðunni. Ég hugsaði bara
um að ég þyrfti að komast eitt-
hvert þar sem ég gæti fundið ein-
hvern og þar sem ég gæti hringt
á sjúkrabíl. Ég labbaði frá Haga-
melnum þar sem ég átti heima og
að rauðu blokkinni á horni Haga-
mels og Kaplaskjólsvegs þar sem
félagi minn átti heima. Ég var
mjög rólegur.“
Einar dinglaði á bjöllu vinar síns
en mamma hans kom til dyra. „Ég
segi bara: Hæ þetta er Zeppi félagi
hans Tony, ég er í smá veseni má
ég nokkuð koma upp? Mamma
hans hringir á sjúkrabíl fyrir mig.
Þeir koma og ná í mig þar og svo
fer ég bara niður á sjúkrahús. Þar
horfði ég á Lethal Weapon 2 og svo
man ég eiginlega ekki meira.“
Á sama tíma kom lögreglan
að húsi Einars. Þar komu þeir að
móður hans sem hafði veitt sjálfri
sér alvarlega áverka með hnífnum.
Hún lá við hlið ellefu ára dóttur
sinnar, sem var látin.
Pabbi lét loks sjá sig
Einar var fyrst og fremst reiður
eftir atvikið. Faðir hans kom til
landsins til að vera við útför dóttur
sinnar en Einar vildi ekki tala við
hann. Faðir hans skrifaði honum
þá bréf sem Einar svaraði á þá leið
að það væri orðið of seint, hann
hefði haft fjórtán ár til að koma og
vera pabbi hans, en núna væri ekki
rétti tíminn. Síðan þá hefur hann
ekki heyrt frá honum.
Mamma Einars var úrskurð-
uð ósakhæf fyrir dómi og vist-
uð á réttargeðdeildinni á Sogni í
fjögur ár. Það þótti sannað að hún
myndi ekkert eftir atvikinu. Einar
var henni gríðarlega reiður í rúm-
lega tvö ár. Síðan þá hafa þau hald-
ið sambandi. „Ég var ungur og
skildi ekki sjúkdóminn. Ég sakn-
aði hennar kannski innst inni en ég
pældi ekkert í því, því ég var svo
reiður. Svo byrjaði ég að skilja að
þetta er bara sjúkdómur og það er
enginn sem velur sér þetta. Það eru
örugglega ekki margir í þessum
heimi sem þessi sjúkdómur hefur
tekið meira af heldur en af henni.“
Engin handbók til þegar
móðir drepur barn
Einar fór á milli geðdeilda og
var settur á nokkur ólík lyf eftir
atvikið. Allt til þess að honum liði
betur og svo hann næði að fóta
sig að nýju. „Það er ekki til nein
handbók um hvað á að gera þegar
móðir reynir að drepa barnið sitt.
Það er bara reynt að spila þetta
eftir hendinni en undir miklu
stressi. Í hvert skipti sem það var
eitthvað að þá var ég bara sendur
á BUGL og geðdeild. Mér leið illa,
var reiður og með sjálfseyðandi
hugsanir. Það var mikið verið að
prófa alls konar. Mér leið samt
vel með vinum mínum og er ekki
viss um að það hafi verið rétt að
taka mig úr aðstæðum sem mér
leið vel í.“
Einar sökk langt niður eftir
atvikið árið 2004. Hann leiddist
út í neyslu fíkniefna og flosnaði
upp úr skóla. Í dag er hann aftur
á móti edrú, á sambýliskonu, og
gegnir stöðu verkefnastjóra tækni-
og uppstillingardeildar hjá Grand
Hóteli í Reykjavík. Sjúkdómur
móður hans er samt enn stór hluti
af lífi hans.
Mamma enn lasin
„Um þarseinustu jól kom bakslag.
Mig grunar að hún hafi verið hætt
að taka lyfin sín. Þá var hún farin
að tala mikið um vonda anda í
íbúðinni sinni og hluti sem gengu
ekki upp. Einn daginn ákvað ég
svo að fara til hennar og biðja
hana að koma með mér á geðdeild-
ina. Þá byrjum við að rífast og hún
segir að það sé segull í íbúðinni
sem hafi verið komið þar fyrir
til að láta hana endanlega gera
út af við okkur bæði. Þá brjál-
ast ég bara og dreg hana svo gott
sem niður á geðdeild gegn hennar
vilja.“
„Ég lét sjálfræðissvipta hana
tímabundið og fékk það í gegn að
nú fær hún reglulegar sprautur í
stað þess að sjá sjálf um lyfjatök-
una. Ég held að ef við hefðum ekki
okkar sögu hefði bara verið hlegið
að mér.“
Einari þykir vænt um mömmu
sína og hefur fyrir löngu sætt sig
við fortíðina. „Maður lærir að lifa
með því og skilja að þetta er bara
sjúkdómur. Kannski munu ein-
hverjir lesa þetta og vita að það
er von. Kannski munu aðrir lesa
þetta sem eru að díla við fjöl-
skyldu sem er veik. Það er mjög
erfitt að eiga í samskiptum við
veikt fólk. Mamma verður samt
alltaf mamma mín og það er ekk-
ert sem breytir því. Ef mig vantar
móðurleg ráð þá tala ég við hana
því ég á enga aðra mömmu. Og ég
reyni að styðja hana eins og ég get
svo henni nái að líða vel. Að sjálf-
sögðu þykir mér vænt um hana
og það mun aldrei breytast sama
hvað skeður. Ég geri það sem ég
get til að vera til staðar fyrir hana.
Hún er yndisleg manneskja. Hún
er mjög góð kona og vill öllum vel.
Hún er bara lasin.“
Samkvæmt dómi Héraðs-
dóms Reykjavíkur var móðir
Einars greind með svokall-
aða paranoid schizophrenia
og talið sannað að hún hafi
verið í geðrofi þegar atvikið
átti sér stað.
Fréttablaðið hafði
samband við Halldóru
Jónsdóttur, yfirlækni á
bráðageðdeild Landspítal-
ans, og bað hana að útskýra fyrir lesendum geðrof og
schizophreniu, öðru nafni geðklofa.
„Geðrof er það að missa tengslin við raunveru-
leikann. Fólk getur haft ranghugmyndir í geðrofi en það
getur líka haft ofskynjanir, sjónofskynjanir, heyrnar-
ofskynjanir eða annars konar ofskynjanir. Það verður til
nýr raunveruleiki. Þetta er allt eitthvað sem verður til
út frá truflunum á boðefnum í heilanum. Alvarlegasti
geðrofssjúkdómurinn er geðklofi, eða paranoid schizo-
phrenia.“
Halldóra segir að afar sjaldgæft sé að læknast af
geðklofa. „Það eru vissulega til einstaklingar sem
telja sig hafa læknast af geðklofa en við sjáum það
því miður ekki mjög oft. Okkur tekst þó að halda
einkennum mjög vel niðri, með lyfjameðferðum og
öðrum meðferðum. Um fimmtíu prósent þeirra sem
hafa þennan sjúkdóm hafa ekki sjúkdómsinnsæi.
Þetta er bara þeirra raunveruleiki og það reynir mikið
að sannfæra mann um eitthvað [sem það upplifir].
Fyrir tíma geðrofslyfja hvarf fólk inn í geðveikina, þá
var fólk bara lokað inni á geðveikrahælum áratugum
saman.“
Aðspurð hvort það sé algengt að fólk muni ekki
hvað gerist á meðan á geðrofi stendur segir Halldóra:
„Það er mjög einstaklingsbundið hvernig þetta er.
Það eru til einstaklingar sem muna ekki hvað hefur
gengið á en margir muna þetta allt saman. Geðrof er í
raun eitt en geðklofi er alvarlegri. Við gætum öll lent í
geðrofi ef við myndum ekki sofa svo dögum skipti eða
ef eitthvað alvarlegt kæmi fyrir okkur. En okkur myndi
örugglega batna.“
Nærri ómögulegt að fólk læknist af geðklofa
Svo labbaði ég bara
á nærbuxunum allur
út í blóði með svona
stykki af fituvefjum
lafandi úr síðunni.
Ég hugsaði bara um
að ég þyrfti að komast
eitthvert þar sem
ég gæti fundið einhvern
og þar sem ég gæti
hringt á sjúkrabíl.
0
3
-1
2
-2
0
1
5

2
3
:0
0
F
B
0
7
2
s
_
P
0
5
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
3
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
2
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
3
5
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
7
5
3
-B
2
E
C
1
7
5
3
-B
1
B
0
1
7
5
3
-B
0
7
4
1
7
5
3
-A
F
3
8
2
8
0
X
4
0
0
4
B

F
B
0
7
2
s
_
1
7
_
7
_
2
0
1
5
C
M
Y
K