Húnavaka - 01.05.2004, Blaðsíða 47

H Ú N A V A K A
45
að venju mikil alúð lögð í að snyrta og kemba sætin að utan. Áður en
tókst að safna liði og koma nautunum aftur í girðinguna voru þau búin
að rífa flest sætin niður og dreifa heyinu um túnið.
Haustið með lækkandi sól og næturmyrkri og mikilli umferð um veg-
inn meðfram tarfagirðingunni, hafði slæm áhrif á skapsmuni nautanna,
einkum Svartabola. Hann gaf sér æ minni tíma til að bíta en stóð lang-
tímum sarnan öskrandi og hnoðaði og bylti um þúfum og börðum.
Haustið er sérstakur uppskerutími, ekki síst sauðfjárbænda. Ef vel
gengur koma menn gjarnan saman til þess að gleðjast yfir góðri upp-
skeru heyfengs og tímamótum eins og göngum og réttum þegar hvíta-
gull þeirra flæðir um dal og hól á leið sinni um heimaslóð.
f Sólheimum var venja að bændur kæmu saman að afloknum réttum,
lykju úr gangnapelunum og tækju lagið. Stundum var leikið undir söng-
inn á munnhörpu og orgel. Jafnvel þeir sem ekki voru þekktir fyrir söng
eða drykkju áttu söngvatn í pela og sungu með blátærum fjallatenór lög
eins og: „Áfram veginn í vagninum ek ég, inn í vaxandi kvöldskugga
þröng.“ Lag sem stórsöngvarinn Stefán Islandi gerði frægt á sínum tíma.
Söngurinn ómaði út í dimma og kyrra haustnóttina og hefði eflaust
staðið fram undir morgun ef drynjandi bassarómur hefði ekki borist
utan úr myrkrinu svo að alla setti hljóða. Engum duldist hver hér var
mættur en um það hvernig taka ætti á móti honurn voru uppi ýmsar
skoðanir. Sumir töldu réttast að láta hann eiga sig þar til birti af degi en
aðrir að sjálfsagt væri að fylkja þegar liði og reka bolakálf þennan inn í
fjós.
Faðir minn afþakkaði alla aðstoð, að svo stöddu, og sagðist einn ætla
að fara út og freista þess að koma bola í fjósið, honum væri málið skyld-
ast. Ef það gengi ekki og boli réðist á hann myndi hann gefa þeim merki
með húsalugt sem hann kveikti á og tók með sér.
Lítið sást úti í myrkrinu annað en lugtarljósið og flöktandi svartir
skuggar sem hringsóluðu umhverfis það með urrandi bauli og blæstri.
Þeir nálguðust fjósið liægt og að sjá vandræðalaust. Þegar ljósið hvarf inn
um fjósdyrnar önduðu áhorfendur léttar og hafa eflaust fengið sér einn
lítinn í viðbót af tilefninu.
Svartiboli var vel kunnugur í fjósinu, þar hafði hann sérstakan bás,
mun stærri og rammgerðari en aðrir básar voru. Hann hafði verið fóðr-
aður þarna meira en annars staðar í sveitinni þ\’í að margir bændur vildu
losna við að hafa hann í fjósum sínum og borguðu heldur fóðrið fyrir
þann tíma sem þeim bar að fóðra hann.
I fyrstu virtist boli rólegur í fjósinu en það stóð ekki lengi. Þar kom að
því að konurnar sem sáu um mjaltirnar neituðu að fara í fjósið ef boli
væri hafður þar áfram.
Ur vöndu var að ráða, ekki var komist hjá því að mjólka kýrnar og fáir
eða engir aðrir tilbúnir að taka það verk að sér. Var þá farið með bola úr
fjósinu og honum komið fyrir í hesthúsi uppi á hólunum skammt frá