Húnavaka - 01.05.2004, Page 50

48
HUNAVAKA
Þorleifur fékk lánaða stóra selabyssu, sennilega no. 12, hjájóni Smyrli
Stefánssyni sem var annálaður veiðimaður. Jón tók að sér að hlaða sér-
hönnuð haglaskot í byssuna með miklu púðri og stórum höglum sem
hann kallaði rennilóð. En hann neitaði með öllu að veita frekari aðstoð,
kvaðst vera veiðimaður en enginn slátrari. Þá höfðu þeir einnig aðra
hlaðna byssu við hendina ef sú stóra dygði ekki.
Bjartur og stilltur haustdagur rann upp, ekki ólíkur öðrum slíkum
nema að nú skyldi ógnvaldurinn mikli, Svartiboli, lagður að velli. Auk
þeirra fyrrtöldu við verkið voru tveir ungir vinnumenn þeirra. Ollum
börnum og unglingum bæjarins var bannað að fylgjast með en margir
gluggar og gáttir bæjarins vissu fram á hlaðið sem erfitt reyndist að byrgja
fyrir forvitnum augum.
Boli var spakur þegar hann var sóttur í hesthúsið og leiddur á bæjar-
hlaðið. Þar var stór hestasteinn hálfur í jörðu sem hann var bundinn við
með hálsbandi og öðru bandi í hringinn í miðsnesinu. Þegar boli sá að
hér stóð eitthvað annað til en hann átti að venjast, trylltist hann alveg og
öskraði ógurlega. Hvít froða og blóð rann fram úr honum niður á hesta-
steininn, sem hann lyfti upp og hristi eins og ekkert væri en hann var að
minnsta kosti eitt tonn að þyngd. Steinn þessi jjjónaði sama hlutverki og
aðrir liestasteinar á bæjarhlöðum en Jiaö var að binda við hann hesta um
skamman tíma. En líkur voru taldar á þ\4 að hann hafi einnig verið not-
aður sem blótsteinn á heiðnum tíma þ\ í að í hann að ofan hafði verið
höggvin hringlaga skál sem tekur um hálfan lítra af vökva.
Þegar boli fann að böndin héldu lagðist hann niður á framfæturna
með hausinn undir sér og skeytti skapi sínu á steininum. Ekki var þessi
aðstaða heppileg fyrir þann sem á byssunni hélt en að því kom að boli
leit upp og skotið reið af. Þegar það gerist er oftast enginn viðstaddur
viðbúinn því nema ef til vill sá sem um gikkinn heldur. Hár hvellur svo
rúður bæjarins skulfu og svartur púðurreykur huldi vettvanginn.
Þeir sem fj'lgst höfðu með úr fjarska sáu óglöggt hveiju fram fór. Þeg-
ar birti til sást að Svartiboli var dauður, hafði fallið yfir hestasteininn og
mennirnir voru að bisa honum til svo að hægt væri að ná risavöxnu höfð-
inu frá bolnum. Rauðbrúnt blóðið rann í stríðum straumi eftir bæjar-
hlaðinu út í sölnað grasið þar sem það dreifði úr sér.
Ef til vill var Svartiboli ekki eins slæmur og talið var en stærðin og útlit-
ið gerði hann ógnvekjandi. Hann varð allra nauta elstur og hefur eflaust
kynnst mörgu misjöfnu af eigendum sínum. í nautgriparækt voru naut
helst ekki felld fyrr en reynsla var komin á dætur jjeirra til mjólkurfram-
leiðslu.
Ekki sést í bókum búnaðarfélagsins hvernig dætur þeirra nauta sem
það átti reyndust en ætla má að Svartiboli hafi verið gott kynbótanaut
jtar sem hann var notaður lengi þrátt fyrir erfiðleika í umgengi. Um dæt-
ur hans var sagt að þær værn tuttugu marka kýr en langstæðar.
Svartiboli var með allra stærstu nautum og síðari árin kominn með