Dagblaðið Vísir - DV - 07.01.2009, Blaðsíða 10

HREMMINGAR YFIRVOFANDI
miðvikudagur 7. janúar 200910 Neytendur
Átján milljóna króna húsnæðislán sem
tekið var fyrir ári hefur hækkað um 2,2
milljónir í formi verðbóta. Hækkunin verður enn meiri á næsta
ári á sama tíma og mikið verðfall er yfirvofandi á húsnæðismark-
aði. Eftir ár munu um fjórar milljónir skilja að lánið og verðgildi
íbúðarinnar. Lilja Mósesdóttir, doktor í hagfræði, ráðleggur þeim
sem eru í greiðsluvanda að selja ef þess er nokkur kostur. Sig-
urður Helgi Guðjónsson, formaður Húseigendafélagsins, segir
hremmingar í vændum.
Verðbólgan hefur gert það að verk-
um að 18 milljóna króna lán sem tek-
ið var í janúar 2008 verður eftir eitt
ár 4,8 milljónum króna hærra; mun
standa í 23 milljónum.
Verðfall á húsnæðismarkaði er
þegar hafið. Markaðsvirði húsnæð-
is sem í fyrra var 22,5 milljónir mun
eftir ár standa í 19 milljónum króna.
Niðurstaðan af þessum útreikning-
um verður eftir eitt ár sú að 4 millj-
óna króna bil hefur myndast. Mark-
aðsvirði húsnæðisins verður sum sé
4 milljónum lægra en lánið sem á því
hvílir.
Hafa ber í huga að Seðlabankinn
spáir að húsnæðisverð muni lækka
um 17 prósent til viðbótar árið 2010
þannig að þá mun bilið að líkindum
aukast enn frekar.
Fyrstur kemur fyrstur fær
„Já, ég myndi ráðleggja fólki að reyna
að selja, sérstaklega ef það væri búið
að missa vinnuna,“ segir Lilja Mós-
esdóttir, doktor í hagfræði, aðspurð
hvort fólk sem horfir fram á greiðslu-
vandræði ætti að freista þess að selja,
jafnvel þó á undirverði sé. Hún bend-
ir þó á að aðstæður fólks séu misjafn-
ar og að eftirspurn eftir fasteignum
sé afar lítil um þessar mundir. „Það
eru litlar líkur á að þú getir selt nema
þú eigir söluvænlega íbúð. Það geta
auðvitað ekki allir selt en þetta er
svolítið spurning um að vera fyrstur,“
segir hún en samkvæmt heimasíðu
Fasteignaskrár Íslands hefur hreyf-
ing á fasteignamarkaði ekki verið
minni í mörg ár. Hann er þó ekki al-
veg frosinn.
13% verðbólga dýr
Sá sem í janúar 2008 tók 18 milljóna
króna húsnæðislán hjá Íbúðalána-
sjóði til 40 ára skuldaði ári síðar tæp-
ar 20,2 milljónir, samkvæmt reiknivél
á heimasíðu Íbúðalánasjóðs. Verð-
bólgan á ársgrundvelli var á nýliðnu
ári 13 prósent en miðað er við 5,4
prósent vexti. Ef verðbólgumarkmið
Seðlabankans fyrir árið 2009 nær
fram að ganga verður hér 14,1 pró-
sent verðbólga að meðaltali á þessu
ári. 20,2 milljóna króna lán mun á
árinu 2009 hækka um 2,6 milljónir
króna.
200 þúsunda hækkun á mánuði
Eftir stendur að á tveimur árum,
eða frá janúar 2008 til janúar 2010,
munu verðbætur 18 milljóna króna
húsnæðisláns nema 4,8 milljónum
króna og lánið mun standa í tæp-
um 23 milljónum. Í hverjum mánuði
hefur húsnæðislánið því hækkað um
200 þúsund krónur. Ef mánaðarleg
afborgun er í dag 161 þúsund krónur,
að áðurnefndum forsendum gefn-
um, verður mánaðarleg afborgun
eftir eitt ár 182 þúsund krónur.
Athyglisvert er að skoða að ef
verðbólga yrði 14,1 prósent út allan
lánstímann myndi lántakinn á þess-
um 40 árum samtals greiða tæpa 2
milljarða króna til sjóðsins. Ef Seðla-
bankinn næði verðbólgumarkmiði
sínu strax, sem er 2,5 prósent, myndi
lántakandinn samtals greiða 87 millj-
ónir á lánstímanum.
Nemur fullum mánaðarlaunum
Lánið hækkar eins og áður sagði um
200 þúsund krónur á mánuði. Til
að setja þá upphæð í samhengi má
benda á að meðalmánaðarlaun full-
vinnandi Íslendinga árið 2007 voru
330 þúsund krónur fyrir skatta. Ef
miðað er við að útborguð laun séu
60 prósent af heildarlaunum eru út-
borguð meðallaun rétt um 200 þús-
und krónur.
Lækkar um 13% á þessu ári
Samkvæmt Hagstofu Íslands lækk-
aði húsnæðisverð að meðaltali um
rétt tæp 3 prósent frá janúar 2008 til
desember 2008 en upplýsingar um
vísitöluna nú í janúar liggja ekki fyr-
ir.
Ef einstaklingurinn hefur tekið
18 milljóna króna lán í janúar í fyrra,
með lánshlutfallið 80 prósent, hef-
ur íbúðin að líkindum kostað 22,5
milljónir. Lækkun að nafnvirði um 3
prósent þýðir að íbúðin hefur lækk-
að í verði um 675 þúsund krónur og
stendur þá í 21,8 milljónum króna.
Í nýjasta riti Seðlabankans um
peningamál er því spáð að húsnæð-
isverð lækki að nafnvirði um tæp-
lega 13 prósent á næsta ári. Húsnæð-
ið mun því eftir eitt ár, í janúar 2010,
standa í rétt tæplega 19 milljónum
króna. Gangi þetta eftir hefur verð-
mæti húsnæðisins lækkað um 3,5
milljónir króna.
Lánsfé ýtt að fólki
Í júní kynnti Jóhanna Sigurðardótt-
ir félagsmálaráðherra aðgerðir þar
sem fólki var auðveldað að taka lán
fyrir ódýrum íbúðum. Ríkið hóf þá að
lána bönkunum fé svo þeir gætu lán-
BALDUR GUÐMUNDSSON
blaðamaður skrifar baldur@dv.is
Húsnæðislánið hækkar
um 200 þúsund á mánuði
Formaður Húseigendafélagsins
spáir hremmingum næsta haust.
MYND SiGtRYGGUR ARi
Fólki ráðlagt að reyna að selja Lilja mósesdóttir hagfræðingur ráðleggur þeim að
selja sem það geti. Þó séu ekki margir í þeirri stöðu.
MYND KRiStiNN MAGNúSSON
DV Fréttir
mánudagur 16. júní 2008 9
TAPA FIMMTUNGI AF ÍBÚÐARVERÐI
Frosinn íbúðamarkaður Þegar jafnfáir kaupsamningar
eru gerðir og undanfarnar vikur er nauðsynlegt að taka
tillit til fleiri þátta til að leggja mat á markaðinn.
Íbúðalán
Við lántöku Eftir 12 mánuði
íbúðalánasjóður 18 milljónir* 19,03 milljónir
Sparisjóðurinn 7 milljónir** 7,59 milljónir
alls 25 milljónir 26,62 milljónir
Hækkun á láni 1,62 milljónir
* 5,7% VExtir Hjá íbúðalánaSjóði án uppgrEiðSlugjaldS
* 8,4% VExtir Hjá SpariSjóðnum án uppgrEiðSlugjaldS
12 próSEnta VErðbólga Er Viðmið í báðum dæmum
íbúðarverð í júní 2008 25 milljónir
Verðgildi íbúðar í júní 2009*** 23,25 milljónir
Skuldir umfram verðgildi á 12 mánuðum 1,75 milljónir
tap vegna kaupanna (Hækkun á láni + skuldir umfram verðgildi) 3,37 milljónir
*** miðað Við Spá grEiningadEilda um 7% lækkun faStEignaVErðS
Íbúar og sumarhúsaeigendur við
Laugarvatn eru margir ósáttir við
að framkvæmdir við nýja og endur-
bætta gufubaðsaðstöðu eru enn ekki
hafnar. Áætlað var að um það bil
750 fermetra glæsileg heilsulind við
gufubaðið yrði tekin í notkun í apríl á
þessu ári, en ljóst er að framkvæmd-
in mun tefjast um að minnsta kosti
ár. Nokkuð er síðan hinu fornfræga
gufubaði á Laugarvatni var lokað og
aðstaðan var rifin til þess að fram-
kvæmdir gætu hafist. Íbúi á Laug-
arvatni sagði í samtali við DV að sér
fyndist það hneyksli að svona væri í
pottinn búið.
Það er fyrirtækið Gufa ehf. og Bláa
Lónið sem standa að framkvæmd-
unum við Laugarvatn og samkvæmt
upplýsinum hleypur kostnaðurinn á
hundruðum milljóna. Kristján Ein-
arsson, formaður Gufu ehf., sagði í
samtali við DV að tafir hefðu orðið
á framkvæmdinni, en vildi að öðru
leyti lítið tjá sig um málið. Hafþór
Guðmundsson hjá Hollvinasamtök-
um Gufubaðsins segir rétt að íbúar
og aðrir vegfarendur við Laugarvatn
hafi lýst yfir óánægju sinni með að
framkvæmdirnar hefðu tafist í ljósi
þess að sú leið hafi verið valin að rífa
gömlu aðstöðuna, svo gufuhverinn
er nú ónothæfur. „Þetta er gríðarlega
stór framkvæmd og hleypur á hundr-
uðum milljóna króna.“ Hann segir
stefnt að því að taka fyrstu skóflus-
tunguna á næstu dögum, en málið
hafi tafist af margvíslegum ástæðum.
Teikningavinnan við mannvirkið hafi
verið flóknari en gert var ráð fyrir í
upphafi. „Við ætluðum að byrja síð-
asta haust, en það er nokkuð síðan
að það varð ljóst að við myndum ekki
ná að klára mannvirkið á réttum tíma
og því var ákveðið að fresta þessu um
eitt ár.“ valgeir@dv.is
Gufubaðið ári á eftir áætlun
Bláa Lónið ráðgert er að heilsulindin við
laugarvatn verði að fyrirmynd bláa
lónsins. Enn hafa framkvæmdir ekki hafist.
Komin í Kilju
„Fantaskemmtileg“
- Sigurður G. Tómasson,
Útvarp Saga
„Sjaldgæf
nautn að lesa
þessa bók“
- Þráinn Bertelsson,
Fréttablaðið
„Við eigum öll að
lesa þessa bók.“
- Guðfríður Lilja Grétarsdóttir,
varaþingmaður
 



 
Linnetsstíg 2, Hafnarrði, sími 551 0424
Seyma
Ítilefni17.júnigefumvið
25til40%afslátt
afbarnafatnaði,
stærðirtveggjatiltólfára.
Ekki er í neinum tengslum við raun-
veruleikann að tala um hækkun
fasteignaverðs þrátt fyrir að vísitala
íbúðaverðs hafi hækkað um hálft
prósent á milli mánaða. Þegar tekið
er tillit til verðbólgu er ljóst að fast-
eignaverðið fer áfram lækkandi að
raunvirði. Ásgeir Jónsson, forstöðu-
maður greiningadeildar Kaupþings,
segir að vísitalan hagi sér undarlega
þegar lítil velta sé á markaðnum.
Þau misvísandi skilaboð sem hún
gefur nú eru dæmi um það.
Ekki raunhæf viðmið
Vísitala íbúðaverðs hækkaði um
hálft prósent í maímánuði. Mikið
hefur verið gert úr þessu, sérstak-
lega af þeim sem byggja afkomu
sína á fasteignaviðskiptum. Á sama
tíma jókst þó verðbólgan um tæp
1,4 prósent. Raunlækkun fasteigna-
verðs á milli mánaða er því um 0,9
prósent.
Þegar litið er lengra aftur í tím-
ann sést að vísitala íbúðaverðs
lækkaði mjög mikið í apríl, um 1,8
prósent. Mánuðinn áður hafði lækk-
unin verið minni, eða 0,4 prósent.
Með hliðsjón af því hversu stórt
stökk lækkunin tók í apríl þurfa ekki
að vera tíðindi að hún hækki örlítið
aftur tímabundið.
Kaupsamningum fækkar um
hundruð
„Það er biðstaða á fasteigna-
markaði,“ segir Ásgeir og bendir á
að þegar viðskiptin eru lítil þarf ekki
marga samninga til að skekkja töl-
una.
Rúmlega 200 færri kaupsamn-
ingar voru þinglýstir á höfuð-
borgarsvæðinu aðra vikuna í
júní miðað við sama tíma
í fyrra. Aðra vikuna í
júní voru 47 kaup-
samningar þing-
lýstir en fyr-
ir ári voru
þeir 252. Heildarveltan var rétt tæp-
ir 1,3 milljarðar króna en var tæpir
6,9 milljarðar króna á sama tíma í
fyrra.
Skekkir niðurstöðuna
Ásgeir segir vísitölu fasteigna-
verðs ekki gæðaleiðrétta, það er
leiðréttir ekki fyrir atriði sem
hafa áhrif á gæði íbúðar-
húsnæðis. Fjölbýlis-
húsnæði á ódýrum og lítt eftirsótt-
um stað fer því inn í hana á sama
hátt og lúxusíbúðir miðsvæðis.
Ásgeir tekur dæmi af hruni á fast-
eignamarkaði árið 1993. Þá sýndu
mælingar að meðallaun bygginga-
verkamanna hækkuðu á sama tíma
og byggingariðnaðurinn var á nið-
urleið. Ástæðan fyrir þessu var sú að
þegar engin verk var að fá var hand-
löngurum sagt upp störfum. Þannig
stóð fasti kjarninn eftir hjá fyrirtækj-
unum og skekkti meðaltalið því ekki
var leiðrétt fyrir þessa breytingu.
Litlar breytingar í sumar
Undanfarnar vikur hafa viðskipti
með litlar eignir verið algengastar,
meðal annars vegna þess að fæstir
fá lán vegna þeirra stærri. Almennt
er fermetraverð minni eignanna
hærra og bætist það því við til að
skekkja heildarmyndina.
Þegar jafnfáar eignir skipta
um hendur og raun ber vitni
þarf síðan ekki marga sölu-
samninga til að hafa
mikil áhrif, ýmist
til hækkunar
eða lækkun-
ar vísitöl-
unnar.
Óvissa
um framhald-
ið einkennir
fasteignamark-
aðinn um þess-
ar mundir. Ás-
geir býst ekki við
að miklar breyting-
ar eigi sér þar stað
í sumar. Til að
markaðurinn
fari af stað
þarf ákveðnar breytingar í efna-
hagsumhverfinu, og þar fara vaxta-
lækkanir, styrking á gengi krónunn-
ar og lækkun á verðbólgu fremstar
í flokki. Mögulega þurfa þó frekari
lækkanir fasteignaverðs að koma til
áður en breytinga verður vart.
Útlitið á fasteignamarkaði er
hins vegar ekki bjart. Spáð er allt að
14 prósenta verðbólgu á næstunni,
íbúðafjárfesting hefur dregist veru-
lega saman og almennt er snögg
kólnun í efnahagslífinu. Þegar þetta
leggst ofan á þá staðreynd að fast-
eignaverð hefur hækkað gríðarlega
frá árinu 2004 er líklegasta útkoman
enn frekari lækkun á fasteignaverði,
líkt og Seðlabankinn hefur spáð.
mánudagur 16. júní 20088
Fréttir DV
„Vísitalan hegðar sér
undarlega ef það er lítil
velta á markaðnum.“
ErLa HLynSdóttir
blaðamaður skrifar: erla@dv.is
F r j á l s t , ó h á
ð d a g b l a ð
Fimmtudagur 17. janúa
r 2008 dagblaðið vísi
r 11. tbl. – 98. árg. – ver
ð kr. 295
ekki kaupa íbúð
blásið til sóknaR á vatnsleysustR
önd:
berjast
>> Landsmenn ættu að vara
st að kaupa sér húsnæði á n
æstunni. Þetta er álit viðmæ
lenda DV sem leggja mat á f
asteignamarkaðinn í dag. Ve
rðbólga, háir vextir og vísbe
ndingar um að
fasteignaverð haldi ekki í við
verðbólgu á næstunni er m
eðal þess sem gerir húsnæð
iskaup óráðleg í dag. Þá er lá
glaunafólk sérstaklega hvat
t til að bíða nokkuð með að
kaupa sér
íbúðarhúsnæði, alla vega þa
ngað til stjórnvöld hafa ákve
ðið hvort og þá hvernig þau
komi til móts við fólk vegna
stöðunnar á fasteignamark
aði.
fréttir
bjargaði
mömmu
Háklassa
djass á nasa
>> „Þetta eru allt mjög uppt
eknir
menn og allir í hálfgerðum
meistaraflokki,“ segir Björn
Thoroddsen um félaga sína
í Cold
Front. Hljómsveitin heldur t
ónleika
á Nasa um helgina. Hljómsv
eitin er
að verða fimm ára en þetta
er í
fyrsta skipti sem hún spilar á
Íslandi.
Forsíða DV 17. janú r dV varaði við
yfirvofandi kreppu á fasteignamarkaði
í janúar síðastliðnum. á hálfu ári hefur
kaupandi venjulegrar íbúðar tapað 2,5
milljónum króna.
Verðgildi íbúðar minnkar
íbúðarverð janúar 2008 25 milljónir
Verðrýrnun vegna lækkunar íbúðar* - 625 þúsund
Verðrýrnum vegna verðbólgu** - 1,83 milljónir
Verðgildi íbúðar nú 22,54 milljónir
Tap á íbúðarkaupum frá áramótum 2,46 milljónir
* íbúðaVerð hefur lækkað 2,5 prósenT frá áramóTum.
** Verðbólga hefur aukisT um 7,3 prósenT frá áramóTum.
Vafasöm vísitala ásgeir jónsson segir vísitölu
fasteignaverðs ekki alltaf gefa rétta mynd af
markaðnum. Vísitalan nú sýnir verðhækkun á
fasteignamarkaði en í raun halda lækkanir áfram.
„Við vonum að þeir sem eru sjá-
andi geti þarna fengið smá nasasjón
af því að vera blindir. Þarna getur
fólk upplifað hvernig það er að sjá
ekki og borðað og drukkið í myrkr-
inu,“ segir Bergvin Oddsson hjá
Ungblind, ungmennadeild Blindra-
félags Íslands. Hann er einn af fimm
blindum og sjónskertum ungmenn-
um sem þjóna til borðs á myrkvuðu
kaffihúsi í sumar.
Kaffihúsið verður opnað í húsi
Blindrafélagsins í Hamrahlíð á þjóð-
hátíðardaginn og verður opið til 20.
júlí. Hægt verður að gæða sér á kaffi,
bakkelsi, súpu og léttum sérréttum
á kaffihúsinu. Allt verður þar með
hefðbundnum hætti, nema hvað að
enginn sér nokkurn skapaðan hlut.
Myrkvuð kaffihús sem þessi eru
víða í erlendum stórborgum og yf-
irleitt eru það blindir sem þjóna til
borðs enda hægara sagt en gert fyrir
aðra að rata í myrkrinu.
Löngum hefur verið talað um að
með því að útiloka eitt skilningar-
vit eflist önnur og því er það sérstök
upplifum fyrir hina sjáandi að borða
í kolsvarta myrkri.
Bergvin talar sérstaklega um
þekkt myrkvað veitingahús í Berlín
og er fyrirmyndin óbeint sótt þang-
að. Ekkert ungmennanna hefur þó
komið þangað.
Auk þess að veita almenningi
nýja sýn inn í heim blindra miðar
þetta verkefni Ungblindar að því að
búa til sumarstörf fyrir blind ung-
menni. Verkefnið er unnið í sam-
vinnu við Hitt húsið og bensínstöð
Orkunnar, en Ungblind hefur síð-
ustu sumur tekið sérstaklega á að-
gengismálum blindra í samstarfi
við Hitt húsið. Orkan styrkir starfið
síðan með bakkelsi og segir Bergvin
að hendinni verði ekki slegið á móti
fleiri styrkjum af því tagi.
Seinna í dag afhendir Ungblind
hvatningarverðlaun þeim sem þyk-
ir hafa skarað fram úr í starfi fyrir
blind ungmenni.
erla@dv.is
Blindir þjónar á myrkvuðu kaffihúsi
ný sýn
bergvin Oddsson ætlar að
opna augu þeirra sjáandi fyrir
veröld blindra í sumar.
16. júní 2008
F r j á l s t , ó h á ð d a g b l a ð
Fimmtudagur 27. ma s 2008 dagblaðið vísir 56. tbl. – 98. árg. – verð kr. 295
besta rannsóknarblaðamennska ársins
„Reynið eftiR fRemsta megni að bíða,“ segiR foRmaðuR neytenda:
Jón vill
reka
Davíð
Þið tapið
milljónum
á íbúðinni
fréttir
>> Íslenskur læknir lumar á beinagrind sem
honum áskotnaðist fyrir mörgum árum eftir
að hundurinn hans hafði fundið til eitt og eitt
bein. Hann segir hana hluta af fjölskyldunni
og hefur meðal annars notað hana til að
hræða börnin sín þegar þau hafa verið óþæg.
Skrifar
bók
á biðlaunum
Verktakar bjóða 95% lán
fyrirsjáanlegt tap gríðarlegt
fókuSdV Sport
5 milljóna tap
læknir agar
börn með
beinagrind
>> Ólafur Jóhannesson
landsliðsþjálfari boðaði
mikinn varnarleik þegar
hann tók við starfinu.
Hann stóð svo sannar-
lega við stóru orðin í gær
þegar Ísland lagði
Slóvakíu ytra 2-1. Íslenska
liðið varðist af kappi og
uppskar eftir því. Gunnar
Heiðar Þorvaldsson og
Eiður Smári Guðjohnsen
skoruðu mörk Íslands með
skömmu millibili.
íSlenSkur
Sigur
27. mars 2008
DV Neytendur
fimmtudagur 17. janúar 2008 11
íða
þróun ÍBÚÐAVErÐS Á HÖFuÐBOrGArSVÆÐInu
- FrÁ jAnÚAr 1998 tIl dESEmBEr 2007
Fjölbýli
Sérbýli
400
350
300
250
200
150
100
50
jan. 1998 jan. 1999 jan. 2000 jan. 2001 jan. 2002 jan.
2003 jan. 2004 jan. 2005 jan. 2006 des. 2007
Grétar jónasson
„Þeir sem eru að kaupa sína fyrstu
íbúð í dag þurfa vissulega á aðstoð
að halda,“ segir Grétar Jónasson,
framkvæmdastjóri Félags fasteigna-
sala, um hvort hagstætt sé að kaupa
íbúð eins og markaðurinn stend-
ur í dag. „Félagsmálaráðherra er að
vinna í því að finna úrbætur fyrir þá
sem eru tekjulágir eða vilja kaupa
sína fyrstu íbúð,“ bætir hann við og
segir að ástæðan sé miklar hækkan-
ir á undanförnum árum. Hann mælir
með að fólk bíði og sjái hvað stjórn-
völd gera.
Bjartsýnar spár
Lækkandi verðbólga, góðar at-
vinnuhorfur og jákvætt efnahagslíf
telur Grétar vera fram undan. Hann
telur niðursveiflur ekki verða miklar
og segist ekki hafa orðið var við að
íbúðaverð hafi farið lækkandi. Hins
vegar hafi dregið verulega úr hækk-
unum. „Ég finn fyrir smá jafnvægi
en það eru undantekningar ef íbúðir
eru að lækka eitthvað. Það eru ákveð-
in svæði sem eru að lækka. Það eru
íbúðir á jaðarsvæðum þar sem fólk
keypti íbúðir dýru verði. Þær íbúðir
gætu lækkað hvað mest á næstunni.
Á grónum svæðum og miðsvæð-
is gætu íbúðir hækkað örlítið. Þetta
er að verða svipað og í stórborgum
erlendis að íbúðir miðsvæðis séu
þrisvar sinnum dýrari en í úthverf-
um,“ segir Grétar og bætir því við að
hann sjái hrun ekki í kortunum.
láglaunafólk í klípu
„Það verður þungur baggi að bera
fyrir þetta unga fólk, sem er að hugsa
sér að kaupa íbúð, að taka lán. Ég segi
að það eigi að bíða um tíma,“ segir
Grétar enn fremur. Hann er handviss
um að sú ákvörðun sem félagsmála-
ráðherra tekur hafi áhrif á framgang
mála á næsta ári. Margt fólk leitar til
hans um ráð varðandi íbúðarkaup og
ráðleggur hann því hið sama. „Það er
margt sem stjórnvöld gætu gert, til
dæmis hafa lægri vexti fyrstu fimm
árin eða lægri vexti ef maður er að
kaupa sína fyrstu íbúð. Ég hef trú á
Jóhönnu Sigurðardóttur og að hún
eigi eftir að bæta stöðu láglaunafólks
svo það fái þak yfir höfuðið,“ segir
Grétar.
Komið til móts við fólk
Grétar segir frá því að fyrir um
fimmtán árum voru rýmri kjör fyr-
ir fólk sem var að kaupa sínu fyrstu
íbúð. Fólk fékk til að mynda við-
bótarlán á lægri vöxtum. Húsnæð-
ismál hafa verið skilgreind sem eitt
af því sem var fólki lífsnauðsynlegt.
„Grunnþættir þjóðfélagsins eru þeir
að fólk eigi að geta fengið mennt-
un, heilbrigðismál séu í lagi og allir
eiga að geta eignast þak yfir höfuð-
ið. Þessir hópar hafa fengið aðstoð
í gegnum tíðina en slíkt er ekki fyr-
ir hendi í dag. Stjórnvöld hafa sé
um þetta og er ég nú spenntur að
sjá hvernig þau bregðast við þeim
vanda að lágtekjufók og ungt fólk
geti hreinlega ekki keypt sér íbúð,“
segir Grétar að lokum.
„Það verður �un��
ur �a���� að �era �yr��r
�etta un�a �ólk, sem er
að hu�sa sér að kaupa
í�úð, að taka lán.“
Grétar jónasson Vongóður
um að láglaunafólk og ungt fólk
fái aðstoð við íbúðakaup.
ÁSdÍS BjÖrG jóHAnnESdóttIr
blaðamaður skrifar: asdisbjorg@dv.is
Ekki kaupa strax
neytendur
fimmtudagur 17. janúar 200810
Neytendur DV
neytendur@dv.is umsjón: Ásdís Björg jóhannesdóttir
Góður
kjúklingur
í Nóatúni
„Ég og kærastan mín keyptum
heilan grillaðan kjúkling í
nóatúni í grafarholti um daginn
og við vorum mjög ánægð með
hann. Við keyptum spínat með
og þetta var ekki eins dýrt og ég
hélt og bragðaðist líka alveg
frábærlega. Við vorum mjög
ánægð með þetta og þetta var í
fyrsta skipti sem við keyptum
heilan kjúkling og svo er líka
hægt að nýta sér afgangana
daginn eftir,“ segir Curver
thoroddsen tónlistarmaður.
Elda stóran
skammt og
frysta
Á nýju ári fara flestir að spá í
budduna og hvernig hægt er að
komast til móts við hana eftir
velmegun jólanna. matarkostn-
aður er oft stór hluti af
útgjöldum heimilisins.
útivinnandi fólk þarf oft að bæta
við kostnaði við hádegisverð.
gott ráð við því er að elda mat
sem hægt er að frysta. Það gæti
til dæmis verið lasagna,
grænmetisréttur, eða kjötpott-
réttur. Þetta eru matartegundir
sem gott er að skipta niður í
smærri einingar og setja í plast-
eða álbox. Þarna er hægt að fá
vikuskammt af hádegismat til að
taka með sér í vinnuna.
Lastið fá íslenskir bankar og
sparisjóðir, sem þrátt fyrir
samkeppni rukka ennþá
seðilgjöld, útprentunargjöld og
fit-kostnað, í skjóli úreltra laga
sem nú á loksins að breyta.
neytendur, viðskiptavinir
bankanna, hefðu getað gert ráð
fyrir því að frjáls samkeppni og
einkavæðing bankanna myndi
sjálfkrafa koma þeim til
nútímalegra viðskiptahátta, en
nú er ljóst að þörf var á pólitísku
inngripi.
Ástæða er til þess að bera lof á
indverska veitingastaðinn
Shalimar í austurstræti. Þar er
hægt að fá raunverulegan
indverskan mat á þægilegu verði.
Ef fólk passar sig á því að halda
sig við rétti dagsins er hægt að
snæða dægilegan indverskan
mat á verði sem er sambærilegt
við það sem skyndibiti kostar hér
á landi. annað er reyndar uppi á
teningnum ef annað er pantað á
matseðlinum, sem kannski er
bara sanngjarnt.
lastið
lofið
Betra að Bí
Ásdís Kristjánsdóttir,
greiningardeild Kaupþings
Jón Bjarki Bentsson,
greiningu glitnis
Kristrún T. Gunnarsdóttir,
greiningardeild Landsbankans
Lækkar að raunvirði
Er þetta góður tími til að kaupa sér íbúð?
„Já og nei. Það er erfitt að meta það. Það fer al-
farið eftir aðstæðum fólks. Að okkar mati er kóln-
un hafin á fasteignamarkaði sem meðal annars
endurspeglast í minnkandi veltu á fasteigna-
markaði. Erfiðara aðgengi að lánsfé og háir vextir
eru þeir þættir sem einkum hafa dregið úr um-
svifum á fasteignamarkaði. Við gerum þó ekki
endilega ráð fyrir nafnvirðislækkun á árinu. Hins
vegar getur svo farið að eignir í ákveðnum hverf-
um á höfuðborgarsvæðinu gætu lækkað að nafn-
virði. Að okkar mati mun markaðurinn þó ekki
halda í við verðbólgu og íbúðaverð gæti því lækk-
að að raunvirði á þessu ári.“
Hvernig hefur lækkun á fasteignamark-
aði áhrif á þá sem keypt hafa á háum
lánum?
„Verðtryggð lán eru algengustu form íbúðalána
hér á landi, um 70 prósent af skuldum heimila
eru til að mynda verðtryggð lán. Þegar verðbólga
mælist hækkar höfuðstóllinn á slíkum lánum
en á síðustu misserum hefur talsverð verðbólga
mælst hér á landi. Þrátt fyrir að höfuðstóllinn
hækki breytist greiðslubyrði slíkra lána ekki mik-
ið þar sem hún dreifist yfir langan tíma. Ef verð
eignar lækkar að nafnvirði, þá getur það gerst að
höfuðstóll láns mælist hærri en markaðsverðið.
Húsnæðisliðurinn í vísitölu neysluverðs vegur þó
mjög þungt, eða um 20%, því hefur lækkandi hús-
næðisverð að sama skapi áhrif til að draga úr verð-
bólgunni.“
Hvar er líklegast að húsnæðisverð haldist
og hvar er lækkun líklegust?
„Almennt er það í þeim hverfum þar sem mest
er framboðið sem verð lækkar fyrst en þetta eru
oft hverfi á jaðri höfuðborgarsvæðisins þar sem
ný hverfi eru að rísa. Að sama skapi er gjarnan
minna framboð af eignum nær miðkjarna og af
þeim sökum eru þau svæði líklegust til að standa
í stað og jafnvel halda áfram að hækka í verði.“
Betra að bíða
Er þetta góður tími til að kaupa sér íbúð?
„Samkvæmt spá okkar er verð á fasteigna-
markaði nú nálægt tímabundnu hámarki. Vís-
bendingar eru um að verðlækkanir séu fram
undan en við spáum um 9 prósenta lækkun fast-
eignaverðs á þessu ári. Það er samt aðeins hluti
af hækkun síðasta árs svo það er alls ekki hægt
að tala um verðhrun. Hvað varðar lánskjör hafa
vextir hækkað mikið frá því í sumar og það er því
ekki eins hagstætt að taka íbúðalán í dag og þeg-
ar vextir voru í lágmarki fyrir tveimur árum. Ég
myndi því segja við þá sem eru í kauphugleiðing-
um að eins og staðan er í dag sé mögulega betra
að bíða og sjá hver þróunin verður á næstunni.“
Hefur lækkun á fasteignamarkaði áhrif á
þá sem keypt hafa á háum lánum að
undanförnu?
„Möguleg lækkun fasteignaverðs er í sjálfu
sér ekki vandamál nema viðkomandi neyðist
til að selja íbúðina og innleysa þar með það tap
sem hefur orðið. Ef íbúðareigandinn ræður við
afborganir lánanna býr hann áfram í íbúðinni
og tapið kemur ekki fram. En það eru helst þeir
sem keypt hafa á allra síðustu mánuðum eða eru
mjög skuldsettir sem finna fyrir því að verð íbúða
lækki. Húsnæði þeirra sem keyptu síðastliðið vor
eða enn fyrr hefur hækkað mikið að undanförnu
og lækkunin myndi þá bara koma á móti þeim
hækkunum, þeir væru því ennþá í plús þrátt fyr-
ir allt.“
Hvar er líklegast að húsnæðisverð haldist
og hvar er lækkun líklegust?
„Við erum ekki með neina sundurliðaða spá
fyrir einstök hverfi en það má búast við því að
lækkunin eigi eftir að verða nokkuð ójöfn. Sér-
býli og stórar eignir munu líklegast lækka mest
auk þess sem íbúðir á jaðarsvæðum gætu lækkað
meira en íbúðir miðsvæðis. Sérbýli hafa hækk-
að meira en fjölbýli að undanförnu og það er því
meira svigrúm til lækkana þar.“
ekki stökkva til og kaupa
Er þetta góður tími til að kaupa sér íbúð?
„Það er erfitt að segja til um það, það fer eft-
ir aðstæðum hvers og eins. Sýnin á markaðinn
sýnir stöðnun og þá er engin ástæða til að óttast.
Ég mæli samt ekki með því að fólk stökkvi til og
kaupi íbúð bara til þess eins að kaupa. Horfurn-
ar eru samt ekki slæmar. Við spáum ekki nafn-
virðislækkun þó að hækkunin milli ára verði að
jafnaði sjö prósent, sem er mikil breyting frá síð-
ustu árum. Það verður lítils háttar hækkun en svo
lækkun eftir það. Það lítur út fyrir að markaður-
inn eigi eftir að standa í stað.“
Hefur lækkun á fasteignamarkaði áhrif á
þá sem keypt hafa á háum lánum að
undanförnu?
„Nei, það eru litlar líkur á því að það gerist
hérna og núna. Við búum við þá stöðu sem gerir
fasteignamarkaðinn okkar til dæmis sterkari en
annarra, öfugt við Bandaríkin og Bretland. Þar
voru margir sem keyptu til að reyna að græða
á. Það orsakaði að lánað var til þeirra sem ekki
höfðu svo greiðslugetu og varð til þess að mark-
aðurinn veiktist. Hér er um annað að ræða, hægt
var á útlánum árið 2006 til húsnæðiskaupa og
reglur þrengdar og það kemur sér vel núna. Það
eru sárafáir held ég sem yrðu í þeirri stöðu að
skulda meira en þeir eiga.“
Hvar er líklegast að húsnæðisverð haldist
og hvar er lækkun líklegust?
„Það mun lækka meira í úthverfunum. Mið-
bærinn er tregur til lækkunar. Séð í niðursveifl-
um eru það helst hverfi eins og Grafarholt þar
sem stóð mikið af fullbyggðum húsum sem voru
of dýr sem lækkuðu síðan fyrst í verði.“
Vefur fyrir neytendur
Vakin er athygli á vef neytendasamtakanna. Þar er brunnur upplýsinga um
alls kyns málefni. meðal efnisflokka eru helstu lög og reglur sem gilda á
neytendasviði, verðkannanir, bréf frá neytendum og athuganir á
matvælum. Þar er einnig hlekkjasafn á langflesta vefi í reykjavík sem
snerta hagsmuni almennings og nöfn og símanúmer stjórnenda þurfi
einstaklingar að leita sér aðstoðar. Slóðin er: http://www.ns.is.
NeytaNdiNN
17. janúar 2008
þriðjudagur 4. desember 200710
Fréttir DV
HÆTT VIÐ
GJALDÞROTUM
LÆkkI HúsnÆÐIsVeRÐ
Ingunn S. Þorsteinsdóttir
Ásgeir Jónsson
„Komi fasteignaverð til með að
lækka má búast við því að mikið
skuldsett heimili lendi í vandræð-
um,“ segir Ingunn S. Þorsteinsdótt-
ir, hagfræðingur hjá ASÍ.
Fasteignaverð á Íslandi hefur
haldist hátt í töluvert langan tíma.
Í Bretlandi og í Danmörku hefur
hins vegar orðið nokkur lækkun
á fasteignaverði á undanförnum
misserum sem hefur gert það að
verkum að skuldsettir einstakling-
ar hafa lent í erfiðleikum og jafnvel
orðið gjaldþrota. Ef fasteignaverð
kemur til með að lækka á Íslandi
gæti það leitt til þess að heilu fjöl-
skyldurnar verði gjaldþrota en til
þess þyrfti verð að lækka umtals-
vert og ástandið þyrfti að vara í
nokkuð langan tíma.
Gæti skapað vandræði
Ingunn segir að áhrif-
in á fólkið í landinu muni
fara eftir því hversu djúp
sveiflan kemur til með
að verða. Það er ef hún
á annað borð kemur.
„Þetta ætti þá til dæm-
is við um ungt fólk sem
hyggur á nám erlend-
is og hefur nýverið
keypt sér íbúð. Þetta
hefði einnig slæm
áhrif á þá sem hefðu
skuldsett eignir sín-
ar. Þá gætu bankarn-
ir þurft að afskrifa
eitthvað af lánum.“
Á tímum banka-
kreppunnar á
Norðurlöndum
á síðasta áratug
þurfti fólk nánast
að borga með fast-
eignum sínum
við sölu. Þá voru
lánin orðin hærri
heldur en verð-
ið sem fékkst fyr-
ir eignirnar en
þetta ástand
var hve alvar-
legast í Nor-
egi og Svíþjóð en
teygði einnig
anga sína til
Danmerkur.
Ingunn segir
að Íslendingar
gætu séð svip-
uð áhrif hér á
landi fari allt
á versta veg.
Góðar aðstæður
Á tíunda áratug síðustu aldar
lentu margir Íslendingar í fjárhags-
erfiðleikum og varla leið sá dagur
að einhver væri ekki úrskurðaður
gjaldþrota. Þá var ástandið á Ís-
landi nokkuð öðruvís en það er í
dag. Þá ríkti stöðnun í hagkerfinu
og Íslendingar voru á leið út úr erf-
iðum tíma. Þetta var í aðdraganda
þess að farið var í byggingu álvers-
ins á Grundartanga. Þá var lítið um
að vera í hag- kerfinu og erf-
itt var að fá hjólin til
að snúast á ný.
„Aðstæð-
urnar
núna
eru
öðruvísi en á þessum tíma. Núna
erum við að koma út úr góðu
tímabili og aðstæður núna eru
að mörgu leyti svipaðar og voru
í kringum aldamótin. Við höfum
auk þess möguleika á að fara í frek-
ari stóriðjuframkvæmdir. Almennt
virðist því ekki ríkja mikil svartsýni
í efnahagskerfinu,“ segir Ingunn.
Komið til að vera
Ásgeir Jónsson, forstöðumaður
Greiningardeildar
Kaupþings, segir
að sú hækkun
sem verið
hefur á fasteignamarkaðnum muni
að öllum líkindum ekki ganga til
baka. Að minnsta kosti ekki
nema að litlu leyti.
Hann segir að
lækkun
húsnæðisverðs komi til af tveimur
orsökum. Annars vegar ef um
offramboð er að ræða á nýjum
eignum og hins vegar ef það kæmi
til harðrar kreppu. „Þetta yrði þá
fyrst og fremst óþægilegt fyrir fólk
sem farið er að skulda meira en
það á og komið með neikvætt eigið
fé. Það getur vissulega verið mjög
óþægileg tilfinning,“ segir Ásgeir.
Segir hann að fyrir fólk sem er í fastri
búsetu ætti lækkun húsnæðisverðs
ekki að hafa nein áhrif. Nýlega
hækkaði Seðlabankinn stýrivexti
sína upp í 13,75 prósent og hafa
margir gagnrýnt vaxtastefnu
bankans. Ásgeir segir að markmið
hækkunarinnar sé að kæla
markaðinn til að gera fólki erfiðara
fyrir að kaupa. „Það má í raun
segja að þeir séu að reyna
að koma í veg fyrir að
fólk kaupi húsnæði. Það
getur verið gott að
kæla markaðinn en
það má ekki frysta
hann. Um leið og
þenslan minnkar
lækka þeir vextina
og markaðurinn
tekur við sér að
nýju.“
EInar Þór SIGurðSSon
blaðamaður skrifar: einar@dv.is
„Þeir einstaklingar
sem þyrftu að selja
eignir sínar af
einhverjum ástæðum
gætu þá lent í
vandræðum.“
rEyKJavíK
Ákvörðun seðlabank-
ans um að hækka
stýrivexti miðar
meðal annars að
því að koma í veg
fyrir að fólk kaupi
sér íbúðir.
Slæm ÁhrIf
ingunn segir að
lækki fasteignaverð
geti það haft slæmar
afleiðingar í för með
sér. sérstaklega fyrir
fólk sem er mikið
skuldsett.
4. desember 2007