Dagblaðið Vísir - DV - 14.08.2009, Blaðsíða 20

20 föstudagur 14. ágúst 2009 fréttir
Halldór Ásgrímsson, þáverandi ut-
anríkisráðherra og formaður Fram-
sóknarflokksins, beitti sér fyrir því
sumarið 2002 að Landsbankinn seldi
einnig Líftryggingafélag Íslands (Lífís)
til S-hópsins ásamt hlut bankans í vá-
tryggingafélaginu VÍS. Landsbankinn
vildi hins vegar halda Lífís eftir sem
eign bankans en lét undan pólitískum
þrýstingi Halldórs og seldi líftrygg-
ingafélagið með VÍS til S-hópsins. Í
S-hópnum voru meðal annarra fyrr-
verandi ráðherra Framsóknarflokks-
ins Finnur Ingólfsson og Ólafur Ólafs-
son kenndur við Samskip. „Það hljóp
pólitík inn í þetta þegar fagaðilarnir
í Landsbankanum vildu fá að halda
Lífís. Þá kom ákveðinn þrýstingur um
að Lífís myndi fylgja með í kaupunum
á VÍS. Það var ætlast til þess að mál-
ið yrði klárað þannig,“ segir heimild-
armaður DV sem vill ekki láta nafns
síns getið.
Samkvæmt heimildum DV voru
pólitísk afskipti Framsóknarflokksins
af VÍS-sölunni að mestu bundin við
söluna á Lífís því Landsbankinn vildi
ólmur annaðhvort kaupa S-hópinn
út úr VÍS eða selja hlut sinn í félag-
inu á tilteknu gengi. Landsbankinn
átti helmingshlut í báðum félögun-
um á móti S-hópnum og hafði annar
aðilinn forkaupsrétt að hlutum hins
ef hann ætlaði að selja. S-hópurinn
hafði því forkaupsrétt að VÍS og Lífís
líkt og Landsbankinn hefði haft ef S-
hópurinn hefði viljað selja sig út úr
félögunum tveimur. Lendingin í mál-
inu varð hins vegar sú að Landsbank-
inn seldi S-hópnum hluti sína í VÍS og
Lífís. Samkvæmt heimildum DV voru
forsvarsmenn Landsbankans ánægð-
ir að selja hlut sinn í VÍS og
töldu að þeir hefðu feng-
ið gott verð fyrir hann,
6,8 milljarða króna á
genginu 24, en hlut-
urinn hafði verið
keyptur fimm árum
áður á 2 milljarða
á genginu 7. Sölu-
verðið var byggt á
vönduðu verðmati
samkvæmt heimild-
um DV.
Salan á VÍS löngum gagnrýnd
Sala Landsbankans á hlut sínum VÍS
árið 2002 hefur löngum verið gagn-
rýnd, meðal annars af Sverri Her-
mannssyni, fyrrverandi bankastjóra
Landsbankans, fyrir það að hafa verið
birtingarmynd helmingaskiptareglu
Sjálfstæðisflokksins og Framsóknar-
flokksins í stjórnartíð þeirra. S-hópur-
inn vildi kaupa Landsbankann, líkt og
kemur fram í gögnum einkavæðingar-
nefndar, en þurfti að sætta sig við að fá
aðeins að kaupa Búnaðarbankann því
forysta Sjálfstæðisflokksins vildi vera í
„talsambandi“ við Landsbankann og
að aðilar tengdir flokknum fengju að
kaupa hann. Lendingin hafi því orðið
sú að eignarhaldsfélag Björgólfsfeðga,
Samson, fékk að kaupa Landsbank-
ann á meðan S-hópur Finns Ingólfs-
sonar og Ólafs Ólafssonar fékk að
kaupa Búnaðarbankann auk þess sem
hann fékk einnig að kaupa bestu eign
Landsbankans, VÍS-hlutinn, á undir-
verði. Hugmyndin er þá sú að ákvörð-
unin um að selja VÍS-hlut Lands-
bankans til þessara tilteknu manna
hafi verið pólitísk og eitt af skilyrðum
Framsóknarflokksins fyrir áframhald-
andi stjórnarsamstarfi við Sjálfstæðis-
flokkinn. Með sölunni frá Landsbank-
anum til S-hópsins var hópurinn
orðinn eini eigandi trygg-
ingafélagsins. Heim-
ildir DV herma hins
vegar að salan hafi
ekki farið
fram al-
veg eins
og Sverr-
ir hef-
ur haldið
fram.
S-hóp-
urinn seldi
VÍS síðan til
eignarhalds-
félagsins Ex-
ista fyrir tæpa 32
milljarða árið
2006. Hlut-
urinn sem
S-hóp-
urinn
keypti
af VÍS
var
því á endanum seldur á meira en tvö-
falt hærra verði en S-hópurinn hafði
keypt hann á.
Fjárlaganefnd tortryggði
VÍS-söluna árið 2005
Fjárlaganefnd Alþingis spurði Ríkis-
endurskoðun tveggja gagnrýninna
spurninga um sölu Landsbankans
á hlut bankans í vátryggingafélag-
inu VÍS til S-hópsins í júní árið 2005.
Þetta kemur fram í svörum Ríkisend-
urskoðunar við spurningum fjárlaga-
nefndar Alþingis, sem Magnús Stef-
ánsson framsóknarmaður stýrði, sem
dagsett er 7. júní 2005. Samantektina
við spurningum fjárlaganefndar er
að finna í gögnum einkavæðing-
arnefndar um söluna á
Landsbankanum og
Búnaðarbankanum
sem forsætisráðu-
neytið veitti fjöl-
miðlum aðgang að
fyrr á árinu. Ljóst
er af samantektinni
að fjárlaganefnd Al-
þingis tortryggði söl-
una á VÍS mjög.
Valgerður var
ekki spurð
um VÍS-
söluna
Í saman-
tektinni,
þar sem
er að finna
svör Rík-
isendur-
skoðun-
ar við 34
spurning-
um fjár-
laganefnd-
ar, er meðal
annars spurt
hvort Rík-
isendurskoðun hafi spurt Valgerði
Sverrisdóttur viðskiptaráðherra um
hennar skoðanir á sölu Landsbankans
þegar einkavæðing ríkisbankanna var
rannsökuð - stofnunin skrifaði skýrslu
um einkavæðingu ríkisfyrirtækja á ár-
unum 1998 til 2003. Í svari Ríkisend-
urskoðunar við þeirri spurningu kem-
ur fram að stofnunin hafi ekki rætt við
Valgerði um söluna á VÍS eftir að hafa
fengið skýringar frá framkvæmda-
nefnd um einkavæðingu um VÍS-söl-
una. Rannsókn Ríkisendurskoðunar
á VÍS sölunni fór því fram án þess að
rætt væri við einn lykilleikmanninn
á bak við söluna, en Valgerður sat í
ráðherranefnd um einkavæðingu og
fulltrúi hennar, Sævar Þór Sigurgeirs-
son, sat í framkvæmdanefndinni um
einkavæðingu.
Úr gögnunum frá Ríkisendurskoð-
un má lesa að fjárlaganefnd Alþingis
hafi þótt það skrítið að ekki hafi ver-
ið rætt við Valgerði út af sölunni á VÍS.
Þetta sjónarmið skýrist hugsanlega
meðal annars af því að að einhverj-
ir í nefndinni töldu pólitískar ástæð-
ur liggja á bak við það að hluturinn í
VÍS var seldur til S-hópsins. Á fundi
fjárlaganefndar þar sem rætt var
um söluna á VÍS kemur segir: „Einn
nefndarmanna sagði afstöðu Ríkis-
endurskoðunar og skýringar á sölu
bankans á hlut sínum í VÍS vera útúr-
snúning í ljósi þess að ríkið hafi átt ráð-
andi þátt [innskot blaðamanns: hlut] í
bankanum. Því blasi við að stjórnvöld
hafi haft puttana í þessari sölu.“ Ann-
ar nefndarmaður ítrekaði að enn væri
skortur á skýringum á VÍS-sölunni og
að niðurstöður Ríkisendurskoðunar
um söluna á VÍS-hlutnum hefðu ver-
ið „mjúkar“, að því er segir í gögnum
einkavæðingarnefndar. Þetta orðalag
þýðir væntanlega að nefndarmaður-
inn hafi ekki fundist Ríkisendurskoð-
un beita sér af fullri hörku í rannsókn-
inni á sölunni á VÍS.
Salan á VÍS ekki tortryggð
Hitt svar Ríkisendurskoðunar sem
snertir söluna á VÍS-hlutnum snýr
að því hvort stofnunin hafi tortryggt
söluna á VÍS frá Landsbankanum.
Af svari stofnunarinnar að dæma er
ekki að sjá að hún hafi tortryggt söl-
una. Í svari Ríkisendurskoðunar kem-
ur fram að stofnunin hafi leitað skýr-
inga á VÍS-sölunni hjá Halldóri J.
Kristjánssyni, þáverandi bankastjóra
Landsbankans, og að hann hafi sagt
að bankinn hefði viljað selja hlutinn
lengi og að hann hefði fengið gott verð
fyrir hann. Sala hlutarins í VÍS hafi
hentað Landsbankanum vel og einn-
ig S-hópnum sem átti hinn helming-
inn í VÍS á móti bankanum.
Skýringar Halldórs J. á því af hverju
salan á VÍS hefði farið fram á fagleg-
um forsendum nægðu því Ríkisend-
urskoðun að mestu til að svara fyr-
irspurn fjárlaganefndar þegar hún
spurðist fyrir um söluna á VÍS fyrir
fjórum árum síðan. Tortryggni fjár-
laganefndar út af sölunni leiddi held-
ur ekki til þess að salan yrði rannsök-
uð nánar og ofan í kjölinn. Frá þeim
tíma sem þessi samskipti áttu sér stað
á milli fjárlaganefndar og Ríkisendur-
skoðunar hafa opinberir aðilar ekki
spurst fyrir um VÍS-söluna svo vitað
sé þrátt fyrir þá gagnrýni sem sett hef-
ur verið fram á þessa sölu. Svo virðist
sem Rannsóknarnefnd Alþingis hafi
heldur ekki rannsakað þessa hana.
Fullt tilefni virðist hins vegar vera
til þess að rannsaka söluna á VÍS og
Lífís því það hefur aldrei verið gert.
Samkvæmt heimildum DV hafði
Framsóknarflokkurinn bein afskipti
sölunni á Lífís, og þá sérstaklega Hall-
dór Ásgrímsson. Þessi beinu pólitísku
afskipti af sölunni á VÍS voru hins veg-
ar ekki eins mikil, samkvæmt heim-
ildum DV, en gaumgæfileg rannsókn
mun væntanlega leiða það betur í
ljós.
„Það hljóp pólitík inn
í þetta þegar fagaðil-
arnir í Landsbankanum
vildu fá að halda Lífís.
Þá kom ákveðinn þrýst-
ingur um að Lífís myndi
fylgja með í kaupunum
á VÍS.“
HALLDÓR BEITTI SÉR
FYRIR S-HÓPINN
Bein pólitísk aðkoma Framsóknarflokksins að sölunni á VÍS árið 2002 var mest við söluna á líftryggingafé-
laginu Lífís. Halldór Ásgrímsson beitti sér fyrir því að Landsbankinn seldi S-hópnum Lífís. Fjárlaganefnd
Alþingis tortryggði söluna á VÍS árið 2005 og spurði Ríkisendurskoðun út í hana. Meðlimir í fjárlaganefnd
voru ekki sáttir við svörin sem hún fékk. Ríkisendurskoðun ræddi aldrei við Valgerði Sverrisdóttur um
söluna á VÍS, samkvæmt gögnum einkavæðingarnefndar.
IngI F. VIlHjÁlmSSon
blaðamaður skrifar ingi@dv.is
Halldór beitti sér fyrir S-hópinn Halldór Ásgrímsson, þáverandi utanríkisráðherra og formaður Framsóknarflokksins, beitti
sér fyrir því að Landsbankinn seldi Lífís einnig til S-hópsins með VÍS árið 2002. Bankinn vildi halda Lífís eftir á þeim forsendum að
banki ætti frekar samleið með líftryggingafélagi en vátryggingafélagi.
Ríkisendurskoðun ræddi ekki
við Valgerði Ríkisendurskoðun
ræddi ekki við Valgerði Sverris-
dóttur á sínum tíma um aðkomu
hennar að sölunni á hlutabréfum
Landsbankans í VÍS eða Lífís.
Ríkisendurskoðun og Halldór j. Í
svörum Ríkisendurskoðunar við spurn-
ingum fjárlaganefndar um söluna á
VÍS, frá árinu 2005, er vitnað í Halldór
J. Kristjánsson, þáverandi bankastjóra
Landsbankans, og komist að þeirri
niðurstöðu að salan á hlut bankans
hafi ekki verið eins tortryggileg og
haldið hefur verið fram.