Dagblaðið Vísir - DV - 01.03.2010, Blaðsíða 14

Kleinur frá Gæðabakstri, Pop Secret
örbylgjupopp og Olivíu smjörlíki er á
meðal þeirra matvæla sem innihalda
hvað mest af transfitusýrum, sam-
kvæmt fitusýrugreiningum Matís.
Rannsóknir hafa sýnt að neysla á
matvörum sem innihalda transfitu-
sýrur eykur líkur á hjarta- og æða-
sjúkdómum. Því er ráðlagt að fólk
borði eins lítið af transfitusýrum úr
iðnaðarhráefni og hægt er en einnig
er ráðlagt að takmarka neyslu á mett-
uðum fitusýrum, eða harðri fitu.
Borðum meira en Danir
Matís framkvæmdi í fyrra og hitt-
eðfyrra fitusýrugreiningar á 51 sýni
af matvörum. Lögð var áhersla á að
kanna magn transfitusýra í unnum
matvælum og því voru tekin sýni af
smjörlíki, bökunarvörum, djúpsteik-
ingarfeiti, mat frá skyndibitastöðum,
ís, kexi, snakki og sælgæti. Upplýs-
ingarnar verða settar inn í ÍSGEM
gagnarunnin sem inniheldur töflur
um efnainnihald matvæla en tekið
skal fram að ekki er útilokað að fram-
leiðendur hafi breytt uppskriftum
sínum til að minnka hlutfall trans-
fitusýra frá því rannsóknin var gerð.
Helstu niðurstöðurnar voru þær
að hlutfall transfitusýra í matvæl-
um hafði almennt lækkað frá árinu
1995 en þá varð gerð stór rannsókn
á fitusýrum í íslenskum matvlæ-
um í 13 Evrópulöndum. Íslending-
ar komu verst út og var meðalneysla
transfitusýra langhæst hér, eða 5,4
grömm á dag. Manneldisráð Íslands
framkvæmdi athugun í hitteðfyrra
sem leiddi í ljós að meðalneyslan
var komin niður í 3,5 grömm á dag.
Til samanburðar má nefna að í Dan-
mörku var meðalneyslan á sama
tíma eitt til tvö grömm á dag.
Olivía smjörlíki sker sig úr
Eins og áður sagði innihalda kleinur,
örbylgjupopp og smjörlíki hvað mest
magn transfitusýra. Í Olivía smjörlíki
reyndust 18,1 gramm af transfitu-
TELDU FRAM
Í TÍMA
Mars er mánuður skattframtala.
Á vefnum skattur.is getur þú
sinnt nánast öllum samskipt-
um við skattyfirvöld; talið fram,
fengið afrit, skoðað álagningar-
seðil og skilað virðisaukaskatti
og staðgreiðslu. Þeir sem ekki
telja fram í tíma geta átt von á
áætlunum sem geta haft óþæg-
indi í för með sér. Almenn-
ur skilafrestur er til 21. mars
en unnt er að sækja um lengri
frest á skattur.is og er þá veittur
frestur eftir slembivali lengst
til 30. mars en stystur getur
framlengdur frestur verið til 26.
mars.
n Móðir með lítið barn
ætlaði að kaupa
blautþurrkur úr
svampi frá First Price í
Krónunni fyrir helgi.
Pakkinn kostaði hins
vegar um 300 krónur
svo hún hætti við: „Annars staðar
fást fyrsta flokks blautþurrkur
úr bréfi á um 400 krónur. Ég
hafði haldið að þetta merki væri
ódýr-
ara,“
sagði móðirin.
n Neytandi hafði samband við DV og
vildi lýsa yfir ánægju sinni með
Atlantsolíu. Hann keypti bensín á
sjálfsafgreiðslustöð Atlantsolíu
við Kópavogsbraut og fékk
fyrir vikið pylsu og kók, eins og
allir þeir sem keyptu bensín á
miðvikudaginn í síðustu viku.
„Það verður að hrósa
fyrir svona lagað,“
sagði hann ánægður.
SENDIÐ LOF EÐA LAST Á NEYTENDUR@DV.IS
DÍSILOLÍA
Algengt verð VERÐ Á LÍTRA 204,2 kr. VERÐ Á LÍTRA 200,9 kr.
Skeifunni VERÐ Á LÍTRA 202,6 kr. VERÐ Á LÍTRA 199,3 kr.
Algengt verð VERÐ Á LÍTRA 204,2 kr. VERÐ Á LÍTRA 200,9 kr.
BENSÍN
Hafnarfirði VERÐ Á LÍTRA 200,0 kr. VERÐ Á LÍTRA 196,7 kr.
Snorrabraut VERÐ Á LÍTRA 197,5 kr. VERÐ Á LÍTRA 194,2 kr.
Algengt verð VERÐ Á LÍTRA 204,2 kr. VERÐ Á LÍTRA 201,9 kr.
UMSJÓN: BALDUR GUÐMUNDSSON, baldur@dv.is / ney tendur@dv.is
el
d
sn
ey
ti
BALDUR GUÐMUNDSSON
blaðamaður skrifar baldur@dv.is
14 MÁNUDAGUR 1. mars 2010 NEYTENDUR
HRAÐARI
PUNKTASÖFNUN
Kreditkort, umboðsaðili
Americ an Express, stendur við
öll efnisatriði í þeim auglýsing-
um sem Neytendastofa bann-
aði þeim að nota. Þetta segir í
tilkynningu frá Kreditkortum.
„Auglýsingunum var ætlað að
varpa ljósi á þann mun sem er
á söfnun vildarpunkta á Visa-
kortum annars vegar og kortum
American Express hins vegar [...]
Ljóst er að skýringarnar hefðu
mátt vera nákvæmari í þessum
tilteknu auglýsingum. Birtingu
þessara auglýsinga hefur nú
verið hætt og Kreditkort mun
gæta þess framvegis að taka tillit
til þessara sjónarmiða,“ segir í
tilkynningunni en þar er bent
á að þremur af fimm umkvört-
unarefnum samkeppnisaðilans
Valitors hafi verið hafnað. Eftir
standi að söfnun vildarpunkta
á Americ an Express-kortum sé
hraðari en á nokkrum öðrum
kortum á Íslandi.
Í 100 grömmum af smjörlíki geta verið 18 grömm af tranfitusýrum og í kleinum getur
magnið verið ríflega 6 grömm. Rannsóknir Matís sýna að kleinur, örbylgjupopp og
smjörlíki reyndust innihalda mikið magn transfitusýra en neysla þeirra getur aukið
líkur á hjarta- og æðasjúkdómum.
MIKIÐ AF TRANSFITU-
SÝRUM Í KLEINUM
sýru vera í 100 grömmum. Til sam-
anburðar má nefna að Kjarna smjör-
líki reyndist innihalda 1,7 grömm
og Akra smjörlíki 2,8 grömm. MH
smjörlíki reyndist innihalda 12,9
grömm af transfitusýrum í sýni sem
tekið var í ágúst 2008 en í júní 2009
var magn transfitusýra komið niður í
0,4 grömm. Aðstandendur könnun-
arinnar segja að framleiðendur hafi
greinilega skipt um hráefni áður en
seinni athugunin var gerð.
Þá má geta þess að mettuð fita
(stundum kölluð hörð fita) er á bil-
inu 26 til 34 grömm í öllum tegund-
um smjörlíkis; minnst í smjörlíki frá
Olívíu.
Feitar kleinur
Nýsteiktar kleinur geta
verið ákaflega góm-
sætar. Þær ætti þó að
borða í hófi ef mið er
tekið af magni trans-
fitusýra. Kleinur
frá Gæðabakstri
reyndust inni-
halda 3,6 grömm
í júní 2009 en 6,1
gramm tveim-
ur mánuðum
síðar. Klein-
ur frá Ömmu-
bakstri innihalda
2,9 grömm
af transfitu-
sýrum í 100
grömmum
en kleinur
frá Myllunni
innihalda
nánast engar
transfitusýrur;
eða 0,1 gramm
í hverjum 100
grömmum. Þó
er hlutfall mett-
aðrar fitu mest í
þeim kleinum;
7,9 grömm.
Þess má geta
að um fimmtungur
næringarinnihalds
í kleinum er fita.
Í 100 grömm-
um af örbylgju-
poppi er á bilinu 19
til 26 grömm af fitu,
ef marka má niður-
stöður Matís. First Price
örbylgupopp inniheldur
nánast engar transfitusýrur og
Richfood Light 2,2 grömm í hverjum
100 grömmum. Pop Secret sker sig
úr. Í 100 grömmum af Pop Secret ör-
bylgjupoppi eru sex til sjö grömm af
transfitusýrum. Engar transfitusýrur
rendust í kartöfluflögum (papriku-
skrúfur) og engar í Stjörnu- og Bíó-
poppkorni. Í Stjörnu- og Bíó- poppi
reyndust hins vegar 12 grömm af
mettaðri fitu, sem er meira en í öllu
örbylgjupoppkorni.
Hvorki í kexi né kjúkling
Önnur matvæli sem könnuð voru
reyndust innihalda lítið sem ekkert
magn transfitusýra. Hjónabands-
sæla, snúðar, kjúklingabitar, ham-
borgarar, heilhveitibrauð og jólakaka
innihalda um 0,1 gramm af trans-
fitusýrum í hverjum 100 grömmum
en smjördeigshorn inniheldur 0,6
grömm svo dæmi séu tekin. Djúp-
steikingarfeiti inniheldur tæp-
lega 1 gramm, svipað og fransk-
ar kartöflur. Lítið sem ekkert
magn transfitusýra fannst
í þeim sex kextegundum
sem athugaðar voru og
svipaða sögu er að
segja af vörum
úr súkkulaði.
Djúpsteikingar-feiti inniheldur
tæplega 1 gramm, svip-
að og franskar kartöfl-
ur..
- Magn í 100 grömmum.
Smjörlíki Olivía 18,1
Kleinur Gæðabakstur 6,1
Örbylgjupopp Pop Secret 5,9
Kleinur Ömmubakstur 2,9
Smjörlíki Akra 2,8
Örbylgjupopp Richfood Light 2,2
Smjörlíki Kjarna 1,7
Smjörlíki MH 0,4
Kleinur Myllan 0,1
Örbylgjupopp First Price 0,1
Transfitusýrur
 Steen Stender, yfirlæknir á Gentofte
Hospital í Danmörku, hefur rann-
sakað magn transfitusýra í völdum
fæðuflokkum, skyndibita, kexi, kökum
og örbylgjupoppi, en þar kemur í ljós
að Ísland er í 8. sæti á lista 24 þjóða
sem rannsóknin náði til. Magnið sem
kemur fram í töflunni hér á eftir er
meðaltalsmagn í þessum fæðuflokk-
um og miðast við 100 g:
Ungverjaland 42g Tékkland 41g Pólland 39g Búlgaría 38g Bandaríkin 36g Kanada 36g Perú 36g Ísland 35g Rúmenía 30g Suður Afríka 29g Frakkland 25g Þýskaland 25g Portúgal 24g Spánn 24g Bretland 24g Holland 23g Rússland 23g Austurríki 22g Ítalía 21g Noregur 16g Svíþjóð 14g
Finnland 10g Sviss 5g Danmörk 0,4g (voru 30g árið 2001)
Ísland í 8. sæti
Vont fyrir
hjarta- og æðakerfi
Olivía smjörlíki inniheldur
rúm 18 grömm af transfitusýr-
um. MYND PHOTOS.COM
12,8% viðbættur
sykur: Óhóflegt
sykurát getur valdið
skorti á nauðsynlegum
næringarefnum og
valdið skemmdum á
tönnum.
3% transfitu-
sýrur: Hækkar
blóðþrýstinginn.
6% mettuð
fita: Eykur
líkur á hjarta- og
æðasjúkdómum.
KLEINA