Dagblaðið Vísir - DV - 09.07.2010, Blaðsíða 18

Fyrir utan kaffistofuna á BSÍ situr
kona á miðjum aldri. Hún er klædd
í gráa kápu, hettupeysu, gallabuxur
og strigaskó með handtösku sér við
hlið. Hárið er stutt og skollitað og
hún er óvenjuútitekin, með plástur
á enninu. Hún er álút og óörugg.
Systa var að koma af Konukoti,
þar sem hún gisti í nótt. Við setj-
umst inn á kaffistofuna og skjálf-
hent opnar hún fyrsta bjór dags-
ins. Hún er þunn, hitti gamla konu
sem hún þekkir í gær og sú splæsti
í flösku sem þær drukku saman. En
Systa hefur ekki alltaf verið í óreglu
og sennilega hefði enginn geta
spáð fyrir um örlög hennar. Hún
fæddist í Mosfellssveit og ólst upp
á góðu heimili með systkinum sín-
um. Foreldrar hennar voru duglegt
og reglusamt fólk, sem fékk sér ein-
staka sinnum í glas en ekkert meira
en það. Eins og hún segir sjálf fékk
hún „mjög gott uppeldi“. Hún á þrjú
systkini og eina hálfsystur og er sú
eina í fjölskyldunni sem hefur verið
í óreglu.
Ung flutti hún til Ísafjarðar þar
sem hún kynntist manni, giftist og
átti með honum þrjú börn. „Hann
var mjög góður við mig en hann var
alkóhólisti, ég vissi ekki hvað það
var þá. Ég fann áfengi í stígvélum og
hann geymdi pela undir svuntunni í
barnavagninum. En hann var mjög
góður við mig.“ Það kom Systu því
mjög á óvart þegar hann fór skyndi-
lega frá henni fyrir aðra konu. „Ég
upplifði mikla höfnun. Ég smakkaði
alveg brennivín áður en ég var ekki
svona heltekin af þessari sýki. En ég
fór ég að drekka rosalega mikið eftir
skilnaðinn. Þá byrjaði óhamingjan.“
Húsmóðir á Akureyri
Buguð af ástarsorg flutti hún til
Akur eyrar með börnin þar sem alkó-
hólisminn náði smám saman tökum
á henni. Þrítug fór hún í sína fyrstu
meðferð, þremur árum eftir skilnað-
inn. Þá náði hún einu og hálfu ári,
datt í það eitt kvöld og náði svo aftur
einu ári. Hún rak sitt heimili, vann á
Bautanum og á hjúkrunarheimili og
hlúði að börnunum.
„Ég gat alveg haldið heimilinu
saman. Ég átti fallegt heimili og
það var alltaf hreint og fínt hjá mér.
Börnin voru hrein og það var matur
á borðum fyrir þau. Ég var í vinnu
og stundaði hana. Ég var ekki farin
að drekka svona stíft eins og ég geri
núna, bara um helgar og í fríum og
svona.“
Yngsti sonurinn var þó meira
og minna á Ísafirði hjá föðurbróð-
ur sínum. „Hann ólst eiginlega upp
þar. Hann vildi alltaf vera fyrir vest-
an, var svolítill Ísfirðingur í sér og
svo var ég farin að drekka. Eftir að
ég skildi var hann mestmegnis þar.“
Þegar hún þarf að svara því hvað
hann hafi verið gamall koma vöffl-
ur á hana, minnið er ekki upp á sitt
besta. „Hann var bara lítill strákur.
Hvað ætli hann hafi verið gamall þá?
Kannski fjögurra ára. Ég missti svo-
lítið af honum. Hann fór svo alfarið
vestur þegar ég fór suður. En hann
átti tvö eldri systkini. Eldri strákur-
inn fór til föðurbróður síns í Reykja-
vík þegar hann var fjórtán ára.“ Þá
voru sjö ár liðin frá skilnaðinum.
Áhrifin á börnin
„Dóttir mín var hjá mér alveg hreint.
Hún fór svo til Reykjavíkur að vinna.
Drykkjan hafði mest áhrif á hana,
eða mér finnst það. Þó að hún sé
reglumanneskja er hún bitur og sár,
en lætur mig voða lítið finna fyrir
því. Eflaust hefur drykkjan mín haft
einhver áhrif á öll börnin. Ég finn
það. Ég má ekki koma til þeirra þeg-
ar ég er að drekka eða hringja und-
ir áhrifum. Ég hef oft reynt það en
þau skella bara á mig. Þau heyra
það alveg um leið. Auðvitað er það
sárt. Ég skil samt alveg af hverju þau
bregðast svona við, en ég skil það
ekki þegar ég er undir áhrifum. Þá
finnst mér þau bara hundleiðinleg,“
Hún hlær feimnislega. „Ég sakna
þeirra og barnabarnanna líka. Ég á
sex barnabörn. Ég má ekki koma til
þeirra þegar ég er full en ég er vel-
komin þegar ég er í lagi. Þá eru þau
öll afskaplega góð við mig. Þá er ég
í góðu sambandi við þau. Þau vita
bara aldrei hvenær ég spring aftur
þegar ég næ einhverjum smá tíma.
Missti húsnæðið
Vogur, Vík, Hlaðgerðarkot, Gunnars-
holt, Byrgið. Nefndu meðferðar-
heimili, hún hefur verið þar. Í gegn-
um tíðina hefur hún gert óteljandi
tilraunir til þess að verða edrú og
þar á meðal nokkrar á meðan börn-
in bjuggu enn hjá henni. Eftir að þau
fóru frá henni minnsti hún húsnæð-
ið á Akureyri. „Ég bjó með manni og
það var vesen á honum þannig að ég
missti húsnæðið. Við vorum líka far-
in að drekka svolítið mikið saman.
Þá fór ég suður til að fara inn á Vog.
Nokkrum dögum síðar fór ég þaðan
út og beint í óregluna. Þetta hefur
verið gífurleg barátta síðan.“
Hún reyndi að vinna fyrir sér á
barnaheimili og í heimilishjálp en
það gekk ekki upp. Hún var farin að
drekka daglega og hætt að funkera í
daglegu lífi. „Drykkjan ágerðist um
leið og ég kom suður. Af því að ég fór
beint á götuna af Vogi. Auðvitað var
það slæmt. Ég átti hvergi heima, var
hist og her.“
Hjá löggunni í mánuð
Hún fær sér gúlpsopa af bjórnum og
segir frá því hvernig hún hóf lífið á
götunni. Hún kynntist núverandi
sambýlismanni sínum og þvældist
um með honum. Vinur þeirra átti
íbúð og þar voru þau í smá tíma.
Einu sinni leigðu þau íbúð í heilt ár.
Svo leigðu þau herbergi á Grettis-
götunni í smá tíma. „Þetta hefur
rúllað svona. Við höfum fengið hús-
næði annað slagið og svo höfum
við misst það. Vegna drykkju. Alltaf
vegna drykkju. Þó að við séum ekki
með partí erum við með hávaða og
læti, rifrildi og svona. Við erum bara
fyllibyttur.“
Oftar en ekki hafa þau verið án
heimilis. Áður en Konukot kom til
sögunnar gat hún verið í Gistiskýl-
inu. Svo fékk hún oft að vera á lög-
reglustöðinni. Einn veturinn var
hún þar í heilan mánuð þegar það
var fullt í Gistiskýlinu.
Og einu sinni svaf hún úti í heilan
mánuð, á bak við tré á Klambratúni.
„Mér finnst það hryllilegt. Eitthvað
fólk sá að við vorum þarna. Það kom
að degi til og skildi eftir sæng og
teppi fyrir okkur.“ Á þessu tímabili
fór hún ekki í bað í heilan mánuð.
„Það var ógeðslegt. Fólk fann lykt af
mér, en ég hætti að finna fyrir henni
sjálf því ég deyfði mig alveg hreint,
drakk bara út í eitt. Mér leið það illa.
Þegar ég drekk svona hætti ég að
finna fyrir þessari vanlíðan.“
Nærföt og nýir sokkar
Sjálfsvirðingin var í rusli. „Hún er
slæm núna, en skárri þegar það er
áfengið sterkara en móðurástin
Anna Guðrún Óskarsdóttir, oftast kölluð
Systa, segir söguna af því þegar hún, sem
einu sinni var myndarleg húsmóðir og ástrík
þriggja barna móðir, missti tökin á drykkj-
unni með skelfilegum afleiðingum, börnin
og húsnæðið um leið. Hún hefur verið heim-
ilislaus í tuttugu ár og er ein af þeim sem
við sjáum á bekkjum bæjarins með bland í
plastflösku og með ólæti, stundum allavega.
iNGibjörG döGG kjArtANsdÓttir
blaðamaður skrifar: ingibjorg@dv.is
Ég er komin svo-lítið langt frá því
lífi sem ég lifði áður.
saknar öryggisins Systaþráirekkert
heitarenaðeignasteigiðheimili.Einu
sinnisvafhúnundirtréáKlambratúnií
heilanmánuð.MyNd rÓbert reyNissoN
bugaðist af ástarsorg Áðureneiginmaðurinnyfirgafhanafyriraðrakonudrakk
Systalítiðsemekkert.Buguðafástarsorgleitaðihúnánáðiráfengisinsoguppfrá
þvíhófstógæfan.MyNd rÓbert reyNissoN
18 úttekt 9. júlí 2010 föstudagur