Dagblaðið Vísir - DV - 18.08.2010, Qupperneq 10

10 fréttir 18. ágúst 2010 MIÐVIKUDAGUR
Stjórnlagaþing
þeirra efnuðu
Þeir sem eru þekktir, búsettir á höfuðborgarsvæðinu, hafa aðgengi að fjármagni og eru í sveigjanlegri vinnu
eiga mesta möguleika á að fóta sig í væntanlegri kosningabaráttu til stjórnlagaþings. Þetta segir Grétar
Þór Eyþórsson, stjórnmálafræðingur við Háskólann á Akureyri. Frambjóðendur geta varið allt að tveimur
milljónum króna til kosningabaráttunnar. Hundruð ef ekki þúsund gætu boðið sig fram í nóvember.
Þeir sem ætla að bjóða sig fram til
stjórnlagaþings í nóvember geta var-
ið allt að tveimur milljónum króna til
kosningabaráttunnar. Þingið kemur
aftur á móti aðeins saman til þriggja
mánaða í mesta lagi, frá febrúar og
fram í apríl á næsta ári. Þeir sem taka
sæti á stjórnlagaþingi fá greitt þingfar-
arkaup, eða 520 þúsund krónur. Því er
ljóst að launin ná ekki upp í væntan-
leg hámarksútgjöld.
Kosið verður til stjórnlagaþings
þann 27. nóvember. Á föstudag kynnti
stjórnlaganefnd svo áform um að
kalla saman þúsund manna þjóðfund
þann 6. og 7. nóvember sem vald-
ir eru með slembiúrtaki úr þjóðskrá.
Á þjóðfundinum verður fjallað um
breytingar á stjórnskipan landsins og
stjórnarskránni en fyrirhugað er að
stjórnlagaþingið vinni úr þeim tillög-
um sem þar komi fram.
Engin takmörk á fjölda
framboða
Að minnsta kosti tuttugu og fimm ein-
staklingar taka sæti á stjórnlagaþing-
inu en í mesta lagi þrjátíu og einn. Til-
kynningum um framboð skal skilað
inn til landskjörstjórnar í síðasta lagi
fjörutíu dögum fyrir kjördag, eða í síð-
asta lagi þann 18. októ ber. Kosið verð-
ur til þingsins þann 27. nóvember.
Engar takmarkanir hafa ver-
ið settar um það hversu margir geti
boðið sig fram til stjórnlagaþings í
nóvember aðrar en þær sem settar
eru vegna fjölda meðmælenda. Um
227 þúsund manns voru á kjörskrá
í fyrra. Miðað við þessar forsendur
geta því allt að 7.322 boðið sig fram
í nóvember. Þar er gert ráð fyrir því
að allir kjörgengir einstaklingar hafi
annað hvort boðið sig fram til stjórn-
lagaþings eða verið meðmælendur
einhvers framboðs.
Landskjörstjórn á enn eftir að út-
búa eyðublöð sem væntanlegir fram-
bjóðendur og meðmælendur þurfa
að fylla út. Meðmælendur þurfa að
skila inn skriflegri yfirlýsingu um
stuðninginn sem er vottuð af tveim-
ur aðilum.
Landskjörstjórn hefur aðeins þrjá
daga til að vinna úr tilkynningum
um framboð eftir að frestur til þess
rennur út. Frambjóðendum eru síð-
an veittir tveir dagar til að bæta úr
yfir lýsingunni í samræmi við athuga-
semdir landskjörstjórnar.
Ætlar ekki að setja pening í
baráttuna
Valgarður Guðjónsson, sem þekkt-
astur er fyrir að hafa verið forsprakki
hljómsveitarinnar Fræbbblanna, ætl-
ar að bjóða sig fram í nóvember. Hann
segist ekki ætla að setja pening í kosn-
ingabaráttuna eða nýta sér fjárfram-
lög. „Ég geri ráð fyrir að nýta mér þá
möguleika sem eru til kynningar með
bloggfærslum, tengslasíðum, blaða-
greinum og viðtölum sem verða í
boði. Ef það nægir ekki þá verður það
einfaldlega að vera þannig,“ segir Val-
garður.
Valgarður telur ákvæði um há-
markskostnað vegna kosningabarátt-
unnar geti hamlað þeim sem ekki hafi
aðgang að slíku fé. Hann hefði einnig
viljað að lengri tími hefði verið veitt-
ur í almennar umræður og kynningu
með hliðsjón af leiðbeiningum Sam-
einuðu þjóðanna. Þá hefði hann vilj-
að að Alþingi yrði skuldbundið til að
samþykkja nýja stjórnarskrá eftir að
greidd hefði verið um hana þjóðarat-
kvæði, en stjórnlagaþingið er aðeins
ráðgefandi.
Valgarður segist væntanlega hefj-
ast handa við að safna undirskriftum
við framboðið nú um mánaðarmót-
in auk þess sem hann muni væntan-
lega kynna stefnumál sín í áföngum
á bloggsíðum sínum. „En það sem
ég legg áherslu á er að ný stjórnar-
skrá verði skýr og skorinorð, tíma-
laus, tæmandi og óháð túlkunum.
Hvað innihaldið varðar vil ég sjá skýr-
ari ákvæði um stjórnsýslu, að minnsta
kosti þrískiptingu valds, möguleika á
beinu lýðræði, afdráttarlaus ákvæði
um mannréttindi og aðskilnað ríkis
og kirkju,“ segir hann.
Hætta á slagsíðu
Grétar Þór Eyþórsson, stjórnmála-
fræðingur við Háskólann á Akureyri,
segir hættu á ýmiss konar slagsíð-
um vegna fyrirhugaðra kosninga til
stjórnlagaþings. Þeir sem séu búsett-
ir á höfuðborgarsvæðinu, eigi auð-
velt með að losa sig frá vinnu á gefnu
tímabili og aðgengi að fjármagni eigi
mesta möguleika á að vegna vel í
kosningunum. Mikil hætta sé á því að
fólk muni eiga erfitt með að taka sér
leyfi frá vinnu þetta tímabil. „Það er
óhugsandi fyrir marga að hlaupa inn
á stjórnlagaþing af praktískum ástæð-
um fyrir utan að geta tekið þátt í kosn-
ingabaráttu,“ segir Grétar.
Grétar efast um að kosningaþátt-
taka vegna stjórnlagaþingsins verði
eins góð og í hefðbundnum kosning-
um. Þar hafi meðal annars áhrif að
kjósendur hafi ekki almennilega yf-
irsýn yfir þá sem bjóða sig fram, þar
sem þeir þurfi að velja tuttugu og
fimm einstaklinga. „Það er engin hefð
fyrir svo umfangsmikilli persónu-
kosningu. Kjósendur hafa kannski
gert sér hugmyndir um fimm, sex eða
tíu. Svo verður restin eitthvað lottó.
Þetta getur haft deyfandi áhrif á kjör-
sókn,“ segir Grétar.
Grétar segir einnig líklegt að
þekktum einstaklingum vegni betur
en öðrum. Það muni gagnast fólki hafi
það verið áberandi á bloggi eða í fjöl-
miðlum. „Ég er hræddur um að þekkt
fólk eigi auðveldari slag fyrir höndum.
Ef þú ert búinn að velja tuttugu á kjör-
seðlinum en vantar fimm, velur þú þá
ekki þá sem þú þekkir? Því fer fjarri að
fólk myndi sér fullkomna skoðun á
tuttugu og fimm einstaklingum,“ seg-
ir Grétar.
Hefði viljað auglýsingabann
Grétar segir undarlegt að gert sé ráð
fyrir því að framboð einstaklinga til
stjórnlagaþings geti kostað allt að
tveimur milljónum króna. „Ég hefði
frekar viljað auglýsingabann. Þá
hefðu frambjóðendurnir getað ver-
ið með kynningar með öðrum hætti.
Þetta er algjör óþarfi og býður tor-
tryggni heim. Það eru ekki margir
sem geta hrist þessa upphæð fram
úr erminni. Hins vegar veit ég ekki
hvort það verði raunin að fólk hendi
inn auglýsingum í fjölmiðla,“ segir
hann.
Grétar segir einnig verða að huga
að því hvernig unnið verði með
þær upplýsingar sem komi fram á
þjóðfundinum og að vandað verði
til verks við að greina þær, svo þar
komi fram raunverulegur áhugi og
vilji þeirra sem þar koma saman. „Ef
það er vel gert hlýtur það að skila sér
inn á þingið. En ef upplýsingarnar
eru loðnar gefur það stjórnlagaþing-
inu boltann hvað varðar túlkun þess
sem fram kom á fundinum á marga
vegu. Þess vegna eru skýr skilaboð
mikilvægt veganesti fyrir stjórn-
lagaþingið. Þarna eru miklar kröf-
ur gerðar um fagmennsku til þeirra
sem vinna og standa að þjóðfundin-
um,“ segir Grétar.
RóbERt HlynuR balduRsson
blaðamaður skrifar: rhb@dv.is
ÞettaverðuríþriðjasinnáárinusemÍslendingargangatilkjörklefa.Ímarsvoru
greiddþjóðaratkvæðiumIcesave-samninginnþarsemhannvarkolfelldurmeð
yfirníutíuprósentatkvæða.Þettavarfyrstaþjóðaratkvæðagreiðslansemefnt
hafðiveriðtiláÍslandifrástofnunlýðveldis.
Ímaígengulandsmennsvoafturtilkjörklefaþegargreiddvoruatkvæðiísveit-
arstjórnarkosningunum.Þærvorueinnigsögulegarfyrirmargarsakirvegnaþess
aðþarbeiðfjórflokkurinnveruleganhnekki.ÍReykjavíkbarnýttframboð,Besti
flokkurinn,höfuðogherðaryfirönnuríkosningunum.Stjórnlagaþingiðverður
þvíþriðjasögulegakosninginsemefntverðurtiláárinuþarsemaldreihefurverið
stofnaðtilstjórnlagaþingsáður.
Þriðja kosningin á árinu
Ég er hræddur um að þekkt fólk
eigi auðveldari slag fyrir
höndum.
býður sig fram ValgarðurGuðjónssonætlar
aðbjóðasigframtilstjórnlagaþings.Hann
ætlarekkiaðsetjapeningíkosningabarátt-
unaeðaaflafjárframlagatilhennar.
um 7322 geta boðið sig fram Engintakmörkerufyrirþvíhversumargirbjóðisig
framtilstjórnlagaþings.SkrifiallirÍslendingarundirmeðmæliviðeitthvertframboð
eðabjóðisigframsjálfirgetaþeirorðið7322ínóvember.