Dagblaðið Vísir - DV - 16.02.2011, Blaðsíða 15

Skaðsemisábyrgð Mikilvægt er að vita hvaða rétt við sem neytendur höfum ef vara
hefur skaðlega eiginleika. Á síðunni island.is er rætt um skaðsemisábyrgð og segir að framleið-
endur og dreifingaraðilar vöru beri skaðabótaábyrgð vegna tjóns af völdum skaðlegra eiginleika
hennar við notkun, neyslu eða geymslu. Fjögur grundvallarskilyrði þurfa að vera fyrir hendi til
þess að til skaðabótarábyrgðar stofnist. Í fyrsta lagi þarf tjónið að verða á mönnum eða munum.
Í öðru lagi þarf tjónið að vera rakið til vöru, en ekki fasteigna eða þjónustu. Í þriðja lagi þarf varan
að vera gölluð, til dæmis ekki eins örugg og með réttu mátti vænta með hliðsjón af reglum um
öryggi, eðlilegri notkun og hvernig hún var boðin og kynnt. Að lokum þarf krafan að beinast gegn
framleiðanda vörunnar, innflytjanda hennar eða þeim sem dreifði vörunni í atvinnuskyni.
Neytendur | 15Miðvikudagur 16. febrúar 2011
Stofnanir og fyrirtæki geta veitt betri þjónustu með rafrænum skilríkjum:
Rafræn skilríki mun öruggari
„Við fengum símtal í lok nóvember
frá manni sem sagðist vera frá Tal
og bauð okkur að skipta um síma-
fyrirtæki. Ég hafði ekki tíma til að
tala við hann og bað hann að hringja
seinna. Hann gafst ekki upp og í síð-
asta símtalinu sagði hann að ef ég
tæki tilboðinu fengi ég 50 prósenta
afslátt fyrsta mánuðinn,“ segir kona
sem segir farir sínar ekki sléttar eftir
dularfullt símtal frá einstaklingi sem
sagðist vera að hringja frá símafyrir-
tækinu Tal.
Gáfu upp kortanúmer
Konan, sem vill ekki láta nafns síns
getið, segir að þar sem þau hjón-
in hafi verið að hugsa um að lækka
símreikninginn hafi þau tekið tilboð-
inu og gáfu honum upp kortanúm-
er sitt ásamt gildistíma. Sölumaður-
inn sagði þeim að nokkrum dögum
seinna kæmi maður frá Tali til að
tengja netið og kæmi með samning
sem þau ættu að skrifa undir. Jólin
liðu án þess að þau hjón hugsuðu út í
manninn frá Tali sem átti að koma og
það var ekki fyrr en að hún sá færslu
á Facebook fyrir nokkrum vikum, þar
sem varað var við óprúttnum náung-
um sem þykjast vera sölumenn sím-
fyrirtækja, að viðvörunarbjöllur fóru
að hringja.
Engin beiðni um flutning
„Maðurinn minn hringdi í þjónustu-
ver Tals og fengust þær upplýsingar
að engin beiðni væri þar um að flytja
okkur yfir til þeirra. Hann fékk það á
tilfinninguna að þetta væri ekki í fyrsta
skiptið sem starfsmenn þjónustuvers-
ins hefðu heyrt af einhverjum sem
væru að hringja út og þykjast vera frá
Tali.“ Hún segir að ekki hafi verið tekið
út af kortinu hennar en hún hafi lát-
ið loka því þegar hún komst að því að
hún hefði gefið óprúttnum náunga
kortanúmer sitt. Það sem kom henni
mest á óvart var hvað sá sem hringdi
var fagmannlegur og kunni þetta vel.
„Mig grunaði ekki í eina sekúndu að
hann væri ekki frá Tali, hann var svo
fagmannlegur í tali og hvernig hann
svaraði öllum þeim spurningum sem
ég hafði.“
Grafalvarlegt mál
Viktor Ólason, forstjóri Tals, segir
þetta grafalvarlegt mál sé nafn fyr-
irtækisins misnotað á þennan hátt.
„Þetta er það fyrsta sem ég heyri af
þessu en sé þetta rétt þá er það alvar-
legt mál. Við hringjum í landsmenn
og auglýsum þjónustu okkar til sölu
og að sjálfsögðu er þetta lögreglumál
ef óprúttnir náungar eru að misnota
nafn okkar,“ segir hann.
Ekki beðið um kortanúmer
Hann segir það þó alveg á hreinu að
í sölusímtölum Tals sé aldrei beðið
um kortanúmer viðskiptavinar. „Það
eru teknar niður helstu upplýsingar,
svo sem nafn, netfang og símanúm-
er. Það kemur svo til okkar daginn
eftir en þá tekur bakvinnslan við sem
ræðir við viðkomandi og fær stað-
fest að hann eða hún vilji flutning.
Þá fyrst er tekið niður kortanúmer ef
viðskiptavinur óskar eftir að greiða
með korti,“ segir hann og endurtek-
ur að það sé algjör regla hjá Tali að
aldrei sé beðið um kortanúmer í
sölusímtali. Fólk eigi að sjá að sím-
talið komi frá Tali ef því er flett upp
en einnig eigi sér stað tölvupóstsam-
skipti sem hægt sé að rekja.
Kortasvindl hluti af
raunveruleikanum
Viktor segir nauðsynlegt að fjalla
um þetta til að upplýsa almenn-
ing um að nauðsynlegt sé að vera
á varðbergi. Kortasvindl sé hluti af
raunveruleikanum í dag og óheið-
arlegt fólk geti hæglega notað kort
hafi það kortanúmer og gildistíma.
Alvarlegt sé að þessir aðilar þekki
greinilega hvernig símafyrirtækin
vinna og kunni að svara spurning-
um viðskiptavina. Hann bendir fólki
á að gefa aldrei upp númerið nema
að hafa vissu fyrir því hver sé að taka
það niður.
„Við munum rekja þetta til þraut-
ar hér innanhúss. Svo munum við, í
samvinnu við viðkomandi aðila og
lögmann okkar, taka ákvörðun um
hvernig við munum bregðast við. Ef
eitthvað kemur út úr þessu munum
við umsvifalaust kæra málið til lög-
reglu,“ segir Viktor að lokum.
n Óprúttnir náungar þykjast vera sölumenn símafyrirtækja n Bjóða fólki tilboð
og taka niður kortanúmer og gildistíma n Fólk er hvatt til að vera á varðbergi
„Mig grunaði ekki í eina sekúndu að
hann væri ekki frá Tali, hann var svo
fagmannlegur í tali og hvernig hann svaraði
öllum þeim spurningum sem ég hafði.
PLATA FÓLK TIL AÐ
GEFA KORTANÚMER
Gunnhildur Steinarsdóttir
blaðamaður skrifar gunnhildur@dv.is
Símasölumenn
Meintir sölumenn Tals
þykja fagmannlegir í
framkomu og tilsvörum.
MYND PHOTOS.COM
Viktor Ólason, forstjóri Tals
Segist líta það alvarlegum augum sé nafn
fyrirtækisins misnotað.
„Eins og er, þá er ekkert sem við
getum gert til að koma í veg fyrir að
fólk geti hringt og sagst vera hver
sem er,“ segir Haraldur Bjarna-
son, sérfræðingur í fjármálaráðu-
neytinu, aðspurður hvort rafræn
skilríki geti komið í veg fyrir að
hægt sé að misnota kreditkort. DV
leitaði til hans í ljósi fréttarinnar
um óprúttna náunga sem segjast
hringja frá símafyrirtækjum.
Hann segir rafrænu skilríkin
gera öll rafræn samskipti miklu ör-
uggari en ella og mörg fyrirtæki og
stofnanir geti veitt betri þjónustu
yfir netið ef þau geti treyst því að
viðskiptavinurinn sé sá sem hann
segist vera. Með rafrænum skilríkj-
um verður það að veruleika.
Þó svo að rafrænu skilríkin
nýtist ekki enn sem komið er í
tilfellum sem þessum er hægt að
notfæra sér tæknina á annan hátt.
„Ef hringt er í þig og þér boðið til
dæmis að skipta um símafyrir-
tæki og beðið er um kortanúm-
er, ekki gefa það upp. Ef þú ert
með rafæn skilríki getur þú boð-
ist til þess að fara inn á heima-
síðu fyrirtækisins og setja þar inn
allar upplýsingar með rafrænu
skilríkjunum. Þannig verða þau
viðskipti örugg,“ segir Haraldur.
Hann bætir við að fólk skuli allt-
af vera á varðbergi, hverjum þeir
gefi upp kortanúmer sín og gild-
istíma.
gunnhildur@dv.is
Skráargatið
á Íslandi
Skráargatið getur orðið að veruleika
á Íslandi en lögð hefur verið fram
þingsályktunartillaga um að taka
hollustumerkið upp á Íslandi.
DV greindi frá því fyrir stuttu að
Neytendasamtökin hefðu ítrekað
hvatt til að merkið yrði tekið til
notkunar hér á landi en án árangurs.
Hollustumerkið er valkvætt fyrir
framleiðendur og einungis þau mat-
væli sem eru hollust í sínum flokki
mega bera það. Neytendasamtökin
fagna þingsályktunartillögunni og
hvetja alþingismenn eindregið til að
leggja málinu lið. Eins er vonast til
að Skráargatið verði tekið upp hér á
landi sem fyrst enda ekki eftir neinu
að bíða. Á heimasíðu samtakanna
segir að auk þeirra hafi fjölmargir
mælt með Skráargatinu og megi þar
nefna Lýðheilsustöð, Manneldisráð,
talsmann neytenda, umboðsmann
barna og Hjartavernd. Offita sé að
verða eitt helsta heilbrigðisvandamál
þjóðarinnar en innleiðing Skráarg-
atsins sé einfalt og auðvelt skref til að
bæta lýðheilsu landans.
Ógagnsær
markaður
Neytendasamtökin hafa ákveðið að
gera könnun á húsaleigu þar sem
ekki virðast vera neina ábyggilegar
upplýsingar um leiguverð íbúðar-
húsnæðis. Á heimasíðu samtakanna
er sagt að vonast sé eftir þátttöku
sem flestra því án upplýsinga frá
leigjendum sjálfum sé slík könnun
ómöguleg. „Neytendasamtökin
óska því eftir upplýsingum frá sem
flestum leigjendum svo könnunin
gefi rétta mynd af þessum ógagnsæja
markaði.“
Þar segir einnig að hægt sé að
taka þátt í örstuttri rafrænni könnun
en hugnist fólki það ekki sé hægt
að hafa samband við skrifstofu
samtakanna símleiðis eða með
tölvupósti. Eins er hægt að senda
umbeðnar upplýsingar á skrifstofu
samtakanna. Engar persónugrein-
anlegar upplýsingar munu verða
gefnar upp í niðurstöðum og nöfn
svarenda munu hvergi koma fram.
Leigjendur eru því hvattir til að
kynna sér könnunina á heimasíðu
samtakanna og taka þátt.
Rafræn skilríki Gera
öll viðskipti öruggari.