Dagblaðið Vísir - DV - 16.02.2011, Síða 17

Erlent | 17Miðvikudagur 16. febrúar 2011
Samkvæmt nýjum tölum er annað stærsta hagkerfi heims að finna í Kína:
Kína tekur fram úr Japan
Kína hefur tekið fram úr Japönum
og hafa nú á að skipa öðru stærsta
hagkerfi í heimi. Tölur fyrir árið
2010 sýna að japanska hagkerfið
er í heild sinni metið á um fimm
og hálfa billjón Bandaríkjadala en
hið kínverska er hins vegar metið á
um 5,8 billjónir. Ef fer sem horfir er
talið að kínverska hagkerfið verði
hið stærsta í heimi innan 10 ára og
myndi þar með skilja bandaríska
hagkerfið eftir í öðru sæti. Ástæð-
an fyrir hnignun japanska hagkerf-
isins er meðal annars talin vera há
gengisskráning japanska jensins
gagnvart dollara, sem þýðir að út-
flutningur hefur dregist verulega
saman. Þá hefur neysla á innan-
landsmarkaði einnig dregist sam-
an í Japan. Þar kaupa heimamenn
æ minna af japönskum vörum og
kaupa þess í stað kínverskar vörur,
sem eru mun ódýrari.
Það er af sem áður var hjá Jap-
önum sem gátu eitt sinn stært sig
af ört vaxandi hagvexti sem virtist
á tímabili ætla að ógna efnahags-
veldi Bandaríkjanna. Undir lok ní-
unda áratugar síðustu aldar var
árlegur hagvöxtur um sjö prósent.
Japanir áttu þá mörg af stærstu fyr-
irtækjum heims, sérstaklega í bif-
reiða- og raftækjaiðnaði. Á þeim
tíma var staða vinnuveitenda
einnig góð í Japan á kostnað laun-
þega, sem þáðu umtalsvert lægri
laun en þeir gera í dag. Stórfyrir-
tæki hafa því sóst í auknum mæli
eftir að fjárfesta annars staðar en í
Japan, til dæmis í Kína – þar sem
launþegar þiggja mun lægri laun
en í Japan.
Því má hins vegar ekki gleyma,
að þrátt fyrir að kínverska hagkerf-
ið í heild sé orðið verðmætara en
það japanska þá eru meðaltekjur
Japana enn miklu hærri en Kín-
verja. Kínverjar eru ennþá fátæk
þjóð, sé litið til meðaltekna – þrátt
fyrir að þær hafi skánað mikið
undanfarin ár. Meðaltekjur í Kína
eru nú um 4.500 dollarar á ári, en
í Japan eru meðaltekjurnar um 40
þúsund dollarar á ári, eða með því
besta sem gerist í heiminum.
Chen Deming, efnahagsmálaráð-
herra Kína Hér er hann á fundi World
Economic Forum í Davos í Sviss. Kínverska
hagkerfið er nú hið næststærsta í heimi.
Hillary Clinton, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, hefur fordæmt harð-
lega aðgerðir íranskra stjórnvalda
sem siguðu öryggislögreglunni á
mótmælendur á mánudag. Mót-
mælaaldan sem átti upptök sín í Ja-
smín-byltingunni í Túnis hefur nú
teygt anga sína til Írans, í kjölfar
stjórnarskipta í bæði Túnis og nú Eg-
yptalandi um síðustu helgi. Mótmæl-
endur flykktust út á götur Teheran,
höfuðborgar Írans, á mánudag en var
mætt afg hörku af hálfu öryggislög-
reglunnar. Clinton tjáði sig við fjöl-
miðla bæði á mánudag og þriðjudag,
þar sem hún sagði íbúa Írans eiga rétt
á svipuðum umbreytingum og hafa
átt sér stað í Egyptalandi. „Sagan hef-
ur sýnt okkur að skoðanakúgun gerir
lítið annað en að frjóvga jarðveginn
fyrir byltingu síðar meir.“
Frelsi á internetinu
Það kann að skjóta skökku við að
Clinton hafi sérstaklega rætt mik-
ilvægi þess að íbúar Íran, sem og
aðrir íbúar Mið-Austurlanda, hefðu
frelsi til aðgerða á veraldarvefnum.
Sjálf hefur Clinton til að mynda for-
dæmt uppljóstrunarsíðuna Wiki leaks
og enn virðast bandarísk stjórnvöld
leggja áherslu á að elta uppi Julian
Assange, stofnanda og ritstjóra síð-
unnar. Clinton áttar sig hins vegar á
mikilvægi vefjarins í þeirri bylting-
aröldu sem nú ríður yfir Arabaheim-
inn. „Þau stjórnvöld sem bæla niður
aðgerðafrelsi á internetinu geta hald-
ið niðri vilja þjóðarinnar um stundar-
sakir, en ekki að eilífu.“
Clinton benti einnig á tvískinn-
ung Mahmoud Ahmadinejad, for-
seta Írans, sem felst í stuðningi hans
við egypsku þjóðina þegar hún reis
upp gegn ofurefli stjórnvalda og mót-
mælti. Nú mótmælir íranska þjóðin,
en Ahmadinejad svarar hins vegar
með hörðu.
Táragas og byssukúlur
Á mánudag söfnuðust þúsundir sam-
an og gengu fylktu liði í átt að Imam
Hossein-torginu í miðborg Teher-
an. Fólkið kyrjaði orðin „niður með
einræðisherrann,“ og beindi orð-
um sínum að Ahmadinejad forseta.
Samkvæmt frásögnum vitna hóf ör-
yggislögreglan skothríð í átt að mót-
mælendum og kastaði jafnframt
táragassprengjum til að dreifa mann-
fjöldanum. Að minnsta kosti einn
féll og tugir særðust alvarlega. Vitni
sögðu einnig frá því að þeir mótmæl-
endur sem reyndu að draga upp síma
sína til að taka myndir eða mynd-
skeið af voðaverkum lögreglu hefðu
mætt sérstaklega hörðu. Þau mættu
grófu ofbeldi af hálfu öryggislögreglu
auk þess sem símar þeirra voru gerð-
ir upptækir og því næst eyðilagðir.
Stjórnarandstaðan einangruð
Öryggislögreglan lét sér ekki nægja
að lumbra á mótmælendum við
Imam Hossein-torgið. Sveitir lög-
reglumanna voru einnig kallaðar
til heimila Mirhossein Moussavi og
Mehdi Karroubi, en þeir eru leið-
togar stjórnarandstöðunnar í Íran og
buðu sig fram til forsetaembættisins í
kosningum sem fram fóru árið 2009.
Því er greinilegt að þótt Ahmadin-
ejad styðji umbætur í Egyptalandi
virðist það sama ekki eiga við hans
eigin þjóð.
n Hillary Clinton, utanríkisráðherra Bandaríkjanna, vill sjá umbætur í Íran n Sagði
að frelsi til aðgerða á internetinu væri nauðsynlegt n Mótmælendur söfnuðust
saman í Teheran á mánudag en mættu táragasi og byssukúlum öryggislögreglu
Clinton
vill bylt-
ingu í íran
Björn Teitsson
blaðamaður skrifar bjorn@dv.is
„Þau stjórnvöld
sem bæla niður
aðgerðafrelsi á internet-
inu geta haldið niðri vilja
þjóðarinnar um stundar-
sakir, en ekki að eilífu.
Eldur í Teheran Mótmælendur
kveiktu í ruslatunnum á leið sinni á Imam
Hossein-torgið í miðborg Teheran.
Hillary Clinton
Utanríkisráð-
herra Bandaríkj-
anna fordæmdi
aðgerðir íranskra
stjórnvalda í garð
mótmælenda.
Krishna, utanríkisráðherra Indlands:
Las vitlausa
ræðu
Neyðarlegt atvik átti sér stað í höf-
uðstöðvum Sameinuðu þjóðanna í
New York á mánudag. Utanríkisráð-
herra Indlands, S.M. Krishna, var
þá í miðjum klíðum við ræðuhöld
þegar aðstoðarmaður hans steig
upp í pontu til að hvísla einhverju
að honum. Hafði Krishna þá talað í
þrjár mínútur, án þess að átta sig á að
hann væri að lesa ranga ræðu. Ræðu-
maðurinn á undan honum var Luis
Amado, utanrík-
isráðherra Portú-
gals. Hann hafði
dreift ræðu sinni
til allra fulltrúa í
salnum, en skildi
sitt eigið eintak
eftir í ræðupúlt-
inu. Krishna hélt
að hann væri
með eintak af
sinni eigin ræðu
í höndunum,
en allir í salnum
tóku strax eftir því að hann var að lesa
upp af röngu blaði. Það var ekki fyrr
en Krishna fór að ræða hinar ýmsu
aðgerðir ESB að aðstoðarmaður hans
áttaði sig á málavöxtum.
Ótrúlegt þykir að Krishna hafi
ekki áttað sig á að hann væri að lesa
portúgölsku ræðuna. Það fyrsta sem
Krishna las upp, og með bros á vör,
var hvað það gladdi hann mikið að
sjá fulltrúa tveggja portúgölskumæl-
andi landa í salnum. Hinn 78 ára
gamli Krishna vildi þó sem minnst
gera úr mistökum sínum, sem skildu
salinn eftir brosandi út í annað. „Því
miður, þá gerðist þetta. Það var ekk-
ert vitlaust í þessari ræðu. Það voru
bara svo mörg blöð fyrir framan mig
að ég ruglaðist og tók vitlausa ræðu.“
Stjórnarandstæðingar á Indlandi
hlæja þó ekki og telja Krishna hafa
unnið landinu mikinn skaða á al-
þjóðavettvangi. Vilja þeir að Krishna
segi af sér, en þetta var í fyrsta sinn
sem Krishna flutti ræðu síðan Ind-
verjar tóku sæti í öryggisráði Sam-
einuðu þjóðanna. „Þetta er skínandi
dæmi um hvernig ríkisstjórn við höf-
um á að skipa og hvernig ráðherrar
hennar starfa,“ sagði Venkaiah Naidu,
háttsettur meðlimur stjórnarand-
stöðuflokksins Bharatiya Janata.
Luis Amado,
utanrikisráð-
herra Portúgals