Dagblaðið Vísir - DV - 01.08.2012, Blaðsíða 16

Sandkorn
D
anska nýlenduþjóðin er
mörgum skaðlegri en ætla
mætti af umfjöllun á Íslandi.
Hérlendis lítum við á gömlu
herraþjóðina sem eins kon-
ar samansafn grallara með söngva-
skáldið Kim Larsen sem samnefnara.
Við látum sem þessi nágrannaþjóð
okkar sé umfram annað lífsglöð og
bjórlepjandi þjóð sem lifi á skinku
og hafi litlar áhyggjur af morgundeg-
inum. En þetta er aðeins yfirborðið.
Þegar betur er að gáð kemur í ljós að
Danir eru yfirgangsseggir í samskipt-
um við smærri þjóðir. Grænlendingar
hafa bitra reynslu af Dönum sem hafa
ráðið flestu á landi þeirra. Reynt var
að gera dönsku að aðalmáli og græn-
lenskunni ýtt til hliðar. Með grallara-
legu yfirbragði en þeim klára ásetn-
ingi að ýta út grænlenskri menningu
fyrir þá dönsku hafa Danir í áranna
rás grafið sig eins og veggjatítlur inn í
grænlenskt samfélag.
Veiðimannasamfélagið sem sjálfu
sér nægt lifði í sátt við náttúruna hef-
ur látið undan síga fyrir dönskum
háttum. Styrkjakerfi hefur verið kom-
ið á í landinu í þeim tilgangi að gera
Grænlendinga háða herrum sínum.
Það hefur haft þær afleiðingar að fé-
lagsleg vandamál tröllríða þessari ná-
grannaþjóð okkar. Styrkjakerfið hefur
gert veiðimennskuna sem atvinnu-
grein óþarfa og fólk missir áttir. Óregla
er mikil og sjálfsvígstíðni meðal ungs
fólks há. Grænlendingar sjá ekki fram-
tíðina í falska, danska góðærinu.
Danir á Grænlandi eru fjölmargir.
Þeir eru fæstir á styrkjum. Þvert á móti
sitja þeir í mörgum tilvikum að bestu
störfunum og ráða í raun því sem þeir
vilja í gegnum embættismannakerf-
ið. Og þeir vita sem er að Grænland
býr yfir gríðarlegum auðlindum sem
á næstu árum munu væntanlega gefa
mikinn arð. Þess vegna hanga þeir á
völdunum og halda niðri grænlensku
þjóðinni með því að gera hana háða
sér í flestu. Þeir eru langt komnir með
að eyðileggja grænlenska menningu.
Nú vilja Danir eignast norður-
pólinn. Í skjóli yfirráða sinna á Græn-
landi hafa þeir sent vísindamenn til
að mæla landgrunnið fyrir norðan
Grænland. Þessi rannsókn á síðan að
tryggja að nýlenduveldið fái yfirráð
yfir norðurpólnum. Næsta skref verð-
ur að framvísa kröfunni á landgrunns-
nefnd Sameinuðu þjóðanna. Þarna
sýna Danir skýran vilja til enn frekari
útþenslu á norðurslóðum. Ásælni
þeirra í norðurpólinn er ekki til þess
að efla hag Grænlendinga. Þetta er
einfaldlega enn eitt skrefið í því að arð-
ræna fjarlægt land.
Á meðal Grænlendinga er talsverð
sjálfstæðisbarátta og þjóðin hefur náð
árangri í því að fá að stjórna sínum
málum að einhverju marki. Danir hafa
þurft að hopa nauðugir. Íslendingar
eiga að taka skýlausa afstöðu gegn ný-
lenduveldinu og styðja Grænlendinga
til sjálfstæðis með ráðum og dáð. Ís-
lenska þjóðin byggir á langri reynslu
af því að vera undir danskri kúgun. Í
skugga þeirra minninga eigum við að
styðja grænlenska nágranna í því skyni
að bjarga þeim undan yfirgangi þjóð-
ar sem skeytir í engu um menningu
þeirra. Samstarf Íslendinga og Græn-
lendinga getur orðið á jafnréttisgrund-
velli þar sem virðing fyrir sjálfstæði
yrði í öndvegi. Danir eiga ekkert erindi
á norðurslóðir með peningana sína.
Þeir eru nýlendukúgarar.
Styrkjakóngur
í mótbyr
n Glímuskjálfti er nú kom-
inn í margan sjálfstæðis-
manninn vegna prófkjöra
sem fram
fara eft-
ir áramót. Á
meðal þeirra
sem munu
eiga erfitt
uppdráttar
er Guðlaugur
Þór Þórðarson, fyrrverandi
ráðherra, sem enn einu
sinni þarf að slást við Ill-
uga Gunnarsson, næstráð-
anda í Sjálfstæðisflokkn-
um. Bjarni Benediktsson
formaður er einnig talinn
andsnúinn Guðlaugi sem
hefur það einna helst á
móti sér að vera styrkja-
kóngur Íslands.
Grænn hag-
fræðingur
n Ólafur Arnarson, hag-
fræðingur og bloggari,
hefur undanfarið verið
að fóta sig með vef sinn,
timarim.is, þar sem hann á
ágæta spretti. Höfuðstöðv-
ar Tímaríms eru á Bræðra-
borgarstíg í sama húsnæði
og Hægri grænir undir
forystu Guðmundar Frank-
líns Jónssonar hafa komið
sér fyrir. Velta menn fyr-
ir sér hvort það kunni að
vera fyrirboði þess að hag-
fræðingurinn hafi grænkað
og sé að huga að brotthvarfi
úr Sjálfstæðisflokknum.
Jóhannes á
fleygiferð
n Titringur er nú á mat-
vörumarkaði eftir að Jó-
hannes Jóns-
son, áður
kenndur við
Bónus, opn-
aði fyrstu
Iceland-
verslunina
við Engi-
hjalla í Kópavogi. Troð-
fullt var í versluninni fyrstu
dagana. Á sunnudeginum
var allt að 50 mínútna bið
í ógnarlöngum röðum við
kassana. Miðað við þetta
upphaf er talið að stutt
verði í að næsta verslun
Jóhannesar líti dagsins ljós.
Stefnir því í blóðugt stríð
sem mun verða einhverjum
verslunum dýrkeypt.
Harmsögur
dagsins
n Gunnar Smári Egilsson,
formaður SÁÁ, hefur að
undanförnu
vakið fólk
rækilega til
umhugsunar
um þá dauð-
ans alvöru
sem fylgir
alkóhólisma.
Formaðurinn heldur úti
þætti á DV.is sem ber heitið
Harmsögur dagsins. Þar er
fjallað um örlög hæfileika-
ríkra og heimsþekktra
einstaklinga sem fallið
hafa í valinn fyrir atbeina
Bakkusar. Óhætt er að segja
að skrifin hafi fengið góð-
ar móttökur enda snilldar-
penni sem varpar ljósi á
óhugnaðinn.
Við komum frá
svo skítugu fólki
Uppáhaldsskipið
mitt heitir Aida
Jón Hlífar Guðfinnuson var vistaður á barnaheimili á Hjalteyri – DV Valdimar Kristjánsson á Hrafnistu, hefur dálæti á skemmtiferðaskipum – DV
Hættulegir Danir
„Þeir eru
nýlendu-
kúgarar
F
yrir nokkru fékk ég gerðarlegt
umslag í pósti. Inni í því var
boðskort, ja eða eitthvað þannig,
þar sem fram kemur að Ríkis-
stjórn, Alþingi og Hæstiréttur (hvorki
meira né minna) biðji frú Margréti
Tryggvadóttur alþingismann að vera
við athöfn þegar forseti Íslands taki
við embætti á ný þann 1. ágúst 2012.
Neðst í hægra horninu stendur svo:
„Kjólföt, heiðursmerki.“ Og þetta
fannst mér fyndið.
Ég sendi æskuvinkonum mínum
strax línu enda fermdumst við allar
árið 1986 þegar kjólföt úr Karnabæ
voru það heitasta í bænum, gjarnan úr
skærlitum, glansandi efnum. (Hugs-
ið um ICY tríóið og Gleðibankann.)
Ég fermdist reyndar í hvítum smóking
með rauðan linda og slaufu en kæmist
ekki í þann búning nema hugsanlega
með því að sarga af mér útlimi. Og
kjólföt vinkvennanna voru ekki uppi
við, ein höfðu reyndar verið gefin á
viðeigandi stað – á búningasafn Þjóð-
leikhússins. En mér bauðst að fá lánað
„heiðursmerki“ skreytt semelíustein-
um sem þótti gífurlega smart á brjósti
einnar fermingarstúlkunnar árið 1986.
Hver veit nema ég næli því í svarta
kjólinn úr Rauðakrossbúðinni.
Það er þó eitthvað við þetta boð
og kortið sem truflar mig. Ég hef
áður fengið formleg boðskort með
ábendingum um klæðaval, svo sem
„dökk föt“ og einu sinni „dökk föt,
þjóðbúningar“ á korti frá indverska
sendiráðinu. Aldrei áður hefur mér
þó fundist gert ráð fyrir að allir sem
boðnir séu til athafnar séu karlkyns.
Og sennilega var það einmitt þannig
þegar samsvarandi kort var sent út
í fyrsta sinn. Karlar gegndu helstu
embættum og til að aðgreina sig frá
pöpulnum klæddu þeir sig í það allra
fínasta – föt sem voru þannig hönnuð
að lífsins ómögulegt var að gera nokk-
uð annað í þeim en vera fínn, halda
ræðu, éta, drekka og pissa standandi.
Og ef konur fengu að fljóta með voru
þær fylgifé; eiginkonur, og klæddar í
eitthvað sem passaði við herrann.
En nú er árið 2012. Aldrei hafa
fleiri konur verið kosnar á þing,
meirihluti ráðherra er kvenkyns, for-
seti þingsins er kona, sömuleiðis bisk-
upinn og helmingur forsetaframbjóð-
endanna í nýliðnum kosningum. En
samt talar boðskortið bara til karla,
feðraveldisins.
Og svo er það hitt. Ég ber virðingu
fyrir forseta Íslands og embættinu.
Hann og allir þeir sem verða við
þessa athöfn eru hins vegar bara
venjulegt fólk. Og eftir göngur til og
frá kirkju, ættjarðarsöngva og eftir að
forsetinn hefur tekið við embættinu
í fimmta sinn mun hann fara út á
svalir Alþingishússins og veifa lýðn-
um sem væntanlega á að standa á
Austurvelli, prúður og góður. Minn-
ir þetta ekki frekar á kóngafólk í út-
löndum en almannaþjónustu á 21.
öldinni?
Í nýliðinni kosningabaráttu var
mikið rætt um hlutverk forsetans og
hvert það ætti að vera. Forsetinn er
talsmaður þjóðarinnar í útlöndum
og við ýmis tækifæri og svo er hann
„neyðarhemill“ – getur synjað lögum
staðfestingar þegar þingið er úti að
aka. Sá forseti sem nú tekur við emb-
ætti í fimmta sinn hefur verið í góður
í hvoru tveggja. Sumum finnst að for-
setinn eigi að vera sameiningartákn.
Þá þarf hann að vera stilltur og hætt
við að hann gagnist lítið sem neyðar-
hemill.
Þegar 90 prósent þjóðarinn-
ar treysta ekki Alþingi er skiljanlegt
að kallað sé eftir sterkum leiðtoga –
bjargvætti. Sagan er þó full af slíkum
mönnum sem ollu þjóðum sínum
miklum harmi. Mér dettur ekki í hug
að líkja Ólafi Ragnari við þá en hug-
myndin um hinn sterka leiðtoga finnst
mér – rétt eins og kjólfötin – ekki
viðeigandi á árinu 2012. Og fólkið í
landinu þarf að geta haft áhrif og skipt
sér af stjórnvöldum með öðrum hætti
en að kasta eggjum í þingmenn og
biðla til forsetans. Málskotsrétturinn
þarf að vera í höndum þjóðarinnar
sjálfrar. Hún má gjarnan deila honum
með forsetanum og minni hluta þings
því betur sjá augu en auga.
Aðalatriðið er að völdin verði
raunverulega hjá fólkinu, þjóðinni
sjálfri. Við sem byggjum Ísland vilj-
um skapa réttlátt samfélag þar sem
allir sitja við sama borð. Ólíkur upp-
runi okkar auðgar heildina og saman
berum við ábyrgð á arfi kynslóð-
anna, landi og sögu, náttúru, tungu
og menningu. Og samfélag jafnað-
ar hefur ekkert að gera með yfirstétt
sem sprangar um á kjólfötum með
heiðursmerki.
Kjólföt, heiðursmerki ...
Leiðari
Reynir Traustason
rt@dv.is
Kjallari
Margrét
Tryggvadóttir
Útgáfufélag: DV ehf. Stjórnarformaður: Ólafur M. Magnússon Ritstjórar: Jón Trausti Reynisson (jontrausti@dv.is) og Reynir Traustason (rt@dv.is) Fréttastjóri: Ingi Freyr Vilhjálmsson (ingi@dv.is)
Umsjón helgarblaðs: Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir (ingibjorg@dv.is) Umsjón innblaðs: Kristjana Guðbrandsdóttir (kristjana@dv.is) Framkvæmdastjóri: Stefán T. Sigurðsson (sts@dv.is)
Sölu- og markaðsstjóri: Heiða B. Heiðarsdóttir (heida@dv.is) Hönnunarstjóri: Jón Ingi Stefánsson (joningi@dv.is) Umbrot: DV Prentun: Landsprent Dreifing: Árvakur DV á netinu: DV.is
F R J Á L S T, Ó H Á Ð D A G B L A Ð
Heimilisfang
Tryggvagötu 11
Hafnarhvoli, 2. hæð
101 Reykjavík
FRéTTASkoT
512 70 70 DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
AÐALnúmeR
RiTSTJÓRn
ÁSkRiFTARSími
AuGLýSinGAR
16 1. ágúst 2012 Miðvikudagur
„Hugmyndin um
hinn sterka leiðtoga
finnst mér – rétt eins og
kjólfötin – ekki viðeigandi
árið 2012.