Dagblaðið Vísir - DV - 20.08.2012, Blaðsíða 12

D
V greindi frá því í helgarblaði
sínu að þrettán einstaklingar
dvelja nú í fangelsum er-
lendis; flestir vegna fíkni-
efnamála. Þá hafa 17 íslensk-
ir ríkisborgarar í fangelsum erlendis
óskað eftir að afplána dóma sína hér
á landi frá árinu 2008; af þeim hafa
13 verið fluttir til Íslands, tveir höfðu
hafið reynslulausn erlendis áður en
að flutningi kom, einum var synj-
að þar sem hann hafði notið fanga-
flutnings áður. Þá er ein beiðni um
flutning til meðferðar í ráðuneytinu.
Aðstæður fanganna í fangelsunum
eru afar misjafnar en sem dæmi má
nefna að evrópsk fangelsi þykja tals-
vert betri en þau sem eru til dæmis
í Suður-Ameríku eða Asíu þar sem
aðstæður þykja afar bágbornar og
mannréttindabrot eru framin dag-
lega. Þetta er stór baggi á íslensku ut-
anríkisþjónustunni, en miklir pen-
ingar og mikill tími fer í að sinna
málefnum Íslendinga sem komast í
kast við lögin erlendis.
Takmörkuð áhrif
Á vef utanríkisráðuneytisins kemur
fram að ef íslenskur ríkisborgari er
handtekinn eða settur í fangelsi er-
lendis getur borgaraþjónusta ráðu-
neytisins aðstoðað viðkomandi.
Samkvæmt alþjóðasamningi um
ræðissambönd er það er réttur hvers
manns í samskiptum við erlend yfir-
völd að fá að hafa samband við full-
trúa lands síns. Það er hins vegar al-
gjörlega í þeirra höndum að leita til
íslenskra stjórnvalda. Ræðismenn
og sendiráð Íslands víðs vegar um
heiminn annast þessi mál. Þjónust-
an felst í því að hafa samskipti við
hinn handtekna eða fangelsaða og
hafa samband við ættingja, óski hinn
handtekni eftir því. Þá er það einnig
hlutverk borgaraþjónustunnar að
huga að því hvort aðstæður hins
handtekna eða fangelsaða séu ekki
í samræmi við almennt viðurkennd-
ar réttarreglur. Ef lög eru brotin á
honum, hann beittur illri meðferð,
persónulegu öryggi hans ógnað eða
honum mismunað getur borgara-
þjónustan haft samband við viðkom-
andi yfirvöld og krafist úrbóta.
Í máli Brynjars Mettinissonar
hefur íslenska ríkið til dæmis beitt
sér af miklum þunga, en aðstæður
Brynjars þykja afar slæmar og ljóst
að mannréttindi hans eru ekki virt í
fangelsinu.
Ríkið borgar ekki
Borgaraþjónustan eða íslenska rík-
ið getur ekki fengið íslenska rík-
isborgara látna lausa úr haldi eða
borgað fyrir þá sektir en það getur
aðstoðað þá við leit að lögfræðing-
um eða sérfræðingum sem gætu
aðstoðað þá. Hins vegar greiðir rík-
ið ekki lögfræðikostnað fangans. Þá
segir einnig á heimasíðu borgara-
þjónustunnar að að öllu jöfnu sé
ekki hægt að fá betri meðferð fyrir ís-
lenskan ríkisborgara en aðrir njóta í
því landi sem um ræðir.
Að auki getur hún ekki kært
ákvarðanir stjórnvalda fyrir hönd ís-
lensks ríkisborgara eða að öðru leyti
haft afskipti af lögmætri meðferð
mála frammi fyrir viðeigandi stjórn-
völdum eða rannsakað glæpi á er-
lendri grundu. Þá er það ekki í henn-
ar höndum að koma í veg fyrir að
fanga verði vísað úr landi að lokinni
handtöku eða fangelsisvistun eða sjá
þeim fyrir nauðsynjavörum og/eða
afþreyingarefni í fangelsinu.
Gleymast ekki
Yfirleitt eru það ræðismenn Íslands
sem sjá um að hafa samband við og
beita sér í málum íslenskra fanga á
erlendri grundu. Ræðismennirn-
ir starfa fyrir hönd Íslands, þeir eru
gjarnan heimamenn í sínu landi, en
eru almennt ólaunaðir starfsmenn
og ræðismannstitillinn er yfirleitt að-
eins heiðurstitill. Þeir fá í einhverjum
tilfellum greiddan útlagðan kostn-
að. Þeir vinna því að málefnum Ís-
lendinga launalaust. Sendiráðum
Íslands hefur verið fækkað umtals-
vert á undanförnum árum og treyst-
ir utanríkisráðuneytið því í miklum
mæli á ræðismenn sína í þeim ríkj-
um þar sem ekki eru sendiráð. Á
Spáni má sem dæmi nefna finna 10
ræðismenn eða vararæðismenn sem
sinna þeim fjórum
föngum sem utan-
ríkisþjónustunni er
kunnugt um að dvelji á Spáni. Það
hefur komið fyrir að Íslendingar eru
handteknir eða lendi í vandræðum
þar sem ekki eru starfandi ræðis-
menn Íslands. Í slíkum tilfellum er
leitað til ræðismanna eða sendiráða
annarra ríkja og þeir beðnir um að
huga að málinu. Ræðismennirnir
bera oft og tíðum upplýsingar á milli
frá fjölskyldu til fanga og öfugt; koma
til þeirra nauðsynjum eða gjöfum
sem fjölskyldan vill senda og heim-
sækir þá í fangelsið og minnir þá á
að þó svo að þeir dvelji í fangelsum
langt frá vinum og fjölskyldu séu þeir
enn íslenskir ríkisborgarar. n
Beita sér
fyrir fanga
12 Fréttir 20. ágúst 2012 Mánudagur
n Íslenskir fangar eru ekki gleymdir n Ræðismenn vinna launalaust
Ásta Sigrún Magnúsdóttir
blaðamaður skrifar astasigrun@dv.is
Með amfetamín
í sjampóbrúsa
Karlmaður á þrítugsaldri hefur
að undanförnu setið í gæslu-
varðhaldi eftir að hann var
stöðvaður við komu til landsins
með mikið magn af amfetamíni.
Maðurinn, sem er pólskur og
hefur verið búsettur hér, var
að koma frá Varsjá þegar toll-
gæslan stöðvaði hann við hefð-
bundið eftirlit í Leifsstöð. Hann
reyndist vera með tæpt kíló af
amfetamíni, sem hann hafði að
hluta til innvortis og að hluta í
tveimur sjampóbrúsum. Lög-
reglan á Suðurnesjum rannsak-
ar málið og er rannsókn vel á
veg komin.
Níræður og
ölvaður á bíl
Lögreglan á Suðurnesjum stöðv-
aði bifreið á ferð um umdæmið
á fimmtudag þar sem grunur lék
á að ökumaðurinn væri ölvaður.
Lögreglumenn voru við umferð-
areftirlit þegar sást til bílsins
sem ekið var yfir á öfugan
vegarhelming, þannig að bifreið
sem kom úr gagnstæðri átt
þurfti að hægja á sér og víkja.
Eftir að lögreglan hafði stöðvað
för mannsins kom í ljós að hann
var auk þess að vera ölvaður rétt
tæplega níræður að aldri. Hann
var handtekinn og sviptur bíl-
prófinu á staðnum.
Kannabisefni
og loftbyssur
Lögreglan á Suðurnesjum fann
kannabisefni og tvær loft-
skammbyssur við húsleit í
íbúðarhúsnæði í Reykjanesbæ
á miðvikudag. Naut lögreglan
liðsinnis fíkniefnaleitarhund-
ar sem vísaði á staðina þar sem
efnin voru falin.
Í Reykjanesbæ hefur lög-
reglan einnig þurft að glíma
við þó nokkur mál undanfarið
þar sem reiðhjólum hefur ver-
ið stolið. Þrjár tilkynningar þess
efnis hafa borist lögreglunni á
Suðurnesjum á síðustu dögum.
Á einu hjólanna var barnastóll,
sem þjófurinn tók einnig. Um
er að ræða dýr og góð reiðhjól
og tjónið því tilfinnanlegt fyrir
eigendur þeirra.
Sýknaður Brynjar Mettinisson var fyrir nokkrum vikum sýknaður í Taílandi af ásökunum
um fíkniefnamisferli. Hann bíður nú áfrýjunar en dvelur í fangelsi þar sem hann hefur sætt
slæmri meðferð.
Afplána erlendis Ræðismenn Íslands heimsækja fangana og minna þá á að þó svo að þeir dvelji í fangelsum langt frá
vinum og fjölskyldu séu þeir enn íslenskir ríkisborgarar.
17. ágúst sl.