Dagblaðið Vísir - DV - 31.10.2012, Blaðsíða 14

N
ú ríður yfir netið bylgja af
myndum af fólki sem hefur
botnað frasann: „Ég þarfnast
femínisma af því að …“ Átakið
er komið frá nemendum í
Duke-háskóla í Norður-Karólínu og er
markmiðið að hvetja til opinberrar um-
ræðu um það hvers vegna femínismi er
mikilvægur, hverju hann hefur skilað og
hverju hann á eftir að skila.
Nú er átakið komið til Íslands með
frösum á borð við:
„Ég þarfnast femínisma af því að
þegar ég var unglingur trúði ég því ekki
í alvöru að konur gætu verið jafn klárar
og karlar“, „ég þarfnast femínisma því ég
vil ekki að sonur minn alist upp í heimi
þar sem dægurmenningin og poppkúlt-
úrinn eru gegnsýrður af kvenfyrirlitn-
ingu“, og „ég þarfnast femínisma svo
Sóley slaki aðeins á!“
Refsað fyrir kynlíf
Allir hafa sínar ástæður. Mér varð hugs-
að til kollega míns í Írak. Hún er ógift,
barnlaus og hrein mey. Hún hefur átt
kærasta en þá hefur hún aðeins mátt
hitta á almannafæri. Hún hefur verið
kysst en fjölskyldan má alls ekki kom-
ast að því, þá væri hún í slæmum mál-
um. Stundum hefur hún velt því fyrir
sér hvernig það sé að sofa hjá. „En ef ég
myndi gera það,“ sagði hún, „þá myndi
fjölskyldan refsa mér, útskúfa mér og
afneita.“ Hún vildi ekki hugsa þá hugsun
til enda í hverju refsingin myndi mögu-
lega felast. „En það versta er,“ sagði hún
síðan, „að sá fyrsti til þess að refsa mér
væri sá sem ég myndi sofa hjá. Hann
myndi líta á mig sem druslu sem hann
mætti koma illa fram við.“
Einu sinni var hún trúlofuð. Án þess
að fá frekari skýringar á því þá hætti
unnusti hennar skyndilega að tala við
hana og gekk í hjónaband með annarri
konu. Nú er hún orðin 36 ára og þykir of
öldruð til þess að þykja efni í eiginkonu.
Þar sem faðir hennar er fallinn frá og
hún er enn ógift fellur það í hennar hlut
að sjá fjölskyldunni farborða. Þannig að
hún vinnur frá sex á morgnana og fram
á kvöld til þess að bræður hennar geti
gengið menntaveginn.
Refsað fyrir vændi
Í Svíþjóð kynntist ég konu sem starfaði
lengi sem blaðamaður og rithöfundur.
Þar sem hún taldi sig vera í sterkri stöðu
ákvað hún að leggja lóð sitt á vogar-
skálarnar við að leiðrétta skökk viðhorf
gagnvart konum í vændi. Þannig að hún
ákvað að segja sögu af vændiskonu.
Saga vændiskonunnar var á þessa
leið: Hún var fjórtán ára þegar hún
missti meydóminn. Það gerðist þegar
henni var nauðgað af hópi manna. Áður
en hún var tvítug var hún tæld með
fagurgala og óraunhæfum loforðum út
í vændi. Hún hélt að það væri kannski
skárra að selja sig en að þurfa sífellt að
þola káf og kjamms manna sem máttu
ekki snerta hana. Hún hélt að það væri
skárra að halda á beltinu og berja menn
í kynferðislegum tilgangi heldur en að
þurfa að þola barsmíðarnar sjálf undir
því yfirskyni að kvalari hennar væri í svo
vondu skapi.
Hún sagði söguna af sjálfri sér. Hún
var nú einu sinni ein af þeim heppnu,
ein af þeim sem komust út, ein af þeim
sem lifðu. Þær gerðu það ekki allar, vin-
konur hennar í vændinu.
Síðan hafði henni tekist að mennta
sig og byggja upp farsælan starfsferil. En
eftir að hún opinberaði sig sem fyrrver-
andi vændiskonu breyttist allt. Hún var
stimpluð, litin hornauga og henni út-
skúfað. Hún hætti að fá verk efni og fékk
ekki einu sinni vinnu í athvörfum fyrir
vændiskonur, þótti þó nógu hæf til þess
að uppfræða starfsfólkið þar. Tilraun
hennar til þess að leiðrétta viðhorfin
tókst ekki betur en svo að hún var at-
vinnulaus í áraraðir.
Refsað fyrir nauðgun
Reyndar er óþarfi að fara yfir hafið til
þess að finna sögur sem sýna að femín-
ismi er þarfur.
Það var á Íslandi þar sem stúlku í
litlu bæjarfélagi út á landi var nauðgað
af skólafélaga sínum sem var vel liðinn
og af virtri fjölskyldu. Hún var nógu
hugrökk til þess að segja strax frá of-
beldinu og leita sér aðstoðar. Fyrir vikið
var hún fordæmd og hrakin burt.
Hún hóf nýtt líf annars staðar, kærði
kynferðisofbeldið og maðurinn var
dæmdur. En afstaða bæjarbúa var skýr,
samúðin var hjá honum og honum til
stuðnings söfnuðu þeir undirskriftalista
sem birtur var í blaðinu.
Nokkrum árum síðar birtum við
sögu konu sem var í sambærilegum
aðstæðum. Eiginmaður hennar var
dæmdur fyrir að nauðga henni. Sam-
félagið snerist gegn henni, ráðist var að
heimili hennar og hún svívirt opinber-
lega og hrakin burt.
Nú eru þær eru farnar að stíga fram
hver á fætur annarri, varpa af sér sektar-
kenndinni og sjálfsásökunum. Skila af
sér skömminni. Um leið segja þær frá
því hvernig reynt er að gera þær ábyrgar
fyrir ofbeldinu og því hvernig trúverð-
ugleiki þeirra er dreginn í efa, hvernig
þær þurfa að sitja undir ásökunum um
að kasta rýrð á nafngreinda menn og
eru dæmdar fyrir vikið.
Auðvitað segja harmsögur einstaka
kvenna ekki alla söguna. Þessar sögur
segja samt margt um veröldina sem við
lifum í.
Þess vegna þarfnast ég femínisma.
Sandkorn
Davíð um Davíð
n Mikið stríð er þessa dag-
ana milli Moggans og Rík-
isútvarpsins. Davíð Odds-
son, ritstjóri Moggans, hefur
staðfastlega haldið því fram
að Páll Magnússon og félagar
séu handbendi ríkisstjórn-
arinnar. Páll svaraði með
því að líkja Davíð við Æra-
Tobba. Á mánudag tók mál-
ið á sig nýja mynd því Davíð
svarar í leiðara og talar um
sig í þriðju persónu að hætti
útblásinna stórmenna: „…
ræðst að Davíð Oddssyni,
ritstjóra Morgunblaðsins,“
skrifar Davíð.
Dekrað við
Jón Ásgeir
n Páll Magnússon útvarps-
stjóri er í stríði við fleiri en
Davíð Oddsson, ritstjóra
Moggans.
Í aðsendri
grein á Press-
unni hjólar
hann í stjórn-
völd fyrir að
hlaða undir
útrásarvík-
inginn Jón Ásgeir Jóhannes-
son með því að færa honum
með lagaboði yfir 300 millj-
ónir króna. Þá bendir Páll á
það að Landsbankinn hafi,
undir stjórn Steinþórs Páls-
sonar, skuldbreytt lánum
365 út í eitt. Niðurstaða út-
varpsstjórans er að dekrað
sé við útrásarvíkinginn.
Björn í fallhættu
n Óljóst er hvað verður um
Björn Val Gíslason, alþingis-
mann VG, í komandi kosn-
ingum. Björn
Valur skaust
inn á þing á
fylgisbylgju
fyrir síðustu
kosningar.
Nú er ljóst
að fjarar
undan flokki hans. Líklegt
má telja að einungis oddvit-
inn, Steingrímur J. Sigfússon,
nái að óbreyttu inn á þing.
Björn Valur þykir hafa staðið
sig vel og er ákaft leitað leiða
til að forða honum frá falli.
Kynlíf Jóhannesar
n Sjónvarpsmaðurinn Jón
Ársæll Þórðarson á til óborg-
anlega spretti í þáttum sín-
um. Þannig
fór hann á
kostum í Los
Angeles þar
sem hann
ræddi við
söngkonuna
Önnu Mjöll.
Þar ræddi söngkonan op-
inskátt um eiginmann sinn
fyrrverandi, Cal Worthington,
sem hún sagði að hefði látið
njósna um sig. Jón Ársæll
spurði loks um kynlíf þeirra
en fékk ekkert svar. Einhver
benti á að í þremur þáttum
um Jóhannes Jónsson í Bónus
hefði aldrei verið spurt um
kynlíf karlsins.
Þetta eru ekki
eðlileg viðbrögð
Það var
mikið fjör
Thelma Dögg Guðmundsdóttir fann lyf í drykknum sínum og er óánægð með viðbrögð dyravarðar. – DV Pétur Magnússon segir haustfagnað Hrafnistu hafa gengið vel. – DV
Ég þarfnast femínisma …„Sá fyrsti til þess að
refsa mér væri sá
sem ég myndi sofa hjá
É
g hef haft það fyrir sið á mánu-
dögum að blogga um málefni sem
vekja hjá mér áhuga. Ég hef talað
um málefni flóttafólks, banka-
ábyrgð á bankakerfið, nauðsyn þess
að koma á fót málfrelsissjóði og núna
langar mig að fjalla um tungumála-
kennslu í grunnskólum.
Norjobbari
Ég lærði dönsku í skóla eins og flestir og
þrátt fyrir að þurfa að djöflast í gegnum
námsefnið af litlum eða engum áhuga
þá hékk ég í meðaltalinu. Danskan kom
mér spánskt fyrir sjónir. Ég held að ég
hafi samt fengið B á samræmdu próf-
unum. Það var svo eitt sumar nokkrum
árum síðar að ég neyddist til þess að
tala dönsku. Þá var ég orðin Norjobb-
ari í Svíþjóð og varð að bjarga mér ein-
hvern veginn. Þarna vorum við nokkrir
Íslendingar innan um krakka frá hin-
um Norðurlöndunum. Danirnir voru
skemmtilegir og ég prufaði stundum
að tala við þá á dönsku. Mér til mikill-
ar undrunar var eitthvað eftir úr fram-
haldsskóladönskunni inni í heilabúinu
og ég gat barasta talað við Danina.
Frábær kennari
Ég þakka þetta fyrst og fremst Michael
Dahl, dönskukennaranum mínum í FÁ,
en hann var frábær kennari.
Þetta tókst reyndar með herkjum
vegna þess að okkur Íslendingum er
tamt að höggva svolítið út úr okkur
orðin með takti sem fáir erlendingar ná
tökum á. Hljómfall íslenskunnar er svo-
lítið sérstakt og allsendis ólíkt norsku
eða sænsku og þaðan af síður dönsku.
Það var þó einn hópur Norjobb-
ara sem við Íslendingarnir áttum í litl-
um vandræðum með að tjá okkur við
og það voru Finnlands-sænskir. Það er
sænskumælandi minnihluti sem býr í
Suður- og Mið-Finnlandi. Tunga þeirra
er sænsk og mállýskan jafnan talin sem
hið fegursta afbrigði sænskunnar.
Reyndar kalla gárungarn-
ir þessa mállýsku „múmínsænsku“
en múmínálfarnir tala einmitt þessa
skemmtilegu tegund tungumálsins.
Tove Janson, höfundur bókanna um
múmínálfana, er sennilega frægasti
Finnlands-Svíinn.
– En nóg um það.
Framburðarleikfimi
Eftir að fjölskyldan flutti svo til Sví-
þjóðar árið 2008, hef ég oft undrað
mig á því hvers vegna ekki er gerð til-
raun til að kenna Finnlandssænsku í
íslenskum skólum. Það væri gam-
an að taka einn árgang úr einum
skóla og sjá hver niðurstaðan yrði. Ég
gæti vel trúað því að árangur slíkr-
ar tilraunar yrði eftirtektarverður.
Með þessu móti gætum við beinlínis
hoppað yfir alls konar framburðar-
leikfimi og talað skandinavísku með
okkar eigin nefi. Þetta er sænskan
sem ég og margir Íslendingar tala og
er mér töm.
Svo er ég alveg handviss um að
Finnar tæku þessu fagnandi því þessi
minnihluti (svipað margir og Ís-
lendingar) er vel vakandi yfir menn-
ingarlegri stöðu sinni og sjálfsmynd.
Þetta væri gaman að prufa.
Ég tala múmínsænsku
Útgáfufélag: DV ehf. Stjórnarformaður: Ólafur M. Magnússon Ritstjóri: Reynir Traustason (rt@dv.is) Fréttastjóri: Ingi Freyr Vilhjálmsson (ingi@dv.is) Umsjón helgarblaðs: Ingibjörg
Dögg Kjartansdóttir (ingibjorg@dv.is) Umsjón innblaðs: Kristjana Guðbrandsdóttir (kristjana@dv.is) Framkvæmdastjóri og vefstjóri DV.is: Jón Trausti Reynisson (jontrausti@dv.is)
Sölu- og markaðsstjóri: Heiða B. Heiðarsdóttir (heida@dv.is) Umbrot: DV Prentun: Landsprent Dreifing: Árvakur DV á netinu: www.dv.is
F R J Á L S T, Ó H Á Ð D A G B L A Ð
Heimilisfang
Tryggvagötu 11
Hafnarhvoli, 2. hæð
101 Reykjavík
FRéTTASkoT
512 70 70 DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
AÐALnúmeR
RiTSTJÓRn
ÁSkRiFTARSími
AuGLýSinGAR
14 31. október 2012 Miðvikudagur
Leiðari
Ingibjörg Dögg
Kjartansdóttir
ingibjorg@dv.is
Af blogginu
Teitur
Atlason