Dagblaðið Vísir - DV - 22.03.2013, Blaðsíða 26

M
arkmiðið með skatt­
kerfinu okkar er að afla
ríkissjóði tekna til að
standa undir rekstri,
greiða niður skuldir
og fleira en einnig að stuðla að
jöfnuði í samfélaginu. Þrepa­
skipt skattkerfi eins og við búum
við og komið var á af núverandi
ríkisstjórn er vel til þess fallið að
ná þeim markmiðum. Það gerir
einnig hækkun persónuafsláttar
sem hækkað hefur um 45 prósent
undir stjórn okkar jafnaðarmanna
auk þess sem persónuafslátturinn
er nú verðtryggður frá 1. janúar
2012. Þannig heldur hann gildi
sínu gagnvart ört rýrnandi krónu
og ver kjör þeirra sem lægstu
launin hafa.
Betur settir greiði meira
Með þessu er byrðunum dreift
þannig að þeir greiða hlutfalls­
lega meira í sameiginlega sjóði
sem meiru hafa úr að spila en þess
gætt að þeir sem verr standa greiði
hlutfallslega minna. Greiningar
hafa sýnt að niðurstaðan er eins og
að var stefnt: 60 prósent heimila í
landinu greiða hlutfallslega lægri
skatta nú en þau gerðu fyrir skatt­
kerfisbreytinguna en þau 40 pró­
sent sem betur standa greiða nú
meira til samfélagsins. Við öflum
þannig tekna fyrir ríkissjóð og auk­
um jöfnuð í samfélaginu um leið.
Hið opinbera fær tekjur sem aflað
er í þremur þrepum með hlutfalls­
lega lægi sköttum fyrir þá tekju­
minni. Réttlætinu væri ekki full­
nægt með flötum skatti. Réttlætið
fæst ekki með einfaldleikanum, að
minnsta kosti ekki í þessu tilfelli.
Eitt af fjölmörgum kosninga­
loforðum sjálfstæðismanna er að
lækka tekjuskatt einstaklinga og
hann verði jafnframt í einu þrepi.
En hvað þýðir þetta fyrir heimilin
í landinu? Sjálfstæðismaðurinn
Guðlaugur Þór Þórðarson óskaði
eftir skýrslu frá fjármálaráðherra
á síðasta ári þar sem greina ætti
áhrif þess ef tekjuskattshlutfall
launa yrði í einu þrepi. Niðurstöð­
ur þeirrar skýrslu ættu sem flestir
að kynna sér og hana er að finna á
slóðinni althingi.is/dba-bin/Afer-
ill.pl?ltg=140&mnr=254.
Flokkur í þágu efnameiri
heimila?
Það er skemmst frá því að segja
að niðurstaða greiningarinnar er
skýr og ótvíræð. Ef tekinn væri
upp tekjuskattur einstaklinga með
skatthlutfall í einu þrepi færðist
skattbyrðin óhjákvæmilega neðar
í tekjudreifingunni þannig að þeir
sem eru með lágar tekjur borguðu
hærri skatta á meðan hinir sem
væru tekjuhærri borguðu minna
en áður. Skattur hinna tekjuhærri
lækkar við einföldunina. Þetta er
samt markmið sjálfstæðismanna
og kosningaloforð. Þar með er
nokkuð ljóst í þágu hvaða heimila
sá flokkur starfar. Hann er fyrir
heimili þeirra efnameiri á kostnað
þeirra efnaminni.
26 Umræða 22.–24. mars 2013 Helgarblað
Í þágu hvaða heimila?„Þar með er nokkuð
ljóst í þágu hvaða
heimila sá flokkur starfar.
Hann er fyrir heimili þeirra
efnameiri á kostnað
þeirra efnaminni.
Valhöll „Skattur hinna
tekjuhærri lækkar við
einföldunina.“
Aðsent
Oddný G.
Harðardóttir
formaður þingsflokks Samfylkingarinnar
U
m miðja síðustu öld voru
sveitarfélög á Íslandi nærri
230 að tölu. Þau eru nú 74
og fjöldi íbúa er að meðaltali
4.300 íbúar og aðeins 2.700
ef Reykjavík er undanskilin. Þetta
er ekki mikill fjöldi og áreiðanlega
má færa fyrir því rök að einingarnar
mættu og ættu að vera stærri. Meðal­
fjöldi í sveitarfélögum í Skotlandi er
162.000 íbúar í 32 sveitarfélögum.
Meðalfjöldi í hverju sveitarfélagi í
Danmörku er 53.000 íbúar.
Á kjörtímabilinu, sem senn er á
enda, hefur ríkisstjórn jafnaðar­ og
félagshyggjufólks beitt sér fyrir marg­
víslegum umbótum í stjórnsýslunni.
Tilgangurinn er auðvitað sá að auka
skilvirkni, bæta nýtingu fjármuna
og auka jafnræði og gagnsæi. Til
að mynda hefur ráðuneytum verið
fækkað úr tólf í átta og ráðherrum
hefur fækkað að sama skapi. Skrif­
stofur ráðuneytanna stækka, þær
verða faglegri og skilvirkari og veita
borgurunum vonandi betri þjónustu.
Aukin áhrif landshluta
Í þessu samhengi hefur ríkisstjórnin
gengist fyrir merkilegri tilraun í sam­
vinnu við sveitarfélögin og forsvars­
menn landshlutasamtaka sem ber
heitið Sóknaráætlanir landshluta.
Vinnan við þær hófst í byrjun ársins
2011 og hefur staðið samfellt síðan.
Nú eru kaflaskil því í dag eru undirrit­
aðir samningar milli ríkisins og átta
landshluta um sóknaráætlanirnar.
Að baki þeim er mikil vinna af hálfu
sveitarstjórnarmanna og forsvars­
manna landshlutasamtaka sem og
embættismanna innan stjórnar­
ráðsins. Ég vil þakka þeim fyrir
gott starf enda má segja að kerfis­
breytingar og umbætur af þessum
toga eigi líf sitt undir góðri samvinnu
og trú á verkefnið.
Eins og málum hefur verið háttað
eru samningar um opinber fjárfram­
lög til einstakra byggðaverkefna í
höndum margra og hafa ekki hingað
til fylgt neinu samstilltu skipulagi
þótt Byggðastofnun gegni þar lykil­
hlutverki. Um 5 milljarðar króna
renna nú til slíkra verkefna í öllum
fjórðungum og samningarnir eru vart
færri en 200 talsins.
Hugmyndin að baki sóknaráætl­
unum landshlutanna er í rauninni
einföld. Hún byggist á því að innan
átta landshluta fái sveitarstjórnir og
ýmis landshlutasamtök, sem fást við
framfara­ og hagsmunamál, þræðina
í sínar hendur. Þau forgangsraði verk­
efnum á grundvelli sóknaráætlana og
ákveði hvernig tilteknum fjárframlög­
um til landshlutans skuli skipt. Á hin­
um endanum er stjórnarráðið með
sín átta ráðuneyti. Það skipar eins­
konar stýrinet með fulltrúum þvert
á ráðuneytin sem annast samhæf­
ingu áætlananna og samninga um
þær við landshlutana. Allt er þetta til
einföldunar og til þess fallið að bæta
nýtingu fjármuna. Auk þess má ætla
að þetta verklag geti unnið gegn kjör­
dæmapoti og geðþóttalegri fyrir­
greiðslu. Frá mínum bæjardyrum séð
væri það framfaraspor og merki um
heilbrigðari stjórnsýslu en áður.
Aukin samvinna
Segja má að árið 2013 sé reynslu­
tími þar sem sóknaráætlanir lands­
hlutanna slíta barnsskóm sínum.
Alls renna um 620 milljónir króna til
þessa verkefnis á árinu. Það er aðeins
brot af því fé sem gæti fallið undir
þessa samninga ef fyrirkomulagið
reynist vel. Engin ástæða er til að ætla
annað en að þetta geti gengið. Ætla
má að allt að 800 manns hafi komið
nálægt undirbúningnum á mörgum
fundum, bæði í landshlutunum og
innan stjórnarráðsins.
Ég hef haft mikla ánægju af því
að hitta sveitarstjórnarmenn og
aðra forystumenn landshlutasam­
taka á heimavelli þeirra á undan­
förnum árum. Ríkisstjórnin tók upp
þá nýbreytni að halda ríkisstjórnar­
fundi á landsbyggðinni. Þeir hafa nú
verið haldnir í öllum landshlutum,
á Suðurnesjum, Ísafirði, Akureyri,
Egilsstöðum og nú síðast á Selfossi.
Alls staðar gafst ráðherrunum tæki­
færi til skoðanaskipta við forystu­
menn í hverjum landshluta. Ég á þá
ósk að ríkisstjórnir framtíðarinnar
geri þetta að venju enda eru ávinn­
ingarnir af beinum samskiptum og
samvinnu við fulltrúa landshlutanna
áþreifanlegir.
Með undirritun sóknaráætlana
landshlutanna hefur mikil undirbún­
ingsvinna tekið á sig mynd og verið
innsigluð. Samningarnir eru til þess
fallnir að skerpa og skýra samskipti
ríkis og sveitarfélaga og leggja grunn
að nýrri hugsun í byggðamálum. Ég
óska okkur öllum til hamingju með
árangurinn.
Kaflaskil í samskiptum
ríkis og sveitarfélaga
Aðsent
Jóhanna
Sigurðardóttir
forsætisráðherra
„Nú eru kaflaskil því
í dag eru undirrit-
aðir samningar milli ríkis-
ins og átta landshluta um
sóknaráætlanirnar.
Á Vestfjörðum
Norðurfjörður á
Ströndum.
mynd Sigtryggur Ari