Dagblaðið Vísir - DV - 24.05.2013, Side 28

28 24.–26. maí 2013 Helgarblað
„Frábær klækjavefur“
House of
Cards
„Blóðug endurgerð“
Evil Dead
Fede Alvarezm e n n i n g @ d v . i s | d v . i s / m e n n i n g
B
ókaforlagið Bjartur hefur
nú gefið út metsölubókina
Hún er horfin eftir Gillian
Flynn, í þýðingu Bjarna
Jónssonar. Bókin er djarf­
lega kynnt sem sumarsmellur ársins.
Það er ekki að ósekju þar sem bókin
sat á metsölulista New York Times í
heila 13 mánuði og var valin ein af
tíu bestu bókum ársins 2012 af sama
dagblaði.
Hugmyndum snúið á hvolf
Bók Gillian var ekki eingöngu
vinsæl, hún olli líka heilmiklu
fjaðrafoki. Í henni dregur hún upp
truflandi mynd af sambandi þar sem
hlutirnir hafa farið illilega úr skorð­
um og viðteknum hugmyndum um
heimilisofbeldi er snúið á hvolf. Svo
mikið að höfundur hefur verið sak­
aður um kvenhatur.
Það er varla hægt að segja meira
um ástæður þessarar gagnrýni án
þess að gefa uppi fléttuna sem kem­
ur vægast sagt á óvart en byggir
á því allra heilagasta; trúnaðar­
trausti því sem ríkir á milli þeirra
sem eiga í ástar sambandi og þeirri
staðreynd að við getum aldrei þekkt
aðra manneskju
til hlítar. Sama
hversu náin við
verðum henni.
Leikur að
tilfinningum
Svo varfærnis­
lega sé fjallað
um fléttuna þá
eru fjallar sagan
um Nick og Amy
sem eiga fimm
ára brúðkaupsafmæli. Gjafirnar eru
klárar og búið að panta borð fyrir
kvöldið en þá hverfur Amy sporlaust
af heimili þeirra. Lesendur fá að
skyggnast í dagbækur Amy sem lýsa
eymd og ofbeldi sem hún verður fyrir
af hálfu eiginmanns síns. Þeir fyllast
ógeði á eiginmanninum og finna til
ríkrar samúðar fyrir Amy. Þessar tilf­
inningar leikur höfundur sér með af
mikilli list og snýr síðan á hvolf.
Kraftmikil byrjun
Fyrsta málsgrein bókarinnar gef­
ur strax til kynna hrollvekjuna sem
er framundan, þar lýsir Nick því
hvernig honum líður þegar hann
horfir á höfuð eiginkonu sinnar og
ímyndar sér hversu auðveldlega sé
hægt að mölva það. Á meðan Nick
veltir þessu fyrir sér raular Amy fyrir
sér lagstúfinn „Suicide is painless.“
Kraftmikil byrjun svo ekki sé meira
sagt.
Um gagnrýni á bók Gillian þar
sem hún er sökuð um kvenhatur
segir hún sjálf: „Er ekki kominn tími
til að viðurkenna ljótari hliðarnar?
Ég er orðin þreytt á dyggðum prýdd­
um kvenhetjum, hugrökkum fórnar­
lömbum nauðgana og tískudrósum í
andlegri leit? Ég syrgi skortinn á ill­
kvendum.“
Almennilegt illkvendi
Þeir sem eru sammála Gillian og þrá
að lesa um almennilegt illkvendi
ættu að næla sér í bók hennar sem er
grípandi hrollvekja sem fær venju­
legt fólk til þess að horfa í augu maka
síns og spyrja: Er í lagi með hann?
Gagnrýnin sem Gillian hefur orðið
fyrir í kjölfar útgáfu þessarar bókar
er athyglisverð. Hvað er það við ill­
kvendi þessarar bókar sem er við­
kvæmt? Um það leyfi ég lesandan­
um að dæma sjálfum. n
Er í lagi með hann?
Bækur
Hún er horfin
eftir Gillian Flynn
Útgefandi: Bókaforlagið Bjartur
Titill á frummáli: Gone Girl
Þýðandi: Bjarni Jónsson
Kristjana
Guðbrandsdóttir
kristjana@dv.is
„… fær venjulegt
fólk til þess að
horfa í augu maka síns.
Tónar og trix í
Þorlákshöfn
Tónlistarhópurinn Tónar og trix í
Þorlákshöfn heldur samstöðu­ og
baráttutónleika í bænum á laugar­
daginn, klukkan 17.00, í Ráðhúsi
Ölfuss. Meðlimir hópsins eru eldri
borgarar í Þorlákshöfn sem vilja
vekja athygli á því að í Þorláks­
höfn er ekkert hjúkrunarheimili
fyrir þá eldri borgara sem ekki get­
að hugsað um sig sjálfir. Tilgangur
tónleikanna sé að vekja upp um­
ræðu og berjast fyrir því að fá slíkt
hjúkrunarheimili í bæinn. Hópur­
inn mun flytja nýja íslenska popp­
tónlist á tónleikunum. Til dæmis
lög eftir Ásgeir Trausta, Jónas Sig,
Valdimar Guðmundsson, Bjart­
mar Guðlaugsson og fleiri. Hópn­
um til aðstoðar verður hljómsveit,
barnakór grunnskólans í Þorláks­
höfn og nemendur úr Tónlistar­
skóla Árnesinga.
Leikhúsbíltúr
á laugardag
Á laugardaginn verða þrjú af leik­
ritunum sex í dagskránni Rýmin
og skáldin flutt í röð á þremur
söfnum Borgarbókasafns. Rýmin
og skáldin er samstarfsverkefni
Útvarpsleikhússins og Listahátíðar
í Reykjavík þar sem flutt eru leik­
rit sex leikskálda á bókasöfnum.
Verkin verða svo fullunnin fyrir
Útvarpsleikhúsið í vetur. Nú hafa
þrjú verkanna þegar verið flutt.
Leikritið Páfuglar heimskautanna,
eftir Ragnheiði Hörpu Leifsdóttur,
Rökrásin, eftir Ingibjörgu Magna­
dóttur, og Lán til góðverka, eftir
Auði Övu Ólafsdóttur. Þeir sem
áhugasamir eru um verkin geta
nýtt tækifærið á laugardaginn og
séð þau öll í röð – breytt sunnu­
dagsbíltúrnum í leikhúsbíltúr á
laugardegi.
n Almennilegt illkvendi í alþjóðlegri metsölubók
Æ
tli marga dreymi ekki
um að stjórna heilli sin­
fóníuhljómsveit. Standa
fyrir framan tugi hljóð­
færaleikara og draga
fram fínustu blæbrigði tónlistarinnar.
Lilja Birgisdóttir lét drauminn rætast
en í stað fiðlu­ og blástursleikara stóð
hún frammi fyrir heilum skipaflota
og stjórnaði verkinu Vessel Orchestra
sem var opnunarverk Listahátíðar
Reykjavíkur.
Breytilegt verk
„Það var bæði djarft og hugrakkt hjá
Listahátíð að gefa mér þetta tækifæri
og hafa svona mikla trú á þessu verk­
efni,“ segir Lilja en hún samdi Vessel
Orchestra ásamt tónlistarmanninum
Úlfi Hanssyni. Lilja hefur þó áður gert
skipaflautuverk ein síns liðs, skömmu
eftir að hún útskrifaðist úr Lista­
háskóla Íslands árið 2010.
Lilja segir verkið í raun ein­
kennandi fyrir sýn sína á listina. Það
sé bæði tónverk en líka gjörningur
eða innsetning. Í raun samsuða mis­
munandi listforma í það sem kannski
er best að kalla myndlistarverk. „Í
hvert skipti sem verkið er flutt breytist
það. Það getur aldrei orðið sama verk­
ið. Það koma ný skip, nýir flytjendur á
nýjum stöðum,“ segir Lilja.
Hverfa frá egóinu
Útskriftarverkefni Lilju var óvenju­
legt. Í myndlistinni er einstaklingur­
inn yfirleitt í forgrunni. Minna er lagt
upp úr samvinnu en til dæmis í leik­
list eða tónlist. Mýtan um listamann­
inn sem berst einn við strigann er
lífseig. Lilja hafði aðrar hugmyndir
um listina.
„Það er alltaf þessi áhersla á egóið í
listheiminum. Listin getur orðið ansi
sjálfhverf. Ég tilheyrði öflugum hópi
og okkur fannst spennandi að vinna
saman. Meiri samvinna var í tíðarand­
anum. Okkur langaði að sjá hverju við
gætum áorkað saman,“ segir Lilja og
bætir við: ,,Í samvinnu getur einstak­
lingurinn líka blómstrað. Þetta snýst
um að hverfa frá egóinu, leggja sjálf­
hverfuna á hilluna.“
Hópurinn breytti rými í Hafnarhús­
inu í einskonar listgarð þar sem öllu
ægði saman. Áhrifin voru úr evrópskri
samtímalist og í stað þess að leggja
áherslu á einstök verk var það heildar­
upplifunin sem skipti máli – eitthvað
sem er ansi djarft ef haft er í huga að
um útskriftarverk er að ræða.
Hluti af Kling og Bang
„Á sama tíma og við bjuggum til út­
n Flutti opnunartónverk Listahátíð í Reykjavík n Segir mikilvægt að hverfa frá egóisma í listum
Listin snýst um samvinnu
Myndlist
Símon Birgisson
simonb@dv.is
Lilja Birgisdóttir myndlistarkona
segir tónlist veita sér innblástur.
Skipaflautukonsertinn Lilja stóð á hafnarbakkanum og stjórnaði skipaflautum fimmtán skipa.