Dagblaðið Vísir - DV - 01.04.2014, Blaðsíða 2

2 Fréttir Vikublað 1.–3. apríl 2014
Gerir aðra
tilraun
Ögmundur Jónasson segir frá
því á bloggsíðu sinni að verði
ekkert gert vegna gjaldtökunn-
ar á Geysis svæðinu verði hann
mættur að nýju að Geysi næsta
laugardag klukkan hálf tvö. Hann
ætli að bíða átekta næstu daga og
sjá hvort yfirvöld „ætli virkilega
að láta lögbrjóta komast upp með
framferði sitt“, eins og hann segir.
Á annað hundrað manns
mættu til mótmæla á Geysis-
svæðinu á sunnudag en líkt og
DV greindi frá féll gjaldtakan nið-
ur vegna markaðsátaks. Þá sagði
Garðar Eiríksson, talsmaður
landeigendafélags Geysis, gjald-
tökuna ekki vera ólöglega heldur
starfi landeigendafélagið undir
úrskurði sýslumanns.
E.coli á
Akureyri
Tveggja og hálfs árs gömul stúlka
á Akureyri greindist fyrir þremur
vikum síðan með E. coli-bakter-
íu sem myndar eiturefni. Þetta
kemur fram í tilkynningu frá
Matvælastofnun. Stúlkan var
meðhöndluð á gjörgæsludeild
Landspítalans en er á batavegi.
Sýkingar sem þessar eru afar
sjaldgæfar hér á landi en þeim
fylgja niðurgangur og alvarleg
einkenni á borð við blæðingar og
nýrnabilun geta fylgt í kjölfar-
ið. Ekki hefur tekist að finna út
hvernig stúlkan sýktist en sýni
sem tekin voru úr öðrum börn-
um á leikskóla hennar reyndust
neikvæð.
Neitaði sýnatöku
og var sviptur
Ökumaður var stöðvaður í um-
dæmi lögreglunnar á Suðurnesj-
um vegna gruns um akstur undir
áhrifum fíkniefna. Í tilkynningu
frá lögreglu kemur fram að mað-
urinn hafi neitað að gefa þvag-
sýni á lögreglustöð og verið svipt-
ur ökuréttindum tímabundið af
þeim sökum.
Annar ökumaður var kærður
fyrir að aka gegn rauðu ljósi og þá
voru skráningarnúmer fjarlægð
af óskoðaðri bifreið.
Yfirlæknirinn klagaði
heyrnarlausa foreldra
n Jevgenija og Arturas verða fyrir fordómum n Kuðungsígræðsla áhættusöm og engin töfralausn
H
jónin Jevgenija Kukle og eig-
inmaður hennar, Arturas
Kuklis, eru fædd heyrnar-
laus. Þau eiga þrjú börn sem
einnig eru öll fædd heyrnar-
laus. Yngsta barnið er fimm mánaða
og það elsta að verða fimm ára. Þau
eiga gott líf. Heyrnarleysið háir þeim
ekki á neinn máta að þeirra sögn.
Börnin þrífast vel, þau elstu ganga í
leikskólann Sólborg þar sem er tákn-
málsumhverfi.
Yfirlæknir sendi erindi til
umboðsmanns barna
Nýverið lentu hjónin upp á kant við
Heyrnar- og talmeinastöð Íslands
vegna þess að þau kjósa að senda
börn sín ekki í kuðungsígræðslu. Yf-
irlæknir stöðvarinnar, Ingibjörg Hin-
riksdóttir, sendi umboðsmanni barna
erindi vegna þessarar ákvörðun-
ar foreldranna og vildi vita hvern-
ig best væri að eiga í samskiptum við
foreldra. Úrskurður umboðsmanns
barna var skýr. Foreldrar eiga rétt á að
velja fyrir börn sín. Þrátt fyrir þennan
skýra úrskurð var yfirlækninum ráð-
lagt að senda erindi til barnaverndar
vegna ákvörðunar þeirra Jevgeniju og
Arturas.
Kuðungsígræðslur eru umdeildari
en margur heldur. Fyrir okkur sem
heyrum virka þær sem kraftaverka-
lausn fyrir þá heyrnarlausu. Af hverju
ættu heyrnarlausir ekki að vilja slíka
lausn? hugsum við ef til vill. Málið á
sér margar hliðar. Flestir heyrnarlaus-
ir líta á sig sem fullvirka einstaklinga
í samfélaginu og vilja nota táknmál-
ið. Notkun táknmáls sé ekki síðri en
annarra tungumála.
Gengið hart að foreldrum
Blaðamaður hitti Jevgeniju á heimili
fjölskyldunnar í Breiðholti og fékk að
kynnast sjónarmiðum þeirra. Það hef-
ur verið gengið hart að fjölskyldunni
að fara með börnin í kuðungsígræðslu
og Jevgenija segist upplifa fordóma
og skilningsleysi. „Það er gengið mjög
hart að okkur og við finnum fyrir for-
dómum frá yfirlækni og fleiri lækn-
um á Heyrnar- og talmeinastöð vegna
þess að við höfum ákveðið að fara ekki
með börnin í kuðungsígræðslu. Þrátt
fyrir að við höfum tekið skýrt fram að
við höfum ákveðið að börnin fari ekki
í aðgerðina er ítrekað haldið áfram
að útskýra fyrir okkur kosti þess.
Þrýstingnum er haldið áfram.“
Kuðungsígræðsla er
ekki töfralausn
Jevgenija nefnir að mörg heyrnarlaus
börn hafi farið í kuðungsígræðslu.
Flest þeirra eigi foreldra sem ekki
kunna táknmál. Þótt að þau fari í að-
gerðina þurfi foreldrarnir samt að
læra táknmál.
„Kuðungsígræðsla er ekki töfra-
lausn. Táknmálið þarf enn að vera
til staðar. Ef börnin taka af sér tækið
eru þau heyrnarlaus. Þá er þekking á
kuðungsígræðslu meðal almennings
fremur lítil. Með kuðungsígræðslu
fæst ekki endilega fullkomin heyrn.
Hún getur reyndar verið langt frá
henni. Líkurnar fara eftir líkamlegu
ástandi hvers og eins og öðrum þátt-
um, svo sem aldri.“
Ósmekkleg rök
Hún segir frá því að rökin sem lækn-
ar á Heyrnar- og talmeinastöð hafi
fært fyrir máli sínu séu haldlítil og
ósmekkleg. „Þeim rökum er beitt
að heyrnarlaus börn muni einangr-
ast vegna þess að táknmálið sé að
deyja út vegna þess að kuðungs-
ígræðslum fari fjölgandi. Við erum
bæði hneyksluð og hissa á þess-
um viðhorfum,“ segir Jevgenija og
skilja má afstöðu hennar í ljósi þess
að táknmálið er alls ekki deyjandi
tungumál. Full þörf er á því með fram
kuðungsígræðslum.
Sátt og sæl
Bæði Jevgenija og Arturas eru alin
upp heyrnarlaus og eru fullkomlega
sátt og sæl eins og þau eru. Þau út-
skýra vel fyrir blaðamanni að í fyrsta
lagi snýst andstaðan ekki endilega
gegn kuðungsígræðslunni sjálfri
heldur því að fólk sjái heyrnarlausa
sem eitthvað sem þurfi að laga.
„Heilsa þeirra sem fara í kuðungs-
ígræðslu er ekki tryggð. Í þeim efnum
eru ekki allir jafn heppnir. Kuðungs-
ígræðsla hefur skaðleg áhrif á heilsu
sumra einstaklinga. Ég vil minna á að
það að vera heyrnarlaus er ekki sjúk-
dómur. Heyrnarlausir geta lifað eins
og allir aðrir lifa. Þeir geta farið í há-
skóla, þeir geta eignast börn, þeir geta
gert allt eins og heyrandi. Þeir geta
flutt til nýs lands, eins og við gerð-
um, og byggt upp gott líf. Það er margt
sem er ekki fullkomið, en að mörgu
leyti erum við á jafnréttisgrundvelli
við þá heyrandi. Ég er góð móðir og
börnin búa við gott atlæti.
Mér finnst ég geta allt í lífinu. Mig
langar auðvitað að börnin mín fái
meira í framtíðinni, meiri texta. Meira
táknmálsumhverfi í skólum en fyrir
því get ég barist.“
Kuðungsígræðslur áhættusamar
Jevgenija segir lítið talað um þann
langa tíma sem getur farið í að stilla
tækið, þjálfa þann sem er með
ígræðsluna til að nota það og svo
framvegis. Það sé ekki kraftaverka-
lausn, fremur frábært tæki sem fólk
hefur val um að nota. Svar umboðs-
manns barna til Ingibjargar Hin-
riksdóttur er skýrt og afdráttarlaust.
Bera skuli virðingu fyrir vali foreldra.
Ekki sé rétt að líta á heyrnarlaus eða
heyrnarskert börn sem gölluð börn.
Þá verði að taka tillit til þess að kuð-
ungsígræðsla þýði ekki endilega að
barn nái fullri heyrn. Verulega skorti
upp á að tryggja rétt þeirra barna sem
fara í kuðungsígræðslu til að læra
táknmál og þróa það í samfélagi með
öðrum. Þá er ítrekað að börn geti náð
fullum þroska án þess að hafa heyrn
og þau megi viðhalda menningu sinni
í samfélagi heyrnarlausra. Í þeim efn-
um er vísað í Barnasáttmála Sam-
einuðu þjóðanna.
Um kuðungsígræðslur
Hinn 25. febrúar 1957 framkvæmdu
frönsku læknarnir Djourno og Eyries
fyrstu kuðungsígræðsluna í heimin-
um. Þessi aðgerð olli í raun byltingu í
meðferð við heyrnarleysi og heyrnar-
tapi. Fyrsta kuðungsígræðslan á Ís-
lendingi var hins vegar gerð árið 1984.
Kuðungsígræðsla læknar ekki
heyrnarleysi. Það er hjálpartæki til
heyrnar. Sumum þeirra sem fá slíka
ígræðslu líkar það mjög vel, öðrum
nokkuð vel og einhverjum líður verr
eftir ígræðsluna en áður.
Almennt er talað um að þeir sem
hafa þjálfun og reynslu af talmáli og
missa heyrn hafi mest gagn af kuð-
ungsígræðslum. Þá breytir kuðungs-
ígræðsla lífi þeirra sem eru daufdumb-
ir (bæði heyrnarlausir og blindir) og
bætir lífsgæði þeirra til muna.
Eins og í lélegri
útvarpsútsendingu
Breski þingmaðurinn Jack Ashley var
sjötugur þegar hann fékk kuðungs-
ígræðslu árið 1994 eftir að hafa ver-
ið heyrnarlaus í 25 ár. Hann sagð-
ist geta rætt við fólk sem hann þekkir
en eiga erfitt með nýjar raddir eða
samtöl. Hann þurfti enn að reiða sig
á varalestur og lýsti röddunum sem
„Ekki er rétt
að líta á
heyrnarlaus eða
heyrnarskert börn
sem „gölluð“ börn
Kristjana Guðbrandsdóttir
kristjana@dv.is Jevgenija og Mark
Þau eru sæl mæðginin.
Jevgenija vill að borin sé
virðing fyrir vali foreldra
heyrnarlausra barna. Kuð-
ungsígræðsla sé umdeild
og foreldrar eigi að hafa
frjálst val. MYnd SiGtrYGGUr Ari