Dagblaðið Vísir - DV - 27.09.2013, Side 12

sveitarfélaga og umfangi félagslega
íbúðakerfisins á hverjum stað. Fæst­
ir eru á biðlista á Seltjarnarnesi en
flestir í fjölmennasta sveitarfélaginu,
Reykjavík. Þannig eru 810 fjölskyldur
á biðlista eftir félagslegu húsnæði hjá
borginni. Fjöldi úthlutana á leiguíbúð­
um hefur verið á bilinu 160–190 íbúð­
ir á ári þannig að ljóst er að biðin eftir
íbúð getur verið löng. Samkvæmt upp­
lýsingum frá velferðarsviði borgarinn­
ar er meðalbiðtíminn 22 mánuðir.
Í skriflegu svari Elfu Bjarkar Ell­
ertsdóttur, upplýsingafulltrúa Reykja­
víkurborgar, við fyrirspurn DV, kemur
fram að 575 séu á biðlista eftir tveggja
herbergja íbúðum, 165 á biðlista eftir
þriggja herbergja íbúðum, og þá voru
sjötíu á biðlista eftir fjögurra herbergja
eða stærri íbúðum. Biðlistar eftir fé­
lagslegu leiguhúsnæði lengdust um
sjö prósent á milli áranna 2012–2013.
„Segja má að allir sem sækja um félags­
legt húsnæðisúrræði til Reykjavíkur­
borgar séu í brýnni þörf fyrir húsnæði
en hluti þeirra uppfyllir ekki skilyrði
um að fá félagslegt húsnæðisúrræði á
vegum Reykjavíkurborgar,“ segir Elfa.
288 umsækjendur uppfylla ekki skil­
yrði um sérstakar húsaleigubætur, og
hafa því ekki rétt á að félagslegu leigu­
húsnæði í Reykjavík.
„Flestir eiga rétt“
Rétt rúmlega 240 fjölskyldur eru á
biðlista eftir félagslegu leiguhúsnæði
í Hafnarfirði, þar af barst 81 umsókn
það sem af er þessu ári. Þetta kem­
ur fram í skriflegu svari frá Rannveigu
Einarsdóttur, sviðsstjóra fjölskyldu­
sviðs Hafnarfjarðar. Biðlistinn er lang­
ur sé miðað við það að bærinn á 235
leiguíbúðir. Það mun því taka dágóðan
tíma fyrir þann sem er neðst á biðlist­
anum að komast í íbúð. Rannveig segir
erfitt að svara til um biðtíma eftir íbúð.
Hún segir þó að flestir á biðlistanum
hafi beðið í um það bil tvö ár. Hún seg­
ir að flestir sem óski eftir því séu skráð­
ir á biðlista: „Flestir sem leita hingað
eiga rétt.“
Biðlisti eftir félagslegum leigu­
íbúðum í Mosfellsbæ telur einungis
nítján fjölskyldur en bærinn er með
fáar íbúðir til leigu. „Þegar íbúð losn­
ar þá er staða umsækjanda metin og
sá sem er metinn í mestri þörf fyrir
viðkomandi íbúð fær úthlutað íbúð­
inni,“ segir Unnur V. Ingólfsdóttir,
framkvæmdastjóri fjölskyldusviðs
Mosfellsbæjar. Hún segir erfitt að
svara spurningum um hver biðtím­
inn sé þar sem umsækjendur flytjist
ekki sjálfkrafa upp listann. Ásókn hef­
ur aukist aðeins á milli ára en í fyrra
voru sautján fjölskyldur á biðlista. Hún
segir mikilvægt að stjórnvöld grípi til
hvetjandi aðgerða til að stuðla að stöð­
ugum leigumarkaði og uppbyggingu
hans. „Enn fremur að stuðlað verði
að því að íbúðarhúsnæði í eigu banka
og Íbúðalánasjóðs sem hugsanlega
stendur autt verði sett á leigumarkað.“
Þriðjungi vísað frá
26 fjölskyldur eru á biðlista eftir félags­
legri íbúð í Garðabæ. Að sögn upp­
lýsingastjóra bæjarins, Guðfinnu B.
Kristjánsdóttur, hefur ásóknin aukist
nokkuð á undanförnum árum. Hún
segir afar misjafnt hversu lengi fólk
þurfi að bíða eftir íbúð. Fimm einstak­
lingar eru á biðlista eftir félagslegum
íbúðum á Seltjarnarnesi, en bærinn á
einungis 13 félagslegar íbúðir. Snorri
Aðalsteinsson félagsmálastjóri segist
ekki geta gefið upp neinn jafnaðarbið­
tíma þar sem leigukerfið sé lítið. Hann
segir að ekki séu til tölur yfir þá sem
leitað hafi til félagsþjónustunnar en
eigi ekki rétt til að skrá sig á biðlista.
Rannveig María Þorsteinsdóttir,
deildarstjóri ráðgjafar­ og íbúðadeildar
hjá velferðarsviði Kópavogsbæjar,
segir 173 umsóknir á biðlista eftir fé­
lagslegri leiguíbúð með 17 stig eða
fleiri. „Það var í mars á þessu ári sem
félagsmálaráð tók þá ákvörðun að
vísa frá umsóknum með sextán stig
eða færri.“ Hún segir sviðið ekki hafa
haldið utan um fjöldann sem vísað
hefur verið frá, en líklegt sé að það sé
um þriðjungur. Hún segir biðtímann
mjög mismunandi: „Að jafnaði getur
biðtími verið í kringum tvö til þrjú ár.“
Ósýnilegur hópur
Hjálmar Hjálmarsson, bæjarfulltrúi
Næst besta flokksins, lagði nýlega fram
bókun á fundi bæjarráðs Kópavogs,
þar sem fram kom að eftirspurn eftir
aðstoð hafi aukist mikið frá fólki sem
áður hafi ekki þurft á henni að halda.
Í langflestum tilvikum væri ástæða
vandans dýrt húsnæði. Í samtali við
RÚV sagðist Hjálmar telja að þetta
væru um hundrað manns.
Heimildarmaður DV innan úr fé­
lagslega kerfinu segir að þessi hópur
sé svo að segja ósýnilegur þegar litið sé
á tölur félagsþjónustunnar. Húsnæð­
isþörf þessa fólks sé brýn en þar sem
tekjurnar séu hærri en félagsleg mörk
segja til um fái það ekki aðstoð hjá fé­
lagsþjónustunni. Oft sé um að ræða
fólk sem er í skuldavanda, jafnvel í ferli
hjá umboðsmanni skuldara, og það
greiði hátt hlutfall af tekjum sínum í
skuldir. Það sem eftir sé, nægi ekki til
þess að leigja á hinum almenna leigu­
markaði, þar sem verð fari síhækk­
andi.
Lykilatriði í kjarasamningum
Bæjarstjóri Kópavogs, Ármann Kr.
Ólafsson, tók í sama streng og Hjálm­
ar í samtali við RÚV fyrr í þessum
mánuði, þegar hann sagði öll sveitar­
félög glíma við sama vandann. Þá
sagði hann að taka ætti málið upp á
vettvangi Sambands íslenskra sveitar­
félaga „og sambandið myndi svo ræða
við forsætisráðherra eða ríkisstjórnina
um hvaða lausnir menn gætu séð fyr­
ir sér.“
Eygló Harðardóttir félagsmálaráð­
herra segist hafa rætt við lífeyrissjóði,
verkalýðsforystuna og fulltrúa sveitar­
félaga um leiðir til þess að ýta undir
byggingu leiguhúsnæðis sem rekið
væri án hagnaðarsjónarmiða. Þá vilji
hún skoða mögulegar ívilnanir sem
gætu dregið úr byggingarkostnaði og
þar með leitt til lægra leiguverðs. „Að
auki hef ég lagt mikla áherslu á að hús­
næðismál verði eitt af lykilatriðunum
í viðræðum aðila vinnumarkaðarins
í aðdraganda kjarasamninga.“ Ekkert
hefur þó verið ákveðið í þessum efnum.
Ljóst er að þær 1.274 fjölskyldur
sem eru á biðlista eftir félagslegu hús­
næði þurfa að bíða eitthvað lengur eft­
ir úrræðum ríkisstjórnarinnar. n
12 Fréttir 27.–29. september 2013 Helgarblað
1.200 á biðlista eftir
félagslegu húsnæði
n Neyðarástand ríkir á leigumarkaði n Málinu vísað í nefnd sem skilar af sér á næsta ári
1
.274 fjölskyldur og/eða einstak­
lingar eru á biðlistum eftir
félagslegum íbúðum hjá
sveitarfélögum á höfuðborgar­
svæðinu. Enn fleiri eru í bráðri
húsnæðisþörf en fá ekki inni á biðlista
þar sem þeir eru með tekjur umfram
félagsleg mörk. Heimildarmaður DV
innan úr félagslega kerfinu segir þann
hóp að miklu leyti ósýnilegan þar sem
hann birtist ekki í tölum félagsþjón­
ustunnar. „Það er stór hópur fólks sem
á erfitt með að ná endum saman sem
kemur aldrei inn á borð sveitarfélag­
anna.“
Ætla má að fleiri þúsundir einstak­
linga eigi í bráðum húsnæðisvanda.
DV fjallaði fyrr í þessum mánuði um
barnafólk sem býr við bág kjör í gömlu
verslunarhúsnæði í Kópavogi. Fólk­
ið sagðist ekki hafa efni á því að leigja
á hinum almenna leigumarkaði, en
samkvæmt tölum frá Þjóðskrá hefur
húsaleiguverð á höfuðborgarsvæðinu
hækkað um rúm sjö prósent á þessu
ári einu saman.
Æ fleiri leita á náðir sveitarfélag­
anna í von um að fá þar félagslega að­
stoð. Margir þeirra þurfa heim að snúa
þar sem neyð þeirra þykir ekki næg.
DV fjallaði nýlega um konu á sextugs­
aldri sem hefur búið á götunni frá því
í janúar en fær samt sem áður ekki
inni hjá félagslega kerfinu í Kópavogi.
Ýmsir hafa að undanförnu kallað eft­
ir aðgerðum í húsnæðismálum, þar á
meðal bæjarstjóri Kópavogs, Ármann
Kr. Ólafsson, sem hefur sagt vanda­
málið af slíkri stærðargráðu að það
eigi erindi inn á borð ríkisstjórnarinn­
ar. Eygló Harðardóttir félagsmálaráð­
herra hefur vísað málinu í nefnd sem
á að skila skýrslu í upphafi næsta árs.
Neyðarástand
Árni Páll Árnason, formaður Samfylk­
ingarinnar, sagði nýlega á Alþingi að
bregðast þyrfti við því neyðarástandi
sem nú ríkir á leigumarkaði: „Við sjá­
um í fréttum að fólk er látið hírast í
skrifstofu­ eða atvinnuhúsnæði við
óboðlegar aðstæður. Þetta segir okkar
að það ríkir neyðarástand á þessum
markaði.“ Sviðsstóri velferðarsviðs
Reykjavíkur sagði í samtali við RÚV í
vikunni sem leið að sameiginlegt átak
ríkis og sveitarfélaga þyrfti til að leita
lausna á húsnæðisvandanum.
Eygló Harðardóttir, félagsmálaráð­
herra, tekur undir áhyggjur sveitarfé­
laga af stöðunni. „Vandinn er orðinn
það mikill að við þurfum öll að taka
höndum saman til að leysa hann,“ seg­
ir hún í skriflegu svari við fyrirspurn
DV. Hún vísar til þess að skipuð hafi
verið nefnd til að móta framtíðarstefnu
í húsnæðismálum í júlí síðastliðn­
um. Verkefni hennar verður annars
vegar „að kanna hvaða fyrirkomulag
fjármögnunar almennra húsnæðis­
lána á íslenskum húsnæðislánamark­
aði sé hagkvæmast“, og hins vegar að
„skoða hvernig unnt sé að tryggja virk­
an leigumarkað hér á landi.“ Nefndin
mun skila niðurstöðum í upphafi
næsta árs. Af svörum Eyglóar er ljóst
að engra beinna aðgerða sé að vænta
frá ríkisstjórninni á næstu mánuðum.
Biðlistar lengjast
Biðlistar eftir félagslegu húsnæði eru
almennt að lengjast þegar litið er yfir
tölur sem DV hefur fengið frá sveitar­
félögunum á höfuðborgarsvæðinu.
Fjöldi fólks á biðlista fer eftir stærð
Jón Bjarki Magnússon
blaðamaður skrifar jonbjarki@dv.is Langflestir bíða í Reykjavík
Fjölskyldur og/eða einstaklingar sem
eru á biðlista eftir félagslegri íbúð
Höfuðborgarsvæðið allt
1.274 á biðlista
Reykjavík
810
Hafnarfjörður
241
Kópavogur
173
Garðabær
26
Seltjarnarnes
5
Mosfellsbær
19
Árni Páll Segir um neyðarástand að ræða.