Hagskýrslur um landbúnað - 01.01.1957, Blaðsíða 63

Búnaðarskýrslur 1954
61*
Fasteignir eru nú alls fram taldar 68 922 þús., en voru 62 402 þús. kr. 1951,
og nemur liækkunin 6,5 millj. kr. Þessar tölur eru nánast markleysa ein.
Landbúnaðarvélar eru fram taldar að verðmæti alls 47 031 þús. kr. 1954,
á móti 29 762 þús. kr. 1951.
Bifreiðir eru fram taldar 25 989 þús. kr. 1954, en 12 745 þús. kr. 1951.
Þessir tveir eignarliðir, landbúnaðarvélar og bifreiðir, hafa þannig hækkað úr
42 507 þús. kr. í 73 020 þús. kr. eða um 30 513 þús. kr. Er þetta í sæmilegu sam-
ræmi við það, sem sagt var um fjárfestingu í landbúnaðarvélum (þar með bifreið-
um) í 14. kafla inngangsins, ef reiknað er með líklegum afskriftum. Afskriftir
(fyrning) voru fram taldar 4 420 þús. kr. 1951, og má því reikna með um 13 millj.
í afskriftir af þeim vélakosti, er til var 1951, árin þrjú, 1952—54, og auk þess eru
afskriftir af vélum keyptum 1952—53.
Peningar, innstæður, verðbréf og útistandandi skuldir var alls
fram talið 71 166 þús. kr. 1954, en 124 788 þús. kr. 1951. Hér er þess að gæta,
að með lögum nr. 46/1954 var innstæðufé í peningastofnunum gert skattfrjálst og
undanþegið framtalsskyldu að mestu leyti, og er því eðlilegt, að mikil lækkun verði
á þessum lið.
„Aðrar eignir“, sem aðallega er húsbúnaður, bátar, smíðaáhöld o. fl., hafa
bins vegar hækkað í framtali úr 9 678 þús. kr. í 21 056 þús. kr. Hér er um hvort
tveggja að ræða, raunverulega aukningu og bætt framtal.
Skuldir hafa aukizt verulega, og eru alls fram taldar 1954 239 039 þús. kr.,
en aðeins 127 283 þús. kr. 1951 — aukning þessi þrjú ár 111 756 þús. kr. Skuldir
þessar eru því nær allar hjá bændum, 229 936 þús. af 239 039 þús. kr., og stafar
aukningin frá 1951 til 1954 af hinni miklu fjárfestingu í landbúnaði þessi ár. Aukn-
ing veðskuldanna er úr 65,8 millj. kr. 1951 í 142,0 millj. kr. 1954, en annarra skulda
úr 61,4 millj. kr. í 97,0 millj. kr. í árslok 1954 eru fram taldar 118,4 millj. kr. skuldir
við Byggingarsjóð og Ræktunarsjóð, og eru þau lán ýmist með 2% eða 2%% vöxtum.
Eignir umfram skuldir (8. dálkur— 11. dálkur) eru samkvæmt framtölum
til búnaðarskýrslu 442 442 þús. kr. í árslok 1954, en voru samkvæmt framtölum
1951 344 322 þús. kr. Eignaraukning þessi 3 ár er 98,1 millj. kr. Eins og ljóst er af
því, sem þegar hefur verið rakið um framtal eignanna, er ekki mikið á þessum
tölum að byggja. Bent skal á það, að verðbækkanir þær, sem orðið liafa á þessum
árum, taka ekki til framtals eigna nema að nokkru leyti, t. d. ekki til framtals
fasteigna og ekki til framtals þeirra landbúnaðarvéla og bifreiða, er keyptar voru
1951 og fyrr. Hins vegar vantar í framtalið 1954 mikið af innstæðufé, er talið var
fram 1951, og nernur það eflaust eins miklu og það, sem búfé, vélar og bifreiðir
(keypt eftir 1951) og aðrar eignir hafa hækkað í mati vegna verðliækkunar (þ. e.
verðrýrnunar peninga). Það er því eflaust, að raunverulegar eignir landbúnaðar-
framleiðenda að frádregnum skuldum hafa verið drjúgum meiri 1954 en 1951.
16. Tekjur og eignir bænda 1954.
Farmers’ income and assets 1954.
Töflurnar í töfludeild þessa heftis eru margar tvískiptar og merktar A og B.
Töflur merktar A sýna niðurstöður fyrir bændur og búlausa í beild, en í töflum B
eru tölur fyrir bændur sérstaklega. Þar sem ekki er um slíka skiptingu að ræða,
eins og t. d. í töflunum um jarðabætur, er allt, sem í þeim er, lijá bændum einum,
nema annað komi fram eða taflan sé ekki byggð á búnaðarskýrslum skattyfirvalda,