Dagblaðið Vísir - DV - 25.07.2008, Síða 52

Föstudagur 25. júlí 200852 Helgarblað DV
Sakamál
Blóðsugan frá DusselDorf
Blóðsugan frá dusseldorf herjaði á íbúa dusseldorf
í Þýskalandi í kringum 1930. Ferill hans hófst 1913,
en fyrri heimsstyrjöldin og fangelsisvist gerðu hlé á
ódæðum hans um nokkurra ára skeið. í lok þriðja
áratugarins tók hann upp þá iðju sem hann hafði
verið truflaður við. í rúmt ár lifðu íbúar dusseldorf í
skugga hræðilegra ódæða og hann gat sér orðspor
sem lifir enn í dag.
lesið um Blóðsuguna frá dusseldorf í næsta helgarblaði.umsjón: KolBeinn Þorsteinsson kolbeinn@dv.is
Varmennið sem
engum Vægði
Carl Panzram baðst aldrei vægðar og sýndi engum vægð á glæpaferli sem hófst árið 1899 þegar hann var
átta ára og lauk árið 1930. Hann hertist við hverja refsingu sem hann hlaut og bað kvölurum sínum böl-
bæna þegar þeir börðu hann í refsingarskyni.
Carl Panzram fæddist árið 1891
í Minnesóta í Bandaríkjunum og
var yngstur sjö barna foreldra sinna
sem voru fátækt sveitafólk af þýsku
bergi brotið. Bernska Carls og syst-
kina hans var erfið því að skóladegi
loknum beið mikið vinnuharðræði.
Flestir bræðra Carls hleyptu heim-
draganum eins fljótt og mögulegt
var, oftar en ekki í kjölfar vandræða
vegna samskipta þeirra við lög-
regluyfirvöld.
Ekki leið á löngu áður en fað-
ir Carls fylgdi fordæmi sona sinna
og árið 1899 yfirgaf hann fjölskyldu
sína fyrir fullt og fast. Ekki er fráleitt
að ætla að það hafi markað kross-
götur í lífi Carls því þá villtist hann
af þröngri stigu heiðarlegs lífs og að-
eins átta ára að aldri stóð hann fyr-
ir framan dómara ákærður fyrir ölv-
un og óspektir. Var það tilfelli aðeins
það fyrsta af mörgum slíkum sem
áttu eftir að lita tilveru Carls Panz-
ram næstu þrjú árin og árið 1902,
þegar hann var ellefu ára, var hann
sendur á Red Wing, uppeldisheimili
Minnesóta, eftir að hafa brotist inn í
hús nágrannanna og stolið pening-
um og skammbyssu. Dvölin á Red
Wing var ekkert sældarlíf því heim-
ilið var rekið á grundvelli hrotta-
skapar og kynferðislegs ofbeldis
í bland við kristilega innrætingu.
Eins og gefur að skilja höfðu þær
aðferðir ekki mannbætandi áhrif
á Carl, en juku til muna á andúð
hans á yfirvöldum og hertu hann í
þeirri afstöðu. Til að undirstrika það
brenndi Carl uppeldisheimilið til
grunna.
nauðganir í slóð brunninna
kirkna
Árið 1906 fela yfirvöld Carl Panz-
ram í hendur móður hans og þess
var ekki langt að bíða að hann tæki
til hendinni. Rán og gripdeildir virt-
ust vera hans ær og kýr, en auk þess
fékk hann útrás fyrir það sem virtist
vera orðið rótgróið hatur í garð krist-
innar trúar og var slóð hans vörðuð
rústum brunninna kirkna.
Á meðan á flakki hans um landið
stóð lenti hann í atviki sem átti eftir
að setja enn eitt markið á hann. Það
gerðist þegar honum var nauðgað
af fjórum flækingum í járnbrautar-
vagni sem hann hafði tekið sér far
með.
Eftir það hóf hann sjálfur sína
eigin herferð gegn flækingum og
nauðgaði þeim þegar færi gafst og
skipti þá litlu máli hver átti í hlut.
Hann átti jafnvel til að neyða flæk-
inga að nauðga hver öðrum með því
að ógna þeim með skammbyssu.
Eitt sinn er Carl var í miðjum klíðum
að nauðga flækingi kom starfsmað-
ur lestarinnar að honum. Skipti þá
engum togum að Carl neyddi flæk-
inginn til að nauðga starfsmannin-
um áður en hann gerði það sjálfur.
En þess var ekki langt að bíða að
Carl Panzram lenti í höndum rétt-
vísinnar, en tókst að flýja eftir stutta
fangelsisvist. Þessu næst gekk Carl
Panzram í herinn, en 20. apríl 1907,
aðeins um ári eftir að hafa verið
komið í umsjá móður sinnar, var
hann færður fyrir herdómstól fyrir
óhlýðni og þjófnað á eigum ríkis-
stjórnarinnar.
Inn og út úr grjótinu
Næstu þremur árum eyddi Carl
Panzram á bak við lás og slá í Fort
Leavenworth. Við þrælkunarvinnu
byggði hann jafnhliða upp sinn
eigin styrk og hatur á yfirvaldinu.
Árið 1910, þegar hann fékk frelsið,
flutti hann til Kaliforníu og var litla
stefnubreytingu að sjá á honum.
Rán, barsmíðar og brunnar kirkj-
ur vörðuðu slóð hans og hann var
handtekinn í Chinook í Michigan
vegna innbrots. Hann var dæmd-
ur til eins árs fangelsisvistar en flýði
eftir átta mánuði.
Ári síðar var hann handtek-
inn, en þá kallaði hann sig Jeffer-
son Rhoades, og var í grjótinu um
tveggja ára skeið. Eftir að honum
var sleppt úr fangelsinu hélt hann
áfram uppteknum hætti og var
handtekinn í Oregon. Var honum
þá boðin lágmarksrefsing ef hann
upplýsti lögregluna um hvar hann
hefði falið ránsfenginn. Hann var
samvinnuþýður, en var dæmdur til
sjö ára fangelsisvistar.
Vegna þessara svika reiddist Carl
svo heiftarlega að hann braust út úr
klefa sínum og rústaði og kveikti í
þar sem hann gat innan fangelsis-
veggjanna. Ekki mátti miklu muna
að Carl Panzram yrði barinn til ólífis
eftir þetta og voru báðir ökklarnir á
honum meðal annars brotnir. Hann
var síðan fluttur í Salem-fangelsið,
en það var á þeim tíma eitt hið al-
ræmdasta í fylkinu.
Panzram bregst við trausti
Eðli Carls blíðkaðist ekki í Salem-
fangelsinu, þvert á móti. Við fyrsta
tækifæri þeytti hann koppnum sín-
um í andlit eins varðarins og hlaut
fyrir vikið heiftarlegar barsmíðar og
var hlekkjaður við klefadyrnar um
þrjátíu daga skeið. Ekki varð það til
að lækka í honum rostann, heldur
lét hann fúkyrðunum rigna yfir alla
þá sem komu í kallfæri við hann.
Síðar tókst Carl að brenna til
grunna verkstæði fangelsisins, efna
til uppreisnar og ganga berserks-
gang með öxi að vopni. Fyrir þetta
lengdist dómur hans um sjö ár.
En þar kom að nýr fangelsisstjóri
tók við fangelsinu. Sá var hugsjóna-
maður og reyndi að byggja sam-
skipti sín við Carl Panzram á góð-
mennsku. Meðal annars gaf hann
Carl leyfi til að fara út fyrir veggi
fangelsisins með því skilyrði að
hann sneri aftur að kvöldi. Öllum
til mikillar furðu, og ekki síst Carl
Panzram sjálfum, gekk þetta sam-
komulag eftir.
En allt tekur enda, og eftir að
hafa reynt að fela sig með fallegri
nunnu þurfti byssubardaga til að
koma honum í grjótið aftur. Hann
var settur í einangrun upp á vatn og
brauð og reglulegar barsmíðar, auk
þess sem sem hann var spúlaður
með brunaslöngunni. Manngæska
nýja fangelsisstjórans var uppurin.
Carl Panzram tókst að flýja úr fang-
elsinu árið 1918.
leiðin liggur til afríku
Leið Carls Panzram lá til austur-
hluta Bandaríkjanna þar sem hann
munstraði sig á skip og sigldi til
Suður-Ameríku. Þar vann hann ým-
islegt, meðal annars í koparnámu
í Perú, við olíuvinnslu í Chile, sem
hann reyndar kveikti í síðar. Fyrr en
varði var hann kominn til Banda-
ríkjanna. Þar segir sagan að hann
hafi stolið 40.000 dölum af heim-
ili Williams Howard Taft, fyrrver-
andi Bandaríkjaforseta. Fyrir ráns-
fenginn keypti hann sér snekkju,
réð sér tíu manna áhöfn og lagði
úr höfn. Áhafnarmeðlimum sínum
nauðgaði hann og kastaði síðan fyr-
ir borð.
Panzram tók kúrsinn á Vestur-
Afríku þar sem hann hélt upptekn-
um hætti. Á meðal fórnarlamba
hans þar var tólf ára drengur sem
hann myrti eftir að hafa nauðgað
honum. Eitt sinn réð hann sex burð-
armenn þegar hann fór á krókódíla-
veiðar. Burðarmennirnir enduðu
allir sem krókódílafóður.
En heimaslóðirnar kölluðu og
Carl Panzram fór enn á ný til Banda-
ríkjanna. Hann beið ekki boðanna
og fyrr en varði hafði hann nauðg-
að og myrt þrjá drengi, stolið bát og
myrt þann sem var um borð, verið
handtekinn og varpað í grjótið. Með
hvíta hnúa um fangelsisrimlana hóf
Carl Panzram fimm ára fangelsisvist
í Sing Sing-fangelsinu.
skipuleggur hefnd
gegn öllu mannkyninu
Sing Sing-fangelsið var engan
veginn búið undir reiði Carls Panz-
ram og var hann því sendur til Clin-
ton-fangelsisins í Dannemora, en
það taldist þá að öllu jöfnu enda-
stöð flestra glæpamanna í Banda-
ríkjunum.
Barsmíðar voru tíðari og hrotta-
fengnari og Panzram eyddi tíman-
um í dagdrauma um hefnd gegn
mannkyninu eins og það lagði sig.
Í dagdraumum sínum sprengdi
Carl Panzram upp lestargöng þar
sem væri á ferð þéttsetin lest, hann
eitraði fyrir íbúum heillar borg-
ar með því að setja arsenik í vatns-
bólið og hann atti Bretum út í stríð
við Bandaríkin með því að sprengja
breskt skip í loft upp í bandarískri
landhelgi.
Carl Panzram reyndi að strjúka
úr fangelsinu og var fyrir vikið lát-
inn hanga á haus, bundinn á hönd-
um og fótum, neðan úr þverbita í
fangelsinu í tólf tíma í senn. Allan
tímann jós hann úr sér bölbænum
í garð kvalara sinna. En einn varð-
anna, Henry Lesser, fann til samúð-
ar með hinum óforbetranlega fanga
og dáðist jafnvel aðeins á honum.
Lesser laumaði til Carls blaði og
skriffærum og í sjálfsævisögu sinni
sagði Carl að það hefði verið mesta
góðmennska sem honum hafði ver-
ið sýnd um ævina. Í sjálfsævisögu
sinni var Carl harkalega gagnrýn-
inn á sjálfan sig og sagði meðal ann-
ars að hann hefði brotið gegn öllum
lögum Guðs og hefði verið um önn-
ur lög að ræða hefði hann brotið
gegn þeim líka.
frelsi fagnað með morði
Árið 1928 var Carl Panzram
sleppt úr fangelsi og fagnaði hann
nýfengnu frelsi með því að fremja
ellefu rán og eitt morð. Hann var
handtekinn og dæmdur til tuttugu
og fimm ára fangelsisvistar. Í fang-
elsinu hótaði hann að drepa þann
sem fyrstur yrði til að ónáða hann.
Hann fylgdi hótuninni eftir með
því að myrða hæglátan óbreyttan
þvottahússtarfsmann með járnröri.
Fyrir það morð var hann dæmdur
til dauða.
Sjálfsævisaga Panzrams hafði
mikil áhrif á fólk í félagslega geir-
anum, en engu að síður hafnaði
hann boði þeirra um að berjast fyr-
ir því að aftöku hans yrði frestað.
Panzram virtist umhugað um að
horfast í augu við örlög sín. Undir
lokin réðst Carl meira að segja gegn
Henry Lesser og bar brigður á til-
gang þeirrar manngæsku sem Less-
er hafði sýnt honum.
5. september 1930 stóð Carl
Panzram á aftökupallinum. Böð-
ullinn spurði hvort hann vildi segja
eitthvað að lokum og svaraði Carl
að bragði: „Já, vertu snöggur að
þessu, prjónaræfillinn þinn. Ég gæti
hengt tylft manna á meðan þú slór-
ar svona.“
Carl Panzram hélt því fram að
hann hefði myrt tuttugu og einn
mann, staðið að þúsundum rána,
innbrota og íkveikja og nauðgað yfir
eitt þúsund mönnum.
Carl Panzram reyndi
að strjúka úr fangels-
inu og var fyrir vikið
látinn hanga á haus,
bundinn á höndum og
fótum, neðan úr þver-
bita í fangelsinu í tólf
tíma í senn.
Klefi Carls Panzram Hér skrifaði
hann endurminningar sínar.
Carl Panzram einungis átta
ára þegar glæpaferillinn hófst.
Dagbók
morðingja
endurminn-
ingar Carls
vöktu athygli
félagsfræð-
inga.