Dagblaðið Vísir - DV - 25.09.2008, Blaðsíða 36

fimmtudagur 25. september 200836 Vesturland
„Ég er búinn að koma mér vel
fyrir hérna í Búðardal. Og ég er
byrjaður að fara í þaulsetur á bæi.
Fólk hér er einmitt með hugmynd
um að stofna þaulsetur á svæðinu,“
segir Grímur Atlason, sveitarstjóri í
Dalabyggð. Þegar blaðamaður hvá-
ir og spyr hvers konar setur það sé
eiginlega segist Grímur hafa verið
að gantast. „Ég er bara að segja að
það er gaman hérna og gott að vera.“
Blaðamaður jánkar vandræðalega
og ber við að hafa gleymt að kveikja
á fattaranum fyrir samtalið. Nóg um
það.
Grímur tók við sveitarstjóra-
starfinu í júlí síðastliðnum eftir að
hafa hætt nokkuð snögglega störf-
um sem bæjarstjóri Bolungarvík-
ur fyrr á árinu í kjölfar meirihluta-
skipta þar í bæ. Hann og fjölskyldan
fundu sér hús til leigu í Búðardal og
una hag sínum vel. Börnin, sem eru
fjögur talsins, eru þó í skóla í höf-
uðborginni. „Yngri börnin mín tvö
eru í skóla í Reykjavík en eru samt
sem áður í skóla í Búðardal núna
til að prófa. Við erum með tvískipt
lögheimili sem eru svona dæmigert
nútímamál. Ein dóttir mín er svo á
öðru ári í MH og önnur í Landakots-
skóla,“ segir Grímur.
Miðstöð landbúnaðar í 1000 ár
Í Dalabyggð búa sjö hundruð og
tíu manns. Fólksfækkun hefur ver-
ið stöðug í sveitarfélaginu síðustu
ár. Þróunin snerist hins vegar við
milli áranna 2006 og 2007. Spurð-
ur um meginmuninn á Dalabyggð
og Bolungarvík segir Grímur ekki
beint hægt að líkja sveitarfélögun-
um tveimur saman. „Þetta eru tvö
ólík héruð. Bæði byggja reyndar á
ótrúlega gömlum merg, en þó er
Dalabyggð rótgrónara. Hér varð til
miðstöð landbúnaðar á Íslandi fyr-
ir þúsund árum og hefur alltaf verið.
Helstu höfðingjar landsins bjuggu
hér. Dalamenn fóru meðal annars í
ver í Bolungarvík þar sem var fyrsta
verstöð á Íslandi, sem er raunar
þúsund ára líka. Grunnatvinnuveg-
irnir eru því á þessum tveimur stöð-
um þótt ólíkir séu.“
Líkindin með svæðunum seg-
ir Grímur þó vera þau að þau hafa
bæði verið utan hinna hefðbundnu
þenslu- og vaxtasvæða. „Þau til-
heyra í rauninni köldu hagsvæði og
þar af leiðandi hefur verið háð mikil
barátta og fólksfækkunin verið tölu-
verð.“
Stríðsástand í borginni
Að sögn Gríms eru kostirnir við
Dalabyggð fyrst og fremst fámennið
og nálægðin við alla. Stutt sé í allt og
alla þjónustu, jafnvel í sveitum. „Svo
er það auðvitað náttúran og það sem
hún hefur upp á bjóða. Það er rosa-
lega gott að vera barn hérna og að
vera með fjölskyldu. Ég þekki það
að vera með fjölskyldu í Reykjavík,
sem hefur vissulega sína kosti. En
allir eru einhvern veginn hlaupandi
úr vinnu með símann á lofti að redda
málum. Þetta er eiginlega stríðsá-
stand. Það getur verið allt í lagi en
það er líka gott að vera laus við slíkt
eins og reyndin er hér. Það er mikil-
vægt að telja upp kostina við að búa
á landsbyggðinni. Með því að þekkja
þessa kosti getur maður fyrst sett
fram kröfur sem hlustað er á.“
Rafmagnsmálin grín
Ekki er þó allt eintóm hamingja
í sveitinni. Rafmagnsmálin eru til
að mynda ekki eins og best verður
á kosið. Í júlí síðastliðnum fór raf-
magn af stórum hluta Dalabyggðar
vegna bilunar. Rafmagnslaust var í
á fjórðu klukkustund og ef allt væri
eðlilegt hefði varalína átt að taka við.
Það gerðist ekki þar sem sú lína var
einnig biluð og sendi sveitarstjórn
Dalabyggðar í kjölfarið frá sér álykt-
un í síðasta mánuði. Þar sagði með-
al annars að algjörlega ólíðandi væri
að íbúar og fyrirtæki þurfi að búa við
það ástand á 21. öldinni að rafmagn
sé jafn ótryggt og raun beri vitni í
Dalabyggð. Skorað var á stjórn Rarik
og stjórnvöld að finna viðunandi
lausn án tafar.
Grímur segir í sjálfu sér engin við-
brögð hafa borist við ályktuninni.
„Við höfum svo sem farið víða með
okkar ályktanir um rafmagnsmál,“
segir hann og bætir við að þetta mál
sé aðeins einn angi af víðfeðmum
rafmangsvanda sem svæðið búi við.
Annar þáttur í því sé skortur á þriggja
fasa rafmagni.
„Það er alltaf verið að hvetja til
hagræðingar, til dæmis í landbún-
aði. Svo eru menn duglegir og byggja
fjós og fleira, en þá þurfa þeir þrífasa
rafmagn. Hér er hins vegar allt ein-
fasa. Þetta er bara grín,“ lýsir Grím-
ur. Hann bætir við að fólk í dreifbýli
þurfi líka að borga meira en fólk í
þéttbýli. „Þegar raforkulögin voru
innleidd árið 2005 var talað um að
Evrópusambandið hefði ekki vilj-
að að íbúar í þéttbýli væru að nið-
urgreiða fyrir aðra notendur. Þetta
var samkeppnismýta sem allir í dag
viðurkenna að ekki hafi þurft að
taka svona hráa inn. Einhverra hluta
vegna megum við samt niðurgreiða
orku til stóriðju. En þá var sagt að
orkusjóður myndi greiða orkufyr-
irtækjunum mismuninn þannig að
íbúar í dreifbýli myndu ekki þurfa að
greiða hærra verð fyrir orkuna. Þetta
var því miður algjörlega svikið. Við
erum því að tala um 30 til 40 prósent-
um hærra orkuverð inn til sveita en
í þéttbýli. Þetta er auðvitað fáheyrð
móðgun eins og svo margt í þessu.“
Sumir í miklum vanda
Húsnæðisekla er annað sem íbú-
ar Dalabyggðar hafa þurft að glíma
við. Grímur segir þó blessunarlega
teikn á lofti um breytingar til hins
betra í þeim málum.
„Byggingarfélögin eru farin að
horfa hingað eftir að hafa verið al-
gjörlega blind í þensluruglinu. Þá
byggðu þau bara stanslaust á höf-
uðborgarsvæðinu og öðrum þenslu-
svæðum. Eftir að arðsemin af því að
byggja þar minnkaði eru félögin til-
búin að koma hingað. Við fögnum
því náttúrlega. En þetta hefur hamlað
öllum vexti hér og sumir eru í mikl-
um vanda, það er bara staðreynd.“
Tækifæri í meisturunum
Hvað framtíðina varðar sér Grím-
ur mörg tækifæri í því að nýta sög-
una og Íslendingasögurnar til að
byggja upp blómlegt og lifandi svæði
í Dalabyggð. „Þetta er vagga Íslend-
ingasagnanna. Snorri Sturluson
fæddist hér og helstu höfðingjar og
mikilmenni Íslandssögunnar bjuggu
á Hvammi í Dölum fram eftir öldum.
Laxdæla og fleira, þetta er allt hérna,“
segir sveitarstjórinn og hækkar róm-
inn lítið eitt. „Hér er síðan gott og öfl-
ugt fólk með góðar hugmyndir. Hug-
myndir og áræðni er góð blanda. Það
þarf að rækta þennan mannauð.“
Stein Steinarr segir Grímur líka
vera Dalamann. „Hann fæddist á
Vestfjörðum en fór þaðan þegar hann
var kornabarn. Í Dölunum kynntist
Steinn svo öðrum Dalamanni, Jó-
hannesi úr Kötlum, sem var kenn-
arinn hans,“ segir Grímur og bæt-
ir við að Stefán frá Hvítadal sé enn
eitt Dalaskáldið. „Þetta eru meistar-
ar sem þarf að passa upp á og tengja
betur. Og við erum að komast „í leið“
eftir að hafa verið svolítið mikið „úr
leið“ á meðan leiðin vestur var aðal-
lega um Strandirnar. Þegar leiðin um
Arnkötludal opnast fer öll umferð
um Vestfirði hér í gegn og það vil ég
að við virkjum. Hér er ógrynni tæki-
færa sem við getum nýtt.“
kristjanh@dv.is
Grímur Atlason tók við sveitarstjórastarfi í Dalabyggð í júlí. Hann unir hag sínum vel í sveitinni og horfir til mikilmenna
eins og Snorra Sturlusonar, Guðrúnar Ósvífursdóttur og Steins Steinarr þegar hann veltir fyrir sér framtíðartækifærum
svæðisins. Þau voru nefnilega öll úr Dölunum að sögn Gríms, þótt ekki allir tengi þau við það svæði í fyrstu.
Úr stríði í frið
Í Dalabyggð búa sjö hundruð og
tíu fólksfækkun hefur verið stöðug í
sveitarfélaginu síðustu ár en snerist þó
við milli áranna 2006 og 2007.
Þenslurugl „byggingarfélögin eru farin að horfa
hingað eftir að hafa verið algjörlega blind í
þensluruglinu,“ segir grímur um húsnæðisekluna
sem dalabyggð hefur þurft að glíma við síðustu ár.
Grímur Atlason „Ég þekki það að
vera með fjölskyldu í reykjavík, sem
hefur vissulega sína kosti. en allir eru
einhvern veginn hlaupandi úr vinnu
með símann á lofti að redda málum.
Þetta er eiginlega stríðsástand.“