Dagblaðið Vísir - DV - 25.09.2008, Side 71

fimmtudagur 25. september 2008 71Umræða
Þversögnin er þessi: Ef íslensku bank-
arnir reyna að bjarga sér með kaupum
á gjaldeyri – sem þeir mega – lækkar
gengi krónunnar. Við það lækka tekjur
fólksins í landinu og því má segja að
með örvæntingarfullri sölu á íslensk-
um krónum velti bankarnir vand-
anum yfir á fjölskyldur og fyrirtæki í
landinu. Að þessu leyti búa venjulegir
Íslendingar í spilavíti gengisspilafíkla.
Í Seðlabankanum reytir formaður
bankastjórnarinnar hár sitt og kallar
alla þá lýðskrum-
ara sem reyna
að bjarga sér
eða tala fyr-
ir upptöku
evru. Segist
hafa á þeim
mestu
skömm
og fyrir-
litningu.
Svartsýni
er ágæt
Skekkjan er
þessi: Mönnum
er heimilt að
vænta þess
að
gengi hlutabréfa eða annarra eigna
hækki. Að kaupa á tilteknu verði í
þeirri von og trú að verð þeirra hækki
og unnt verði að innleysa hagnað fljótt
og vel. Hins vegar eru þeir illa séðir
sem eru svartsýnir og sýna það með
því að veðja á lækkun hlutabréfa eða
annarra eigna. Hvað segja ofsatrúar-
menn frjálsra markaðsviðskipta þeg-
ar Bandaríkjamenn og Bretar banna
skortsölu; banna mönnum að gera út
á svartsýnina? Menn hafa talað upp
gengi bréfa, skapað skilyrði fyrir alger-
lega óraunhæfri hækkun á hlutabréfa-
markaði undanfarin misseri án þess
að að nokkur gerði við það athuga-
semdir. Nema erlendir sérfræðingar
fjármálafyrirtækja og nokkrir erlend-
ir fjölmiðlar sem hafa sérþekkingu á
peningamálum en voru úthrópaðir
hér heima. Þeir spurðu spurninga og
furðuðu sig á þenslunni.
Hefði okkur ekki verið
nær að hlusta á nokkr-
ar svartsýnisraddir,
kanna jafnvel rök
þeirra sem veðj-
uðu á lækkun?
Er eitthvað at-
hugavert við
þann hluta
viðskipta á
fjármálamarkaði sem gerir bölsýn-
ismönnum kleift að græða á svart-
sýni sinni? Er það eitthvað verra sið-
ferði að koma á kreik sögusögnum
um lækkun en hækkun bréfa? Betur
ef svartsýnismenn hefðu fengið meiri
hljómgrunn á undanförnum miss-
erum en raunin varð? Öll létum við
glepjast af bjartsýnisraupinu.
Krónan er hluti vandans
Vandinn er þessi: Við höfum seðla-
banka sem neitar að horfast í augu
við mistök sín. Horfast í augu við að
gengissviptingar krónunnar eru hluti
vandans en ekki fall af honum. Vand-
inn er líka sá að heiðvirðir samverka-
menn Davíðs Oddssonar í Seðlabank-
anum hafa reynst meðvirkir. Enginn
trúir því að þeir þoli framgöngu Dav-
íðs í fjölmiðlum eða séu reiðubúnir
að réttlæta hana. Ásýnd og orð þess-
ara mætu sérfræðinga bankans renna
saman við ofstæki æðstráðandans
meðan þeir taka ekki stöðu gegn því
og standa opinberlega við sannfær-
ingu sína. Er eitthvað að óttast?
Ósannindin eru þessi: Davíð
Oddsson, Björn Bjarnason og fleiri
sjálfstæðismenn sem töluðu fyrir
inngöngu í Evrópusambandið fyr-
ir og eftir 1990 gerðust síðar heima-
stjórnarmenn og útilokunarsinnar.
Þeir virðast ekki vera í neinu sam-
bandi við meira en helming flokks-
manna sinna, hvað þá atvinnulíf-
ið eða sérfróða menn um hagstjórn.
Þeir rækta þess í stað þjóðernislegar
kenndir til krónunnar og einangrun-
arhyggju. Þeir klifa á því að fyrst þurfi
að koma böndum á núverandi efna-
hagsvanda áður en farið verði yfirleitt
að huga að umsókn um aðild að ESB
og upptöku evru. Þetta er rangt. Efna-
hagskreppa Finna var yfirþyrmandi í
byrjun tíunda áratugarins þegar þeir
gerðust aðilar að EES-samningnum.
Ári síðar tóku þeir upp viðræður um
inngöngu í ESB og gengu í samband-
ið ásamt Svíum í ársbyrjun 1995. Fjór-
um árum síðar, árið 1999, gerðust þeir
aðilar að evrópska myntbandalaginu
og tóku upp evru. Margir sérfræðing-
ar meta það svo að inngangan hafi
verið efnahagslífinu holl, einkum fyr-
irtækjum, sem tekið hafa upp mark-
vissari og úthugsaðri stefnu en áður
í breyttu samkeppnisumhverfi. Þeir
viðurkenna svo sem að til sé líf án evr-
unnar og benda á aðferð Svía og Dana
við að tengja sig evrunni án þess að
skipta út krónunni.
Gagnrýni frá hægri
Annars er merkilegt hvað þessi
íhaldssömu sjónarmið virðast lífseig
í forystu Sjálfstæðisflokksins undir
stöðugum og vaxandi þrýstingi úr eig-
in röðum. Þau eru að vísu varin með
hlutleysi samfylkingarráðherranna.
Gagnrýnin kemur ekki frá Samfylk-
ingunni heldur sjálfstæðismönnum
eins og Óla Birni Kárasyni sem skrif-
ar um Flokk í ólgusjó í nýju tölublaði
Þjóðmála: „Hugmyndafræði ræður
ekki lengur ferð heldur „praktísk pól-
itík“ sem miðar fyrst og fremst að því
að verja þingsæti á kostnað skoðana
og stefnufestu. Með fáum heiðarleg-
um undantekningum er þingflokk-
ur Sjálfstæðisflokksins skipaður fólki
sem sýnir meiri áhuga á því að sitja
á þingi og þiggja þokkaleg laun en að
berjast fyrir framgangi hugmynda.“
Hver er maðurinn?
„sigurður ragnar eyjólfsson,
kallaður siggi raggi.“
Hvað drífur þig áfram?
„Leikmenn kvennalandsliðsins.“
Hvar ólstu upp?
„Ég bjó í Kópavogi þangað til ég
var sex ára og flutti þá í breiðholt-
ið.“
Uppáhaldsbók?
„Winning eftir sir Clive Woodward.
Hún kemur upp í hugann því það
er stutt síðan ég las hana og hún
tengist mikið því sem ég er að fást
við.“
Uppáhaldsbíómynd?
„forrest gump.“
Uppáhaldsfótboltaleikmaður?
„ronaldo hjá man. utd.“
Hvort er erfiðara að vera
leikmaður eða þjálfari?
„Það er meiri vinna að vera þjálfari
því þá þarf maður að hætta að
pæla bara í sjálfum sér og fara að
hugsa um alla aðra í kringum sig.“
Hvernig leggurðu Frakkaleik-
inn upp í stuttu máli?
„Við förum í leikinn til að sigra, ekki
til að ná jafntefli. Og við ætlum að
vera landi og þjóð til sóma.“
Hvor er betri, Margrét Lára
Viðarsdóttir eða Hólmfríður
Magnúsdóttir?
„Þær eru báðar í fremstu röð á sínu
sviði.“
Ef við komumst í lokakeppni
EM vonastu þá eftir móttökum
í líkingu við þær sem hand-
boltalandsliðið fékk eftir
frægðarförina til Peking?
„(Hlæjandi) eigum við ekki að klára
leikinn fyrst? Það er líka eitthvað
sem er ekki í okkar höndum og er
bara bónus ef eitthvað verður.“
Íhaldssemi óttans
JóHann
HaUKSSon
útvarpsmaður skrifar
„Við höfum seðlabanka sem
neitar að horfast í augu við
mistök sín. Horfast í augu
við að gengissviptingar
krónunnar eru hluti vand-
ans en ekki fall af honum.“
Á vegum réttvísinnar Héraðsdómshúsið við Lækjartorg í reykjavík þekkja flestir utan frá séð. Þetta er hins vegar stigagangurinn sem margir þekktustu glæpamenn og
lögmenn þjóðarinnar hafa þrammað hin síðari ár.
spurt Í reYKJaNesbÆ: Hvað finnst þér um brottHvarf JóHanns r. benediktssonar?
„mér finnst þetta ömurlegt. Jóhann er
búinn að standa sig prýðilega og gera
mjög góða hluti. mér finnst að það eigi
að endurskoða þetta allt saman.“
Einar JúLíUSSon
65 ára starfsmaður Í frÍHöfNiNNi
„mér finnst þetta hræðilegt. maðurinn
sagði ekkert upp.“
SiGrún SiGUrðardóttir
45 ára sJúKraLiði
„Ég held að öllum líki brotthvarf hans
mjög illa. Hann virðist vera góður
maður og gerir hlutina vel og rétt. Það
hafa fáir staðið sig betur en Jóhann og
félagar gegn eiturlyfjum sem hingað
streyma.“
ÞórMar GUðJónSSon
79 ára eLLiLÍfeYrisÞegi
„Ég hef ekki fylgst mikið með þessu en
það sem ég hef heyrt finnst mér
hrikalegt.“
LÁra SiGrúnardóttir
35 ára
Dómstóll götunnar
SiGUrðUr raGnar EyJóLFSSon
er þjálfari kvennalandsliðsins í
knattspyrnu sem spilar við það franska
á laugardaginn. Íslenska liðinu nægir
jafntefli í leiknum til að komast í
lokakeppni evrópumótsins.
Kvennalandsliðið
drífur mig áfram
„Ég hef enga skoðun á því.“
HELGa ÞórHaLLSdóttir
37 ára stuðNiNgsfuLLtrúi
kjallari
mynDin maður Dagsins