Lögmannablaðið - 01.06.2003, Blaðsíða 17

17
ÞAÐ kann að hljóma ókunnuglega
fyrir íslenska lögmenn ef ákvörðun
þeirra á gildandi rétti afmarkaðist að
mestu við leit og úrvinnslu dóma. Fyrir
lögmenn í Miami í Flórida er slíkt dag-
legt brauð og hluti af undirbúnings-
vinnu hvers dómsmáls hvort sem um er
að ræða samningu stefnu, greinar-
gerðar eða fyrirtöku beiðnar um frá-
vísun. Sumum þætti undarlegt ef meg-
inhluti þess sem lögmaður fengist við
frá degi til dags, hvort sem það væri
fasteignamál, eignarréttindi, skaða-
bótamál, erfðamál, vinnumarkaðsmál
eða samningagerð, byggðist á því að
fást við reglur sem myndaðar hefðu verið með
langri og oft flókinni dómvenju, eða styðjast við
réttarvenjur þar sem enga dóma væri að finna. Á
þessum sviðum lögfræðinnar, svo og fjölda ann-
arra, eru oft fáar, brotakenndar og stundum handa-
hófskenndar lagareglur í hinum svonefnda fylkja-
rétti (state law).
Í Flórida var það oft viðkvæði eldri lögmanna
að ekki bæri að treysta því að löggjafarvaldið í
Tallahasseeborg í Flórida hefði sett lög sem mikið
væri hægt að byggja á, hvað þá að túlka svo eitt-
hvert vit væri í. Gamall kenn-
ari minn við Háskólann í
Miami, sem hafði kennt
kaupa- og viðskiptabréfarétt
síðan 1963, sagði gjarnan
þegar nokkrir dagar voru
eftir af löggjafarþinginu það
misserið að okkur væri senn
borgið þar sem ekki hefðu
komið fram neinar breytingar
eða viðbætur við kaupalögin,
eða annað svið viðskiptalög-
fræðinnar, sem valdið gæti
lögfræðingum og fræði-
mönnum heilabrotum. Hans
skoðun var að sjaldnast kæmi
nokkuð nýtilegt frá þeirri samkomu.
Orð hans festust mér í minni þar sem
löggjafarstarf innan fylkjanna er mjög
mismunandi og stjórnmálamenn sinna
þar einkum hagsmunapólitík af ýmsu
tagi. Þau svið sem heyra undir alríkis-
löggjöf, svo sem jafnréttismál, félaga-
réttur, verðbréfaviðskipti, samkeppn-
ismál og gjaldþrotamálefni, hafa að
geyma mun heildstæðari löggjöf.
Einnig hefur verið samin löggjöf á
alríkissviði sem beitt er (ýmist sett í
lög eða reglugerðir) innan hvers
fylkis, s.s. varðandi réttarfar fyrir
dómstólum, sönnun (þ.e. málsmeð-
ferð fyrir dómi), kauparétt (UCC), reglur um við-
skiptabréf og veðsetningu lausafjármuna. Þá hafa
vísireglur (model rules) verið samdar á mörgum
sviðum sem lögmenn nýta sér mjög í starfi, s.s. í
samningarétti, skaðabótarétti, og um skaðsemis-
ábyrgð. Fyrir þá lögmenn sem starfa aðallega að
refsimálum eru að sjálfsögðu heildstæðar laga-
reglur til, sem og reglur um opinbert réttarfar sem
settar eru af æðsta dómstóli Flórida og birtar
ásamt greinargerð bæði á sviði einkamála- og
refsiréttarfars. Þá hafa verið samdar mjög vand-
aðar reglur um meðferð sifjamála, bæði skilnaðar-
og forsjármál, sem jafnvel
leikmenn geta nýtt sér í ein-
földum hjónaskilnaðar-
málum. Má segja að sú hand-
bók, Florida Rules of Court,
sé til á borði allra starfandi
lögmanna í Flórída.
Hið daglega starf lög-
mannsins mótast nokkuð af
því sem að ofan greinir og
þeim fordæmisrétti (common
law) sem að mestu ræður hjá
þeim lögmönnum sem starfa
við hefðbundin lögmanns-
störf, hvort sem verið er að
L Ö G M A N N A B L A Ð I Ð
Enginn eðlismunur
er á störfum lögmanna
í Flórida og á Íslandi.
Meginmunur er þó á
rekstri dómsmála og
beitingu réttar-
heimilda.
Lögmannsstörf
í Flórída
Jón
Ögmundsson
JD, hdl.