Lögmannablaðið - 01.06.2003, Blaðsíða 18

18
sækja mál um greiðslu skaðabóta eða standa að
kröfumálum og samningagerð fyrir einstaklinga
og smærri fyrirtæki. Mikill þorri smærri lög-
mannsstofa og sjálfstætt starfandi lögmanna
stundar slík lögmannsstörf. Þannig störf stundaði
sá sem þetta ritar á stofu með sjö lögmönnum í
Suður-Miamiborg, ekki ýkja langt frá Háskól-
anum í Miami þar sem margir íslenskir lögmenn
hafa stundað framhaldsnám. Aðstaðan er önnur
fyrir þá lögmenn sem starfa mest við að reka mál
fyrir alríkisdómstólum, hvort sem er einka- eða
refsimál, því stór hluti fíkniefnamála heyrir undir
alríkjalög eða lögsögu alríkisdómstóla.
Yfirleitt fer mestur tími lögmanna sem sinna
almennum málum fyrir fylkjadómstólum í rekstur
mála fyrir dómi. Sá málarekstur er all flókinn og
skiptist í mörg mismunandi stig en lengstum tíma
er jafnan varið til gagnaöflunar og framlagningu
gagna sem lið í ferli að ná sáttum í máli. Aðalmeð-
ferð fyrir fylkjadómstólum, hvort sem er fyrir
kviðdómi eða dómara í einkamálum, er dýr og
áhættusöm. Því reyna báðir aðilar yfirleitt að
komast hjá slíku. Við nánari skoðun kemur í ljós
að tiltölulega fá mál ganga alla leið og sannarlega
færri en fyrir dómstólum á Íslandi.
Gagnaöflun felst einkum í því að hvor aðli fyrri
sig leggur fram hinar ýmsu beiðnir (motions) fyrir
dóminn þar sem beðið er um leyfi eða gerð krafa
um framlagningu gagna af hálfu beggja aðila.
Dómarinn hefur lítil afskipti af rekstri málsins
nema sem úrskurðaraðili um hvort beiðanda sé
heimilt eða gagnaðila skylt að leggja fram tiltekin
gögn. Sá sem þetta ritar eyddi yfirleitt
morgnunum, 2-3 daga í viku, í héraðsdómi Miami
(í dómshúsinu við Flaglerstræti eða í dómshúsinu
í Ft Lauderdale) í slíkar fyrirtökur. Oft fer eftir
umfangi slíkrar fyrirtöku hvort hún er haldin í
réttarsal eða á skrifstofu dómarans. Bíður þá
jafnan hópur lögmanna fyrir utan að þeirra mál
séu kölluð upp og verða því kynni milli þeirra sem
að sjálfsögðu er af hinu góða. Yfirleitt fá lögmenn
ekki meira en 5 mínútur til að flytja mál sitt fyrir
dómarann sem úrskurðar á staðnum ef um minni-
háttar beiðni er að ræða eða tekur sér frest þegar
um er að ræða beiðni um frávísun eða styttri dóm
(summary judgment) en slíkt réttarfarshagræði
fyrirfinnst ekki í íslenskum lögum. Algengt er að
lagðar séu fram frávísunarbeiðnir varðandi ein-
staka kröfuliði, hvort sem um er að ræða stefnu-
kröfur eða tilteknar varnarkröfur (affirmative
defences). Eru lögmenn þá með uppkast af
úrskurði eða dómi sem dómari annaðhvort undir-
ritar og stimplar eða ekki, allt eftir ákvörðun hans.
Enginn eðlismunur er á störfum lögmanna í
Flórida og á Íslandi. Meginmunur er þó á rekstri
dómsmála og beitingu réttarheimilda. Lögmenn í
Flórida verða jafnan að eyða dágóðum tíma til
undirbúnings fyrir mál með því að fletta upp í
dómasöfnum, yfirlitsritum um dóma og kanna
gildi tiltekinna dóma (Shepard´s), því ósjaldan
hefur dómafordæmum verið snúið við eða nýir
dómar fallið um tilteknar málsástæður.
Þá er mikill munur varðandi endurmenntunar-
kröfur lögmanna. Í Flórida er í gildi skyldubundin
endurmenntun lögmanna sem felst í að nauðsyn-
legt er að sækja tiltekin námskeið á ákveðnu tíma-
bili, og vinna þar inn „kredit“, en vanræksla á að
sinna endurmenntunarskyldu getur varðað rétt-
indamissi. Þá eru í gildi reglur um lögmannsað-
stoð við bágstadda sem er nokkuð sérstök fyrir
Flórída. Það er svokallað „pro-bono“ kerfi sem í
flestum tilvikum er ekki skyldubundið í öðrum
fylkjum. Lögmenn geta borgað sig undan skyld-
unni með tilteknu fjárframlagi, ef þeir treysta sér
ekki til að taka að sér „pro bono“ mál, en þau mál
sem undirritaður tók að sér reyndust hin athyglis-
verðustu og oftar en ekki fékkst greidd þóknun frá
gagnaðilanum í málinu, einkum þegar um bótamál
var að ræða. Starf lögmannsins í Miami á því lítið
skylt við þá fyrirmynd sem dregin er upp á
skjánum í hinum viðburðarríku lögfræðiþáttum
sem gjarnan sleppa því sem tiltekið var hér að
framan sem kjarnanum í hinum hefðbundnu lög-
mannsstörfum.
2 / 2 0 0 3
Ég er viss um að dulið atvinnuleysi meðal lög-
manna er með því hæsta sem gerist! Alla veg-
ana sækjast lögmenn mikið í önnur störf og
virðast láta bjóða sér hvað sem er! Mér varð
hugsað til þessa þegar úrslit kosninganna voru
ljós en víst er að færri lögmenn komust að en
vildu!
Gróa
Groa@leiti.is