Öldrun - 01.05.2008, Blaðsíða 10

10
www.oldrun.net ÖLDRUN – 27. árg. 1. tbl. 2008
Iðjuþjálfun og gigt
Lykilorð: Iðjuþjálfun, gigt, íhlutun iðjuþjálfa
Guðbjörg Guðmundsdóttir
Iðjuþálfi Gigtlækningarstöð
Gigtarfélags Íslands
Almennt
Hugtakið „iðja mannsins“ felur í sér að iðja sé mann­
inum nauðsynleg eða hluti af honum og hans lífi. Hugtakið
vísar til þess að vinna, leikur og eigin umsjá fari fram á
ákveðnum tíma við efnislegar, félagslegar og menning­
arlegar aðstæður sem einkenna líf mannsins. Þátttaka í
iðju krefst ekki eingöngu hæfni til framkvæmda heldur
líka vilja til að taka þátt og upplifa ánægju af viðfangsefn­
inu. Það er einstaklingsbundið hvenær og hvernig upplifun
af jafnvægi í daglegu lífi er, því það sem er skyldustarf
fyrir einn getur verið tómstundaiðja fyrir annan. Þegar
við upplifum jafnvægi milli þessara þátta líður okkur vel.
Hver og einn verður að vera vakandi fyrir þessu jafnvægi
hjá sjálfum sér því það getur breyst. Röskun getur t.d.
orðið vegna sjúkdóma, slysa og andlegra áfalla. Afleið­
ing röskunarinnar getur orðið sú að viðkomandi ræður
ekki lengur við að gera hin einföldustu daglegu verk. Þær
venjur sem hann hefur tamið sér virka ekki lengur og
hann missir tökin í daglegu lífi, áhugahvötin dvínar, finnur
fyrir orkuleysi (Kielhofner, 2002).
Iðjuþjálfun Gigtarfélags Íslands
Markmið iðjuþjálfunar Gigtarfélags Íslands (GÍ) er að
auka starfsgetu og bæta líðan fólks með gigtarsjúkdóma,
en þeir hafa margvísleg áhrif á daglegt líf. Iðjuþjálfi hjá
GÍ sér einkum um hverskonar handarþjálfun og aðstoða
einstaklinginn við að finna leiðir til að geta sinnt athöfnum
daglegs lífs. Í fyrsta viðtali er iðjuvandinn greindur, hreyfi­
færni metin svo og styrkur, bólgur, aflaganir, ofl. Mark­
mið íhlutunar er útskýrð og gerð er meðferðaráætlun sem
m.a. felur í sér fræðslu um einkenni þeirrar gigtar sem við
á, kennd er liðvernd, líkamsbeiting og æfingar er viðhalda
eða auka hreyfigetu og styrk. Veitt er ráðgjöf um val á
hjálpartækjum, útvegaðar spelkur og kennd er notkun
þeirra. Sótt er um greiðslu eða greiðsluþátttöku TR við
hjálpartæki og spelkur í þeim tilvikum sem við á. Iðju­
þjálfar GÍ fara í Heimilis­ og vinnustaðaathuganir og gera
tillögur til úrbóta sé á því þörf. Til þess að fara í iðjuþjálfun
þarf beiðni frá lækni (www.gigt.is).
Liðvernd og handaæfingar
Liðverndarfræðsla er hluti af íhlutun iðjuþjálfa fyrir
gigtarsjúklinga. Markmið liðverndarfræðslu er að kenna
Tilgangurinn með þessari grein er að kynna
stuttlega þá þjónustu sem iðjuþjálfi Gigtarfélags
Íslands (GÍ) býður upp á. Fjallað verður
almennt um færniskerðingu, iðjuþjálfun
Gigtarfélags Íslands, liðverndarfræðslu,
hjálpartæki og spelkur.
Fólk á öllum aldri fær gigtsjúkdóma og
eru slitgigt, vöðva­ og vefjagigt og iktsýki
algengastir. Slitgigt er algengasti sjúkdómur
í liðum og eykst tíðni hans með aldrinum. Þó
nokkuð margir greinast með slitbreytingar í
hrygg eða útlimaliðum á röntgenmyndum eða
um 20% einstaklinga þó allur sá fjöldi beri
ekki mikil einkenni slitgigtar. Um það bil 1%
Íslendinga er með iktsýki.